Sistemik retinoid tedavisi verilen hastaların tiroid gland ve fonksiyonlarının değerlendirilmesi

Abstract

Doğal A vitamini bileşikleri sentezlenen analogları ile birlikte `Retinoidler? başlığı altında toplanabilmektedir. Sistemik retinoidler günümüzde farklı endikasyonlarla tedavi amaçlı olarak kullanılabilmektedirler. Bu retinoidler etkilerini tiroid hormon reseptör (THR) ailesine ait bir grup retinoid reseptörleri üzerinden göstermektedir. Sentetik bir A vitamini türevi olan izotretinoin, 1982 mayısında Amerika Birleşik Devletleri Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından, 12 yaş üzeri hastalarda ağır ve dirençli akne tedavisi için onay almıştır. Bilinen en önemli yan etkisi olan teratojenite dışında, daha sık karşılaşılan daha hafif seyirli yan etkileri de bulunmaktadır. Mukokütanöz yan etkiler (kseroz, keilit, epistaksis, konjonktivit, kaşıntı), saç kaybı, hiperosteozis, kemik-eklem ağrısı, psödotümör serebri, baş ağrısı, mide bulantısı, kas krampları, karın ağrısı, gece görüşü bozukluğu, korneal opasite ve fotosensitivite başlıcalarıdır. Retinoidlerin hipotalamo-hipofizer aks hormonları üzerine olan etkisi her daim merak edilen bir konu olmakla birlikte bu konuda yapılan klinik çalışmalar henüz doyurucu seviyeye ulaşmamıştır. Sistemik retinoidlerin özellikle tiroid hormonları üzerine olan etkisi en çok merak edilen konulardan biridir.Önceki çalışmaların ortaya koyduğu bu çelişkili ve kesin hüküm vermeyen bilgiler ışığında, retinoik asit reseptörlerinin vücuttaki yaygınlığını göz önünde bulundurarak, sistemik retinoid kullanan hastalarda, başta tiroid bezi olmak üzere endokrin organlarda yapısal ve fonksiyonel değişiklikler oluşabileceğini değerlendirdik ve bu çalışmada bir sistemik retinoid olan izotretinoin kullanan hastaların tiroid fonksiyon ve bez morfolojisinde ortaya çıkabilecek muhtemel değişimleri araştırmayı amaçladık.Akne şikayeti nedeniyle endikasyon dahilinde izotretinoin tedavisi alan 56 hasta, yazılı onamları alınarak çalışmamıza dahil edildi. Hastaların tedavi öncesi ve tedavi sonrası kontrollerinde, rutin kontrollerine ek olarak alınan kanlarından tiroid hormon profilleri (T3,T4,TSH,TG) ve tiroid otoantikorları (anti-TPO,anti-TRAb) çalışıldı. Ultrasonografi ile tiroid gland morfolojisi, muhtemel yapısal anomalileri ve/veya nodül formasyonu açısından tarandı. Bu çalışmada elde edilen veriler SPSS 20.0 (Statistical Programme for Social Sciences) paket programı ile değerlendirildi ve veriler incelenirken non-parametrik testlerden Wilcoxon Sign testi ile McNemar Ki-kare testleri kullanıldı. Hastaların tedavi öncesi ve sonrası T3, T4, TSH, TG, anti-TPO, anti-TRAb değerleri ve ultrasonografi sonuçları gözönüne alındığında, T4 hariç bakılan her bir parametre için tedavi öncesi ve tedavi sonrası değerler arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı tespit edildi (p>0,05). T4 değerinde tespit edilen yükselme ise genel olarak bakıldığında (n=56) istatistiksel olarak anlamlı bulunmuşken, kadın ve erkek cinsiyette ayrı ayrı bakıldığında bu yükselmenin anlamsız olduğu gösterildi.Çalışmamız neticesinde hastalarımızın hiçbirinde izotretinoin kullanımı ile ilişkilendirilebilecek herhangi bir tiroid bezi yapısal ve hormonal değişikliğine rastlamadık. Her ne kadar bu güne kadar yapılmış en geniş katılımlı çalışma olsa da, T4 düzeylerindeki değişimin istatistiksel olarak anlamlı çıkması hasta sayısı konusundaki yetersizliği ortaya koymaktadır. Daha geniş gruplarda ve daha uzun süreli takiplerle yapılacak yeni çalışmaların, izotretinoinin tiroid üzerinde olan etkisinin aydınlatılmasında faydalı olacağını düşünüyoruz.Anahtar Kelimeler: akne, izotretinoin, retinoid, tiroid, T3, T4, TSH

Natural vitamin-A compounds and their analogues togather are called `Retinoids?. At the present time, systemic retinoids are used as therapeutic agents for different indications. These retinoids show their effects over retinoid receptors which belongs to thyroid hormone receptor (THR) family. İsotretinoin, a synthetic derivative of vitamin-A, was approwed by the FDA in 1982 for the treatment of severe and recalcitrant acne treatment of the patients over 12 years old, in the US. Beside teratogenicity, which is the most important adverse effect of isotretinoin, there are more frequent and less serious adverse effects of this drug. Mucocutaneous side effects (kserosis, cheilitis, epistaxis, conjonctivitis, pruritus), hair loss, hyperosteosis, bone pain, pseudotumour cerebri, headache, nausea, muscle stiffness, abdominal pain, disturbed night vision, corneal opacity and photosensitivity are the most important ones of these side effects. The effect of retinoids to the hypothalamo pituitary axis hormones has always been a wondered but the clinical trials held until now are adequate. Especially, the effect of systemic retinoids to the thyroid hormones is one of the most curious subjects. Beside the inconsistent data brought up by previous studies and by considering the widespread distribution of retinoid receptors over the body, we hypothesized that structural and functional changes may occure in endocrinological organs of patients taking systemic retinoids. In this study, our aim was to assess the possible changes of thyroid gland function and morphology in patients treated with isotretinoin.56 acne patients, willing the treatment of isotretinoin were recruited for the study after taking written information consent. Beside their routine controls, all of the patients were examined for thyroid hormone profiles (T3, T4, TSH, TG) and autoantibodies (anti-TPO, anti-TRAb) with blood specimens. Thyroid ultrasonogography was made for morphology and for possible structural abnormalities, both before and after the treatment. Data obtained from the patients were evaluated by SPSS 20.0 (Statistical Programme for Social Sciences) programme and non-parametric Wilcoxon Sign test and McNemar Chi-square tests were used for the statistical analyse. According to the before and after treatment values of T3, T4, TSH, TG, anti-TPO, anti-TRAb and ultrasonography results, no statistically significant differences were detected for any of them, in isotretinoin using patients (p>0,05). When we consider all of the patients, the elevation of T4 levels after the treatment was statistically significant (p<0,05). Re-evaluating them by gender showed that the differences were statistically insignificant (p>0,05). At the end of the study we didn?t come up any structural or hormonal alteration related to isotretinoin treatment. Even if, it is the most extensive study carried out until now, the differentiation of T4 levels statistically significant shows us, the number of the recruitments is still insufficient. We conclude that, new studies in larger populations with longer study durations may be helpful in determining the effect of isotretinoin on thyroid gland. Keywords: Acne, isotretinoin, retinoids, thyroid, T3, T4, TSH, treatment