Çocuklarda effüzyonlu otitis media oluşumunda sitokinlerin rolü

Abstract

ÖZET EffÜzyonlu otitis media çocukluk çağında en sık karşılaşılan orta kulak hastalıklarından biridir ve akut otitis medialann yaklaşık %10'u yeterli antimikrobiyal tedaviye rağmen effuzyonlu otitis mediaya dönüşmektedir. İşitme kaybı, konuşmanın gelişmesinde gecikme ve kalıcı orta kulak hasarı gibi önemli komplikasy onlara yol açmaktadır. Effuzyonlu otitis media, bu özelliği, nedeniyle, pek çok araştırmanın ilgi odağı haline gelmiştir. Buna karşılık, hastalığın patogenezini ortaya koymaya yönelmiş hiçbir teori meydana gelen fizyopatolojik olayları tek başına açıklamayı başaramamıştır. Bu durum effuzyonlu otitis medianın kompleks, multifaktöriyel etiyopatogenezine işaret etmektedir. Son yıllarda çeşitli inflamatuar ve immünolojik süreçlerde mediator ve düzenleyici etkileri olduğu bilinen sitokin adı verilen maddelerin effuzyonlu otitis mediadaki varlığı ve rolü üzerine öncü çalışmalar yapılmaktadır. Sitokinler lökositler, endotel ve epitel hücreleri ve fibroblastlar gibi geniş çeşitlilikteki hücreler tarafından üretilen, inflamatuar ve immün reaksiyonlarda hücre fonksiyonlarını modüle eden glikoprotein yapısında maddelerdir. Bu çalışmada, proinflamatuar faktörler olarak bilinen ve sitokin ağ sisteminin başta gelen bileşenlerinden olarak kabul edilen ÎL-ip ve TNFa'nın effuzyonlu otitis medianın patogenezi ve klinik seyri üzerindeki rollerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu yönelimle, kronik ve persistan effuzyonlu veya rekürren otitis media nedeniyle ventilasyon tüp insersiyonu veya parasentez ameliyatı uygulanan, yaşları 20 ile 113 ay arasında değişen 33 olgudan `Senturia` kollektörü ile 54 orta kulak sıvı örneği toplanmıştır. Elde edilen effüzyonlarda İL-ip ve TNFa'nın varlığı ve klinik faktörler ile korelasyonları araştırılmıştır. ELISA kitleri (İL- ip kitinin sensivitesi >10 pg/ml, TNFa kitinin sensivitesi >15.6 pg/ml) ile yapılan analizin sonuçlanna göre İL- ip ve TNFa sırasıyla örneklerin %85.2 ve %8 8. 9 'unda ölçülebilir düzeylerde bulunmuştur. Ortalama sitokin konsantrasyonları İL-lp için 41.35 ± 8.61 pg/mg TP, TNFa için ise 28.32 ± 5.18 pg/mg TP olarak ölçülmüştür. 59Yaş ve effüzyon tipleri ile İL- ip ve TNFa' nın konsantrasyonları arasında istatistiksel olarak anlamlı korelasyonlar bulunurken önceki tüp insersiyon sayısı, adenoid vejetasyonun varlığı ve preoperatif dönemde antibiyotik kullanımı gibi klinik parametreler ile anlamlı korelasyon bulunmamıştır. 0-2 yaş grubundaki İL-ip konsantrasyonları 2 yaş üstü gruba göre ( P<.005 ve P<.000 ), TNFa düzeyleri ise 5 yaş üstü gruba göre ( P<.048 ) anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Pürülan tip effüzyonlardaki ÎL-ip ve TNFa konsantrasyonları mukoid ve seröz tiplere göre ( İL-lp için P<.003 ve P<.003, TNFa için P<.009 ve P<.007 ), mukoid tip effüzyonlardaki İL-ip düzeyleri ise seröz tiplere göre ( P<.016 ) anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Kronik effüzyonlu otitis media, persistan effuzyonlu otitis media ve rekürren otitis media grupları arasında yapılan karşılaştırmada her iki sitokin için de istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmamasına rağmen persistan effüzyonlu otitis media grubundaki İL-ip ve TNFa diğer iki gruba göre düşük bulunmuştur. Bu bulgulara göre insan orta kulak effüzyonlarmın çok büyük bölümünde ÎL-ip ve TNFa' nın varolduğu ve hastalığın seyri üzerinde etkili olduğu anlaşılmaktadır. Sonuç olarak effuzyonlu otitis mediada lokal immün ve inflamatuar süreçlerin etkili olduğu ve İL-ip ve TNFa 'nın orta kulak kavitesindeki bu süreçlerle ilgili önemli rolleri bulunduğu kanaatine varılmıştır. Çocuk populasyonunda yaygın olarak görülen effuzyonlu otitis medialann seyri üzerindeki etkilerinin ortaya konulmasına yönelik, sitokinler ile ilgili, yapılacak yeni çalışmalar hastalığın kontrolünde etkili tedavi modellerinin oluşturulmasına katkı sağlayacaktır. 60

SUMMARY THE ROLE OF CYTOKINES IN OTITIS MEDIA WITH EFFUSION OF CHILDHOOD Otitis media with effusion (OME) is one of the most common middle ear diseases of childhood. Approximately 10 % of cases with acute otitis media turns into OME, eventually despite of proper treatment given. Chronic OME may cause serious complications such a hearing loss, permenant middle ear damage or delayed speech. Because of these properties OME is the topic of interest in many research. However, neither of the suggested theories to find pathogenesis of the disease could explain every physiopathological change. This finding points at the complex, multifactoriel etiopathogenesis of OME. In recent years pioneer studies were done to evaluate the presence and role of cytokines, which are known to play regulatory role in infectious and immunologic mechanisms, in OME. Cytokines are glycoprotein, secreted from a wide variety of cells such as leucocytes, endothelial cells, epithelial cells and fibroblasts and modulate cellular functions in inflammatory and immune reactions. In this study, effects of IL-lp and TNFa, which are known as proinflammatory factors and are considered to be major members of cytokines, on pathogenesis and clinical course of OME. From 33 patients (54 ears) with chronic and persistant OME or recurrent otitis media, middle ear aspirates were collected with `Senturia` tubes during myringotomy and / or tube insertion. Presence of IL-ip and TNFa in the aspirates and corelation of those with clinical cause of the disease were evaluated. IL-ip and TNFa levels were measurable in 85.2 % and 88.9 % of patients, using ELISA method (sensitivity level of IL-ip kit > 10 pg/ml, sensitivity level of TNFa kit was > 15.6 pg/ml). Mean cytokine concentrations were 41.35 ± 8.61 pg/mg TP for IL-ip, and 28.32 ± 5.18pg/mgTP for TNFa. There were significant correlations between IL-ip and TNFa concentrations and age and effusion quality, however no significant correlation was find for other parameters such as ventilation tube insertion frequency, presence of adenoid 61vegetation, preoperative antibiotic use. IL-ip concentrations of patients between 0-2 years of age were significantly higher (P<.005, P<.000) than those of ages > 2 years and concentrations of TNFcc were higher ( P <.048) than those of ages > 5 years. IL-ip and TNFa concentrations of purulent effusions were significantly higher than those of mucoid and serous effusions (P<.003 and P<.003 for IL-lp, P<.009 and P <.007 for TNFa). Concentrations of mucoid secretions were higher than serous effusions as well (P<.016). Although levels of IL-ip and TNFa were lower in group with persistant effusion there was no significant difference between groups which were persistant and chronic OME or recurrent otitis media. These results prove that IL-ip and TNFa are found in middle ear secretions and effect the course of disease. In conclusion, it was decided that local immune and inflammatory procession are effective in OME and IL-ip and TNFa has some important roles in the development of disease. Future researches concerning cytokines would be useful to determine their effect on formation of OME and help to form of treatment protocols to control the disease. 62