Kronik sinüzitli olgulardaki koku alma bozukluklarında fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisi ve fluticasone dipropionate etkisinin araştırılması

Abstract

ÖZET Koku duyusu beş duyu içinde değişik nedenlerle üzerinde en az çalışılanıdır. Kronik sinüzitler koku alma bozukluklarınım önde gelen nedenlerindendir. Son yılların gözde operasyon tekniği olan fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisi (FESC) ve yeni geliştirilen topikal steroidlerle kronik sinüzite bağlı koku bozukluklarının tedavisinde de olumlu sonuçlar alındığına dair yayınlara rastlanmaktadır. Bu çalışmada koku bozukluğu da olan kronik sinüzitli olgularda ve sinüzitin değişik evre ve formlarında fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisi ve topikal steroid türevi olan fluticasone dipropyonate'nin (FD) koku bozukluğu üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Çalışma GATA Biomedikal Mühendislik Merkezi'nde geliştirilen bir olfaktometre ile koku bozukluğu olduğu saptanan yaşlan 17 ile 68 arasında değişen 80 kronik sinüzitli olgu üzerinde gerçekleştirilmiştir. Kennedy sistemine göre sinüzitleri evrelendirilen olgulardan 35 'ine sadece FESC, 45'ine ise ilaveten FD tedavisi uygulanmış ve postoperatif üçüncü ay sonunda olfaktometri tekrarlanarak sonuçlar değerlendirilmiştir. Preoperatif ölçümlerde 43 olguda hipozmi ve 37 olguda anozmi düzeyinde koku bozukluğu saptanmış iken, postoperatif olfaktometrik incelemeler 22 hipozmi, 16 anozmi ve 42 normozmi bulgusu vermiştir. Böylece, olguların tümü ele alındığında 50 olguda koku almada tam veya kısmi iyileşme görülürken (%63), 30 olguda bir değişiklik kaydedilememiş olmaktadır (%37). Koku duyusundaki bu iyileşme oram erken evre (evre I ve evre II) olgularda %84 düzeyine erişirken, ileri evre (evre HI ve evre IV) olgularda ancak %34 düzeyinde kalmıştır. İki grup arasındaki fark önemli bulunmuştur (P=0.0001). Sadece FESC uygulanan olgulardaki koku duyusundaki iyileşme oram %54.2 iken, ilaveten FD uygulanan olgularda bu oran %68.2 olarak gerçekleşmiş ve anlamlı bir fark tesbit edilmiştir (P=0.004). Uygulanan tedavi şekli erken olgularda sonuçlan önemli ölçüde etkilemez iken, FD uygulamasının daha çok ileri evre sinüzitli ve allerjik olgularda olumlu etkisini gösterdiği dikkati çekmiştir. 62

SUMMARY Smell is the less studied sense due to various factors among the five senses of human. Chronic sinusitis is one of the leading pathologies causing to disorder of sense of smell. It has been reported that successful outcome can be obtained in treatment of smell disorder due to chronic sinusitis with the recent favorable surgical technique as functional endoscopic sinus surgery and new developed topical steroids. In this study, the effects of functional endoscopic sinus surgery (FESS) and use of fluticasone dipropionate (FD) as topical steroid had been investigated on patients with chronic sinusitis accompanying smell disorder as well as with different stage and forms of sinusitis. Our study had been carried out on 80 patients with chronic sinusitis and smell disorder ascertained with olfactometer designed at Biomedical Engineering Unit of GMMA, with the age ranging from 17 to 68 years. The patients were staged according to Kennedy Staging System and 35 patients underwent only FESS, 45 patients had additional FD therapy and after postoperative third months the olfactometry reapplied and the results were interpreted. According to preoperative smell test results, smell disorders were as 43 patients had hyposmia and 37 had anosmia, nevertheless 22 patients had anosmia, 16 had anosmia and 42 had normosmia in regarding the postoperative olfactometric evaluation. Consequently, partial or total improvement in sense of smell had been achieved in 50 patients (63%), but no change recorded in 30 patients (37%). Such improvement in sense of smell reached to 84% in early staged patients (stage I and II), but it was stayed around 34% in patients with further stages (stage III and IV). The statistical difference between two groups was found meaningful (p=0.0001). The improvement ratio in sense of smell was 54.2% in patients who underwent only FESS, while the ratio occurred as 68.2% in patients who had additional FD and a meaningful difference was recorded (p=0.004). The implementation of therapeutic model did not much execute the results in early stages, but use of FD had shown its positive effect especially in further stage sinusitis and allergic patients. 63