Neoplastik ve nonneoplastik dokularda kemoterapi ve kemoradyoterapi etkisinin histopatolojik olarak değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Kemiğin malign tümörlerinde nekroz oranı, kemoterapinin etkinliğini morfolojik olarak değerlendirmede en önemli parametrelerden biridir. Bugüne kadar yapılan çalışmaların büyük çoğunluğunu osteosarkomalar, daha az oranda da Ewing tümörleri oluşturmakta ve kemiğin diğer sarkomalarında bu konuda yeterli çalışma bulunmamaktadır. Meme karsinomalarında kemoterapinin neoplastik ve nonneoplastik dokudaki etkileri morfolojik olarak değerlendirilmiş ve bu olgularda, fibrozisin ve hyalinizasyonun belirlenmesinin anlamlı olabileceği düşünülmüştür. Akciğerde kemoterapi ve radyoterapinin yaptığı morfolojik değişiklikler iyi bilinmekte ancak, neoplastik dokudaki morfolojik değişiklikler ayrıntılı olarak bilinmemektedir. Bu çalışmada; kemikteki, 11 osteosarkoma, 2 Ewing tümörü, 1 malign mezenkimal tümör, 1 kondrosarkoma, 1 anjiosarkoma; yumuşak dokudaki, 2 malign fibröz histiositoma, 1 rabdomyosarkoma olgusunda tümör nekrozu ile kemoterapinin veya kemoradyoterapinin etkinliği arasındaki ilişki ile memedeki 11 infiltratif duktal karsinoma, 1 lobuler karsinoma ve akciğerdeki 3 yassı epitel hücreli karsinoma olgusunda fibröz doku artımı ile kemoterapinin etkinliği arasındaki ilişki ve nonneoplastik dokudaki morfolojik değişiklikleri araştırılmıştır. Çalışmanın amacı kemiğin ve yumuşak dokunun malign tümörlerinde tümör nekrozu oranı belirleyerek kemoterapinin veya kemoradyoterapinin etkinliğini, meme karsinomalarında ve akciğerin yassı epitel hücreli karsinomalarında fibröz doku artımı ile kemoterapinin etkinliği arasında ilişkisini ortaya koymak ve nonneoplastik dokularda kemoterapinin yaptığı morfolojik değişikliklerin yanlışlıkla rezidüel malignite olarak değerlendirmesini önlemektir. Sonuç olarak, kemiğin malign tümörlerindeki nekrozun, kemoterapinin veya kemoradyoterapinin etkinliğini belirlemede önemli bir rolü olduğu düşünülmüştür. Meme karsinomalı ve akciğerin yassı epitel hücreli karsinomalı olgularında kemoterapinin etkinliğini göstermede fibröz doku artımının nekroz oranın belirlenmesinde daha anlamlı olabileceği sonucuna varılmıştır. Olgu sayısının az oluşu nedeniyle istatiksel çalışma yapılamamıştır. Ancak, daha geniş serilerde 46istatiksel olarak anlamlı sonuçlar elde edilebileceği düşünülmektedir. Nonneoplastik dokuda kemoterapinin yaptığı morfolojik değişiklikler incelenerek rezidüel malignite tanısı konulmasından kaçınılmalıdır. 47

SUMMARY The rate of necrosis is one of the most important parameters on evaluating the effect of chemotherapy in malignant tumors of bone. Most of the studies to date were on osteosarcomas and a few also included Ewing tumors. Studies on the other sarcomas of bone are still few in number. The effect of chemotherapy on neoplastic and nonneoplastic mammary tissue has been evaluated morphologically on the breast carcinoma cases. It has been reported that determination of fibrosis and hyalinization may be meaningful. The morphological changes in the lung caused by chemotherapy and radiotherapy are well known, but the changes occuring in neoplastic lesions of the lung are not. In this study, the relationship between tumor necrosis and the efficacy of chemotherapy or chemoradiotherapy were evaluated in the following cases: 11 osteosarcomas, 2 Ewing tumors, 1 malignant mesenchymal tumor, 1 chondrosarcoma, 1 angiosarcoma of bone; and 2 malignant fibrous histiocytomas, 1 rhabdomyosarcoma of soft tissue. In addition to these, the relationship between the efficacy of chemotherapy and the degree of increase in fibrous tissue has been evaluated on 1 1 mammary ductal carcinomas, 1 lobular carcinoma, and 3 squamous cell carcinomas of lung. The morphological changes in the nearby nonneoplastic tissues have also been evaluated. The aims of the study are to show the effectiveness of chemotherapy and chemoradiotherapy by determining the tumor necrosis rate in malignant tumors of soft tissue and bone; and also to evaluate the relationship between the effect of chemotherapy and increase in fibrous tissue in breast carcinoma and squamous cell carcinoma of lung. It is hoped that the study may help prevent the misdiagnosis of the morphological changes that occur due to chemotherapy in nonneoplastic tissue as residual malignancy. It is concluded that necrosis in malignant tumors of bone has an important role in evaluating the effectiveness of chemotherapy and radiotherapy. In breast carcinomas and squamous cell carcinomas of the lung, the degree of increase in fibrous tissue is more meaningful than the rate of necrosis in evaluating the effectiveness of chemotherapy. As the cases were few in number, statistical analysis was not done. In large series, statistically meaningful results can be achieved. By examining the morphological changes occuring due to chemotherapy in nonneoplastic tissues, the misdiagnosis of a residual malignant tumor can be avoided. 48