Budesonid kullanan astım bronşialeli çocularda, kemik metabolizması ve kemik mineral yoğunluğunun doz ve kullanım süresi ile ilişkisinin belirlenmesi

Abstract

Çalışmamız; çocukluk yaş gurubunda astım tedavisinde kullanılan inhale stroidlerin, uzun süreli kullanımında çıkabilecek potansiyel yan etkileri araştırmak üzere yapıldı. Araştırmaya 2002-2003 yıllan arasında GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Çocuk Hastalıkları servisinde bronşiyal astım tanısıyla izlenen 97 olgu alındı. Olgular 3 gruba ayrıldı. Birinci grup bir yılın altında budesonid kullanan hafif ve orta persiste astımlı 29 olgudan oluştu. İkinci grup bir yılın üzerinde budesonid kullanan hafif ve orta persiste astımlı 27 olgudan oluştu. Grup 3 ise sadece semptomları olduğunda kısa etkili 02 agonist tedavisi verilen hafif intermittan astımlı 41 olgudan oluştu. Olguların tamamından kemik mineral yoğunluğu (Z-skor) DEXA yöntemi ile Lumbal bölgeden (L1-L4) ölçüldü. Kemik metabolizmasını değerlendirmek amacı ile yapım göstergesi olarak serum kemik spesifik alkalen fosfataz, yıkım göstergesi olarak idrar telopeptid karboksiterminal tip 1 kollajen/kreatinin, hidroksiprolin/kreatinin, kalsiyum/kreatinin ve kalsiyum fosfor metabolizmasını değerlendirmek içinde serum total kalsiyum, fosfor, parathormon çalışıldı. Grupların yaş, cinsiyet, ağırlık, boy ve vücut kitle indekslerine göre benzer olduğu tespit edildi. Her üç grupta kemik metabolizmasını değerlendirmek üzere çalışılan yapım ve yıkım göstergeleri arasında istatistik! olarak anlamlı fark bulunmadı (p>0,05). Kemik yoğunluklarını tespit etmek için çalışılan Z-skor değerleri arasında istatistiksel olarak farklılık bulunmadı (p>0,05). Yine bu üç grup olguda kalsiyum-fosfor metabolizmaları açısından istatistiki olarak anlamlı fark tespit edilmedi (p>0,05). Olgular genel olarak değerlendirildiğinde Z-skoru ile yaş, ağırlık, boy ve BMI arasında pozitif korelasyon saptandı (sırasıyla r: 0,268; p:0,008, r:0,234; p:0,021, r:0,232; p:0,022, r:0,179;p:0,004). Çalışmamızda astım tanısı ile bir yıldan fazla ve bir yıldan az sürede orta ve düşük doz budesonid kullanımının, inhale steroid kullanmayan astımlı olgularla karşılaştırılmasında; genel olarak kemik metabolizması açısından istatistiki olarak fark bulunmadı. Bulgulara rağmen hızlı büyüme döneminde steroidlerin kemik metabolizması üzerine olası olumsuz etkileri nedeniyle özellikle çocuklarda solunum fonksiyonları ve semptomları kontrol altında tutacak mümkün olan en düşük dozda kullanılmasına özen gösterilmelidir. 48

Our study was performed to search the potential side effects of using inhale corticosteroids which one used in the asthma treatment in the childhood for a long time. The study was performed by the 97 asthmatic children patients who were followed in the pediatric department of GATA Haydarpasha training hospital in 2002-2003. The patients were seperated into the three groups. The first group was formed by the 29 mild-moderate persistant asthmatic patients who used budesonid less than a year. The second group was performed by the 27 mild-moderate persistant asthmatic patients who used budesonid over a year. The third group was formed by 41 mild interrmitant asthmatic patients who used short acting 02 agonist treatmeant. In the all patients, bone mineral density (z score) was measured by DEXA on the lumbal region(Ll-L4). To estimate the bone metabolism; (as a formation marker) serum bone specific alchalen phosphatase, (as resorbtion markers) urine telopeptide carboxiterminal type I collagen / creatinine, hydroxyproline / creatinine, calcium / GF and to estimate the calcium- phosphore metabolism serum calcium, phosphore and parathormone were studied. The groups were similar according to the age, sex, weight, height and body mass index. There were no statistically significant difference between the three groups about the bone formation and resorbtion markers which show the bone metabolism (p>0.05). There were no statistically significant difference between the Z scores which were studied to establish the bone density(p>0.05) and also calcium-phosphorus metabolism (p>0.05) in the three groups. When the patients estimated generally, between the Z score and the age, weight, height and BMI, the positive correlation was found.(in order to, r:0.268, p:0.008; r:0.234, p:0.021; r:0.232, p:0.022; r:0.179,p:0.004) In our study, about the bone metabolism, there was no statistacally difference between the asthmatic patients who used low-intermediate dose of budesonid less than a year or over a year, and the asthmatic patients who didn't use inhale steroids. Despite the findings; in the childhood when the rapid growing time of a child, it should better to use minimum dose (that controls the breath function and symptomps )steroids which have probable negative effects on the metabolism. 49