Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde Ocak 1999-Temmuz 2003 tarihleri arasında tiroid ve baş-boyun kitlelerine uygulanan ince iğne aspirasyon biyopsi materyallerinin sonuçlarının değerlendirilmesi

Abstract

Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde Ocak 1999 ve Temmuz 2003 tarihleri arasında çeşitli kliniklerde tiroid glandında büyüme ve baş-boyun kitlesi saptanan 4871 hastaya 6087 ince iğne aspirasyon biyopsisi (İİAB) uygulanmıştır ve bölümümüze gönderilmiştir. Bu çalışmada tiroid ve baş-boyun kitlelerinde İİAB'nin preoperatif tanı yöntemi olarak değerinin saptanması, doğruluk, duyarlılık ve özgüllüğün belirlenmesi amaçlanmıştır.Çeşitli kliniklerde tiroid ve baş-boyun kitlelerinde aspirasyon için 21-23 gauge (kalibre) iğnesi olan 10-20 ml'lik şırıngalar kullanılmıştır. Yaymaların bazıları hazır gelmiş olup bazıları bölümümüzde yayılmıştır. Tiroide ait yaymalar May Grünwald Giemsa (MGG) ve hematoksilen-eozin (HE) ile boyanmıştır. Tiroid dışı baş ve boyun kitlelerine ait yaymalar MGG, Papanicolaou, HE ile boyanmıştır.Tiroid dışı baş ve boyun kitlelerine uygulanan İİAB'ler tükrük bezi, lenf nodu, `boyunda tiroid, tükrük bezi ve lenf nodu dışındaki lezyonlar`, `başta lokalize tükrük bezi ve lenf nodu dışındaki lezyonlar` gibi ayrı gruplar halinde incelenmiştir. Sitolojik ve histopatolojik tanıları arasında uyumsuzluk olan olguların yaymaları arşivden çıkarılıp tekrar gözden geçirilmiştir, yalancı negatif ve yalancı pozitif olgularda örnekleme ya da patoloğun yorumuna bağlı olabilecek hata sebepleri araştırılmıştır.Tüm olguların sitolojik tanıları histolojik tanılarla karşılaştırılmıştır ve tiroid ve baş-boyun kitlelerinin tanısında İİAB'nin doğruluğu, duyarlılığı, özgüllüğü, pozitif beklenen değeri ve negatif beklenen değeri saptanmıştır.Tiroide ait İİAB'lerin çoğu genel cerrahi klinikleriden, diğer kısmı dahiliye, kulak-burun-boğaz klinikleri ve radyoloji bölümünden gönderilmiştir. Baş-boyun kitlelerine ait İİAB'lerin çoğu kulak-burun-boğaz kliniklerinden, diğer kısmı genel cerrahi, dahiliye klinikleri ve radyoloji bölümünden gönderilmiştir. Hastaların 3885'i (%79.76) kadın, 986'sı (%20.24) erkektir. Kadın/erkek oranı 3.94/1 olarak saptanmıştır. Kadın hastaların yaş ortalaması 40 olup en genci 4, en yaşlısı 90 yaşındadır.Tiroid ve baş-boyundaki kitlelere uygulanan toplam 6087 İİAB'nin 5391'i (%88.57) tiroide, 177'si (%2.90) lenf noduna, 149'u (%2.45) tükrük bezine, 350'si (%5.75) `boyunda tiroid, lenf nodu, tükrük bezi dışındaki lezyonlara`, 20'si (%0.33) başta lokalize lenf nodu ve tükrük bezi dışındaki lezyonlara uygulanmıştır. Yaymaların 3968'i (%65.19) benign, 95'i (%1.56) malign, 172'si (%2.83) malignite şüphesi, 1852'si (%30.42) yetersiz olarak değerlendirilmiştir. Tiroide uygulanan 5391 İİAB'nin 3648'inin (%67.67) sitolojik sonucu benign, 42'sinin (%0.78) malign, 121'inin (%2.24) malignite şüphesidir. Binbeşyüzseksen tanesi (%29.31) yetersiz aspiratlardır. Tiroid dışı baş-boyun kitlelerine uygulanan İİAB'lerin 320'si (%45.98) benign, 53'ü (%7.61) malign, 51'i (%7.33) malignite şüphesi, 272'si (%39.08) yetersizdir.Tiroid ve baş-boyundaki kitlelere uygulanan 6087 İİAB'nin 1244'ünün (%20) cerrahi spesmeni mevcuttur. Binikiyüzkırkdört cerrahi spesmenin histopatolojik olarak 1054'ünün (%85) tanısı benign, 190'ının (%15) tanısı maligndir.Tiroid lezyonlarının tanısında İİAB'nin doğruluk oranı %92.68, özgüllük %100, duyarlılık %34.37, negatif beklenen değer %92.39, pozitif beklenen değer %100'dür. Malignite şüphesi tanısı alan olgular istatistiksel hesaplamaya dahil edildiğinde özgüllük %92.22, doğruluk %86.22, pozitif beklenen değer %33.84 olarak saptanmıştır. İlk aspiratı benign olup 1-3 yıllık klinik takibi sonucu İİAB'si tekrar edildiğinde benign tanısı alan ve cerrahi spesmeni olmayan olgu sayısı 175'dir. Bu olgular dikkate alındığında doğruluk %92.68'den %93.73'e, negatif beklenen değer %92.39'dan %94.22'ye ulaşmaktadır.Tiroidde sitolojk olarak malign tanısı alıp histolojik olarak benign tanısı alan olgumuz yoktur. Sitolojik olarak malignite şüphesi tanısı olarak değerlendirilen 68 İİAB'nin 48'inin cerrahi spesmeninde malignite saptanmamıştır. Bu 68 İİAB'nin 36'sı sitolojik olarak folliküler veya `Hürthle` hücreli neoplazmdır. Sitolojik olarak folliküler/`Hürthle` hücreli adenom ile folliküler/`Hürthle` hücreli karsinom arasında sitolojik ayrım mümkün olmadığından dolayı bu sonuç kaçınılmazdır. Bu iki tanının ayrımı için histolojik olarak kapsül veya damar invazyonu, ekstratiroidal dokuya yayılım ya da nodal veya uzak metastazın görülmesine ihtiyaç vardır.Baş-boyun kitlelerin tanısında genel olarak İİAB'nin doğruluk oranı %75.51, özgüllüğü %100, duyarlılığı %72.73, negatif beklenen değeri %87.84, pozitif beklenen değeri %100 'dür. Sitolojik tanısı malignite şüphesi olan olgular istatistiksel analize dahil edildiğinde doğruluk oranı %85.58, özgüllük %91.55, pozitif beklenen değer %80'dir.Tükrük bezinde benign ve malign lezyonların değerlendirilmesinde doğruluk oranı %94.28, duyarlılık %60, özgüllük %100, pozitif beklenen değer %100, negatif beklenen değer %93.75'dir. Sitolojik tanısı malignite şüphesi olan olgular istatistiksel analize dahil edildiğinde doğruluk oranı %86.84'e, özgüllük %90.91'e, pozititif beklenen değer %50'ye düşmektedir.Tükrük bezine ait yalancı pozitif sonucumuz yoktur. İki adet yalancı negatif sonuç mevcuttur. Sitolojik tanısı monomorfik adenom olan olgu histopatolojik olarak asinik hücreli karsinom, benign olarak değerlendirilen ancak spesifik tiplendirme yapılamayan olgu histopatolojik olarak adenoid kistik karsinom tanısı almıştır. Bu yaymalar tekrar incelendiğinde dokuda adenoid kistik karsinom izlenen olguda yaymaların lezyonu temsil etmediği görülmüştür, tükrük bezine ait elemanlar izlenmiştir. Asinik hücreli karsinom tanısı alan olgunun yaymaları tekrar incelendiğinde asinik hücreli karsinomu düşündüren çıplak nükleuslar ve vakuollü sitoplazma izlenmiştir, sitoplazmik granüller seçilememiştir.Lenf nodu lezyonlarında benign ve malign lezyonların değerlendirilmesinde doğruluk oranı %78.95, özgüllük %100, duyarlılık %60, negatif beklenen değer %69.23, pozitif beklenen değer %100'dür. Sitolojik tanısı malignite şüphesi olan olgular istatistiksel analize dahil edildiğinde doğruluk oranı %71.43'e, özgüllük %81.81'e, pozititif beklenen değer %75'e düşmektedir. Lenf nodunda yalancı pozitif sonucumuz yoktur. Dört yalancı negatif sonuç mevcut olup gönderilen örnekler lezyonu temsil etmemektedir.Sonuç olarak tiroid ve baş-boyun kitlelerinde İİAB'nin doğruluk oranı, özgüllüğü, pozitif beklenen değeri ve negatif beklenen değeri yüksek bir tanı aracıdır ve lezyondan doğru örnekleme yapıldığı takdirde duyarlılığı da artacaktır.

Objectives: This study aims to evaluate the accuracy ratio of fine needle aspiration (FNA) cytology in the diagnosis of head and neck masses including thyroid gland.Patients and Methods: Between 2000 January and 2003 December, the pathology reports of 4781 patients with head and neck masses who underwent FNA cytology during a four year period were retrospectively analyzed. Cytopathological and histopathological results of the samples were recorded. The smear results indicating an inconsistency were reviewed. The possible causes of the false positivity and false negativity were investigated.Results: Of a total of 4781 patients (6087 cases), 1244 had a confirmed histopathological diagnosis. The overall accuracy ratio, specificity, sensitivity, negative predictive value and positive predictive value of FNA in the diagnosis of the head and neck masses were 75.51%, 100%, 72.73%, 87.84%, 100%, respectively. For thyroid lesions these ratio are 92.68%, 100%, 34.37%, 92.39% and 100% respectively.Conclusion: The FNA has a high accuracy, sensitivity, specificity, negative and positive predictive values in the diagnosis of head and neck masses including thyroid masses. If the major causes of misdiagnosis including inadequate sampling and misinterpretation are avoided, the diagnostic accuracy ratio of FNA in the head and neck and will be improved.