Asker emeklilerinde depresyon prevalansı ve sosyodemografik faktörlerle ilişkisi (İstanbbul`da yaşayan asker emeklileri üzerine bir çalışma)

Abstract

VI-OZET Bu araştırma İstanbul İli Üsküdar ve Kadıköy İlçelerindeki emekli subay ve astsubay derneklerine kayıtlı üyelerden tesadüfi yöntemle seçilmiş 258 emekli üzerinde yapılmıştır. Araştırmada, emekliler arasında depresyon sıklık ve derecesi tespit edilerek bunların yine aynı bireylerin sosyodemografik ve ekonomik özellikleri, sağlık durumları ve emekliliğe uyum süreçleri ile olan ilişkileri istatistiki analiz yardımı ile incelenmiştir. Bu inceleme şu sonuçlan vermiştir: 1. Beck Depresyon Ölçeği verilerine göre, emekli subay ve astsubayların % 21.5'inde hafif, % 6.4'ünde orta, % 6.4' ünde ileri derecede olmak üzere toplam % 34.3'ünde depresyon tespit edilmiştir. Subay ve astsubaylar arasında depresyon sıklığı ve dereceleri açısından anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. 2. Yaş, medeni durum, içinde yaşanılan ailenin tipi, hanede yaşayan birey sayısı, sahip olunan çocuk sayısı, sigara ve alkol kullanımı, emeklilik sonrası gelir getiren bir işte çalışıp-çalışmama, emeklilikten önceki hizmet süresi, emeklilik yaşı, emeklili olunan rütbe ve sınıf, toplam hanehalkı geliri, hanede kişi başına düşen gelir miktarı ile emeklilerde gözlenen depresyon derecesi arasında anlamlı bir ilişki yoktur. 3. Emeklilerin şahsi gelir düzeyi, şahsi gelirlerinin toplam hanehalkı gelirine oranı ve dindarlık derecesi arttıkça depresyon derecesi azalmakta; fiziki sağlık sorunu olan ve emeklilikle birlikte sosyal çevreleri daralanlarda depresyon derecesi artmaktadır. Ayrıca, yakındıkları fiziki sağlık sorunu sayısı artıkçaemeklilerin depresyon dereceleri artmaktadır. Belirtilen bu ilişkilerin istatistiki olarak anlamlı olduğu tespit edilmiştir. 4. Emeklilerin emekliliğe uyum süreçleri ve emekli olduktan sonra kendilerini genel olarak nasıl hissettikleri ile kendilerinde tespit edilen depresyon derecesi arasında istatistiki olarak anlamlı ve güçlü bir ilişki vardır: emekliliğe uyum süreci kısaldıkça ve emeklilikten sonra kendini faal ve enerjik hissetme oranında depresyon derecesi azalmaktadır. Sonuç olarak, bireyin depresyon durumu kendisinin demografik, sosyal, ekonomik ve fiziki sağlık durumundan kısmen etkilenmekle beraber, asıl olarak bireyin bu etkenlerle ilgili olarak kendi izafi konumunu nasıl algıladığından daha fazla etkileniyor görünmektedir. 63

VII-SUMMARY This study has been conducted on 258 retired officers (both commissioned and uncommissioned) who are the members of The Retired Officers Association of Üsküdar and Kadıköy districts of the province of Istanbul. The study deals first with determining the degree and level of depression among the retirees and then examines the statistical significance of their (that is, the degree and level of depression's) relation with the retirees' sociodemographic and economic characteristics, condition of their physical health and the process of adaptation into retirement. This examination has given the following results: 1. According to Beck Depression Rating Scale data, of all the retirees, 21.5 % has mild, 6.4 % has moderate and another 6.4 % has severe depression. These figures make a total of 34.3 % depressed retirees in the sample. No significant difference has been found between commissioned and uncommissioened retired officers regarding the frequency and level of depression. 2. There is no statistically significant relation between the level of depression and the following factors: age and marital status of the retirees; the type and the size of the household in which the retirees live their lives; the number of children the retirees have; drinking (alcohol) and smoking; taking a second employment after retirement; the length of service; age, rank and the military task (classified as technical-professional and combat) in which one took retirement; and the amount of total household income and the income per head in the household.3. It has been found that the level of depression gets significantly lower as the amount of the retirees' personal income, the proportion of this income to the total household income and the degree of religiosity get higher, that the proportion of depressed retirees gets significantly higher among those who have a physical health problem and among those who experience a contraction in their social relations after retirement. In addition, the level of depression increases with the number of physical health problems the retirees have. 4. There is a strong and statistically significant relation between the level of depression and the process of adaptation to retirement and how the retirees feels about themselves in their postretirement period: the level of depression gets lower as the length of adapting to retirement gets shorter, and again the former gets lower in proportion to the degree of feeling active and energetic in the postretirement period. In conclusion, the degree and level of depression among the retired officers are partially effected by their demographic, social and economic characteristics and the condition of their physical health. However, how the retirees perceive of themselves in relation to these factors seems to be more important than the objective value that these factors have on their own. 65