Akut stroklu hastalarda magnezyum düzeyinin strok risk faktörü ve prognostik faktör olarak değerlendirilmesi

Abstract

Magnezyumun diyette eksikliği veya metabolizmasındaki bozukluklar hipertansiyon, aritmi, aterogenez, hipertansif ve diabetik vasküler hastalıklar için risk faktörüdür. Bu tablolar strokla yakın ilişki içindedir. Ayrıca son yıllarda magnezyumun nöroprotektif etkinliğine dair veriler mevcuttur ve bu etki prognostik faktörleri etkilemektedir. Bu çalışmada akut strok hastalarında serum magnezyum düzeyinin strok risk faktörü ve prognostik faktör olarak değerlendirilmesini hedefledik.Çalışmaya Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi 1. Nöroloji Kliniğinde, Ekim 2002 ve Kasım 2003 tarihleri arasında, akut strok tanısı ile izlenen 54 kadın, 46 erkek olmak üzere 100 hasta dahil edildi. Kontrol grubuna 72 kişi alındı. Serum magnezyum düzeyi strokun ilk üç gününde çalışıldı. Hastaların tüm risk faktörlerine ilişkin anamnez bilgileri, klinik parametreleri, bilinç düzeyi, parezi derecesi, Rankin disabilite skoru, GKS değerlendirildi. Hastaların BT de lezyon lokalizasyonu, boyutu, arter alanı, ödem, atrofi, kitle etkisi, periventriküler hipodansite, hemorajiler için ventriküle açılma durumu kaydedildi. Bütün hastaların ilk üç günde rutin biyokimya, hemogram, hemostaz değerleri çalışıldı.100 akut strok hastasının yaş ortalaması, (64.38 10.52) ve 72 kontrol grubu (64.23 8.03) arasında istatistiksel fark gözlenmedi. (P = 0.923) Serum magnezyum düzeyleri hasta grubunda (2.01 0.227), kontrol grubundan (2.09 0.20) istatistiksel olarak anlamlı bulundu. (P = 0.014) Serum magnezyum düzeyi cinsiyet üzerinde ve hipertansif olan ve olmayan hastalar arasında farklılık göstermedi. (P = 0.179, P=0.854)Hastaların ilk 15 gün içinde eksitus olma durumuna göre değerlendirdiğimizde, serum magnezyum düzeyinin, eksitus olan hastalarda (1.93 0.26), yaşayan hastalarda (2.04 0.21) istatistiksel olarak anlamlı düşüktü. (P = 0.055) Lezyon boyutu 100 cm3'den büyük olan hastalarda serum magnezyum düzeyi (1.89 0.27) boyutu 100 cm3'den küçük olan hastalarda (2.05 0.20), istatistiksel olarak anlamlı düzeyde düşük bulundu. (P = 0.020) Prognostik faktörlerden GKS, giriş ve çıkış Rankin skorları, parezi dereceleri magnezyum düzeyi 2 mg/dl'den düşük hastalarda belirgin yüksek bulundu (P=0.018, P=0.02 ve P=0.029, P=0.043)Serum magnezyum düzeyleri ile disabilite skoru ve lezyon lokalizasyonu korelasyonu incelendiğinde, magnezyum düzeyleri ile ilk üç gündeki değerlendirmede Rankin skorları arasında negatif ve istatistiksel olarak anlamlı korelasyon mevcutdu. (r : -0.348 ; P = 0.000) Benzer korelasyonun BT'de tespit edilen lezyon boyutu ve serum magnezyum düzeyi arasında da vardı. (r : -0.299 ; P = 0.014) Ayrıca hastalarımızda magnezyum düzeyi ile yaş arasında da belirgin negatif korelasyon mevcuttu. (r : -0.0218 ; P = 0.030) Sonuç olarak, vasküler sistem üzerindeki aterojenik ve spazmodik etkileri nedeni ile magnezyum düzeyindeki düşüklüğün, strok risk faktörü olarak değerlendirilebileceği ve bu faktörün düzeltilebilir nitelikte olması yönünden önem taşıdığı, ayrıca çeşitli moleküler mekanizmalarla serebrovasküler lezyon ve kliniği yansıtan parametreler üzerine etki ile de prognostik bir faktör olarak önemli olduğu düşünüldü.

Deficiency of magnesium level in diet or disorder of its metabolism are risk factor for hypertension, arhytmia, atherogenesis, hypertensive and diabetic vascular diseases. These conditions are in close relation with stroke. Also in recent years there is data about neuroprotective activity of magnesium and this activity efffects the prognostic factors.In this study we aimed to assess the serum magnesium level as the risk factor and prognostic factor for stroke in acute stroke patients.100 patients whose 54 were women and 46 were men and followed with the diagnosis of acute stroke in 1. Neurology Clinic of Ankara Numune Education and Research Hospital between October 2002 and November 2003 were included in the study. Control group consisted of 51 women and 21 man (total 72 ). Serum magnesium level was examined in the first three days of stroke. History informations related to all risk factors, clinical parameters, conciousness levels, paresis degrees, Rankin disability scores and GCS of patients were evaluated. Localization and dimension of the lesion, arterial territory, edema, atropy, mass effect, periventricular hypodensity on CT images of patients were recorded. In first three days routine biochemistry, hemogram hemostatis values of all patients were examined.Statistical difference between the mean age of 100 stroke patients (64.38 10.52) and 72 control subjects (64.23 8.03) was not observed (P=0.923)In patient group serum magnesium level (2.01 0.227) was found significantly higher than serum magnesium level of control group (2.09 0.20) (P=0.014)Serum magnesium level did not differ according to sex and not different between hypertensive and nonhypertansive patients statistically (P=0.179, P=0.854)When we evaluated the patients according to the case of begin axitus in first 15 days serum magnesium level was statistically lower in patients who were exitus (1.93 0.26) than in living patients (2.04 0.21) (P=0.055)Serum magnesium level was statistically lower in patients whose lesion dimension was greater than 100 cm3 (1.89 0) than in patients whose lesion dimension was less than 100 cm3 (2.05 0.20) (P=0.020).GCS, admission and discharging Rankin scores, paresis degrees, which are some of prognostic factors, were significantly high in the patients whit the magnesium level lower than 2 mg/dl (P=0.018, P=0.02 and P=0.029,P=0.043).When correlation between serum magnesium level and disability score and lesion localization were investigated, negative and statistically significant correlation was found between magnesium level and Rankin scores of the first three day evaluations ( r= -0.348, P= 0.000). There was also similar correlation between lesion dimension established on CT and magnesium level (r=-0.0299, P=0.014). Also there was prominent negative correlation between magnesium level and ages of our patients. (r= -0.0218, P= 0.030).In conclusion it was considered that because of atherogenic and spasmodic effects of low magnesium level on vascular system it could be evaluated as risk factor for stroke and had importance in respect of being correctable and also it was important as prognostic factor by its various molecular mechanisms on cerebrovascular lesion and by effects on parameters reflecting the clinic.