Horlama ve uyku apneli hastaların uyku kaliteleri ve üst hava yolu anatomisinin obstrüktif uyku apnesi sendromunun fizyopatolojisindeki rolü

Abstract

ÖZET Bu çalışmada olguların hepsi horlama şikayeti ile başvuran, anamnez ve hikayesi sonucu uyku apnesi olması düşünülen olgulardan oluşmuştur. Tüm olgulara polisomnografi yapılmıştır. Bu inceleme sonucuna göre 48 olgunun 23 'üne uyku apnesi sendromu teşhisi konmuştur. Uyku apnesi sendromu tespit edilen olguların yaş ortalamaları 47.47, tespit edilmeyenlerin ise 49.80 olarak bulunmuştur. Apneli grubun uyku etkinlik indeksi 86.34±11.09, horlamalı grubun 84.04±9.85; uyku başlangıç latanslan ise apneli ve horlamalı grupta sırasıyla 12.65±10.44 ve 12.32±11.01 olarak tespit edilmiştir. REM latansı apneli grubun 133.86177.98 iken, horlamalı grubun 107.24±84.80 olarak bulunmuştur. Uyku apnesi sendromu tespit edilen olgularda ortalama REM uykusu oranı 10.47±4.61, evre 3 ve 4 uyku oranı 7.08±5.95, uyku apnesi sendromu tespit edilmeyen horlamalı olgularda ise REM uykusu oranı 12.76+9.47, evre 3 ve 4 uyku oranı 8.92±9.53 olarak tespit edilmiştir. Her iki grubun uyku skor sonuçlan arasında anlamlı farklılık tespit edilmemiştir. Obstruktif uyku apnesi tespit edilen olguların (n=15),uyku apnesi sendromu tespit edilmeyen horlamalı olguların (n=18) ve hikayesinde horlama şikayeti bulunmayan kontrol grubunun (n=9) bilgisayarlı boyun tomografileri değerlendirilmiştir. Üç grupta da üst hava yolunun en dar segmenti belirgin olarak velofarenks (VF) seviyesinde bulunmuş olup; OUA grubunda 88.8±57.4 mm2 olan VF kesit alanı, hem apnesiz horlamalı gruptan (p<0.05), hem de kontrol grubundan(p<0.01) daha küçüktür. Üst hava yolunun ikinci en dar segmenti dil kökü seviyesindedir. VF/HK, NF/VF, VF/DK oranlarının OUA grubunda belirgin olarak diğer gruplardan farklı olduğu görülmüştür. Apnesiz horlama grubu ve kontrol grubu arasında istatistiksel farklılık gözlenmemiştir. NF/HK ve NF/DK oranlarında ı istatistiksel olarak üç grup arasında farklılık tespit edilmemiştir. Nazofarenks, velofarenks, dil kökü ve hiyoid kemik seviyelerinde hava yolu lümeninin antero posterior çapının transvers çapına oranı üç grupta da anlamlı farklılık göstermemiştir. Vücut kitle indeksi ve apne indeksinin, Rdk ile pozitif korelasyon gösterdiği tespit edilmiştir (korelasyon katsayısı sırasıyla 0.412 ve 0.519). HK ve VF ise vücut kitle indeksi ile negatif korelasyon (korelasyon katsayısı sırasıyla -0.396 ve -0.390) göstermiştir. Apne indeksi ve VF arasında da negatif korelasyon (korelasyon katsayısı -0.318) mevcuttur. Vücut kitle inkeksi ile apne indeksi arasında korelasyon tespit i edilmemiştir. Sonuç olarak, şiddetli horlama şikayeti bulunan hastaların uyku kaliteleri de uyku apnesi sendromu olan hastalarda olduğu gibi bozulmaktadır. Horlama, uykuda fragmantasyon oluşturmaktadır. Uyku apnesi sendromu olan hastalar ve şiddetli horlama şikayeti olan hastalardaki gündüz uyuklamaları uykudaki sık bölünmeler ve REM, 3-4'üncü dönem uykulanndaki yetersizlikten kaynaklanmaktadır. Obstrüktif uyku apneli hastalar velofarenks seviyesinde daha dar hava lünrafiine sahiptir. Vücut.ağırlığının artması bu' darlığı arttırmaktadır. Dil köküseviyesinde hava yolu lümenin anteroposterior çapı, transvers çapına oranla arttıkça apne indeksi artmaktadır. Vücut ağırlığının artışı bu oranı arttırmaktadır.

SUMMARY The subjects of this study composed of the patients who admitted to our institution with the complaint of snoring. The history and symptoms of the patients had predicted as having them sleep apnea. All the patients underwent polysomnographic evaluation which resulted 23 of 48 patients had the diagnosis of sleep apnea. The mean age of patients with sleep apnea group was found 47.47 years, and 49.80 years for the non-apneic patients. The average sleep efficiency index of apneic patients was 86.34± 1 1.09, while it was 84.04±9.85 in the group of non-apneic patients. The average initial sleep latency was 12.65±10.44 and 12.32±11.01 in apneic and non-apneic snorers respectively. While the average REM latency of apneic patients was 133.86±77.98, it was 107.24±84.80 in non-apneic patients. In apneic patients, average percentage of REM sleep was 10.47±4.61, percentage of stage 3-4 sleep was 7.08±5.95; in non-apneic patients average percentage of REM sleep and stage 3-4 sleep were 12.76±9.47 and 8.92±9.63 respectively. No significant difference had been demonstrated between sleep score results of each group. Computerized tomographic scans of neck of obstructive apneic patients (n=15), non-apneic patients (n=18) and of control group, which includes the subjects who had no history of snoring, were evaluated. The narrowest segment of upper airway was found at the level of velopharynx. The minimal cross-sectional area of velopharynx which was 88.8 ± 57.4 mm2 in OSA group, was measured significantlynarrower than both non-apneic snorers (p< 0.05) and control group (p<0.01). The second narrowest segment of upper airway was found at the level of tongue base. The proportions of VP/HB, NP/VP, VP/TB in OS A group were significantly different from other groups. No statistical difference was detected between the non-apneic snorers group and control group. Any statistical difference at the proportions of NP/HB and NP/TB was not demonstrated between all three groups. Any meaningful difference was not found between the ratio of anteroposterior dimension to transverse dimension of the upper airway lumen at the level of nasopharynx, velopharynx, tongue base and hyoid bone in three groups. Both body mass index and apnea index had been found in positive correlation with Rdk (The coefficients of correlation respectively 0.412 ve 0.519). However, HB and VP had negative correlation with body mass index (The coefficients of correlation respectively -0.396 ve -0.390). Negative correlation between apnea index and VP had exist (The coefficient of correlation -0.318), but body mass index and apnea index had no evident correlation between them. As a consequence of this study, the sleep quality of the patients with severe snoring have been found disturbed as similar to those with sleep apnea. Snoring leads to sleep fragmentation. The insufficient third and 4th period of sleep induced to daytime sleepiness, sleep fragmentation, and REM of the patients with sleep apnea syndrome and severe snoring. The patients with sleep apnea had been found to have narrower airway lumen at the level of velopharynx as compared with normal subjectsand, the dimensions of the lumen decreases as the body mass increase. The apnea index increases as the anteroposterior diameter of airway lumen extends in the act of comparison with the transverse diameter at the level of tongue base. The enhancement of the BMI increases the AP/T ratio of the airway lumen.