Özel gereksinimli çalışanlarda iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları ve acil durum yönetimi

Abstract

Tüm insanlar, temel yaşam ihtiyaçlarını karşılamak ve yaşam refahını sağlamak için ekonomik üretime katılmak zorundadır. Günümüz insanının, günlük yaşam akışı ele alındığında, zamanının çoğunluğu üretime katıldığı çalışma ortamında geçmektedir. Ancak, üretim amaçları doğrultusunda çalışma ortamı koşulları değişkenlik gösterebilmektedir. Bu değişkenlik, bireyin çalışma ortamındaki refahını doğrudan etkilemekte olup, bireyin çalıştığı kuruma katılımı ve bağlılığını etkileyebilmektedir. Bu nedenle çalışanların işyeri koşulları, onların iş sağlığı ve güvenliği açısından oldukça önemlidir. Ancak bu durum özel gereksinimli çalışanlar için, ayrıca hassasiyet yaratabilmektedir. Özel gereksinime sahip bir birey, çalışan olarak ya da işyerinden hizmet alımında, özel gereksinim durumuna göre farklı sorunlarla karşılaşabilmektedir. Bu bağlamda, özel gereksinimli çalışanların (ÖGÇ) çalışma ortamına katılımları, bu süreçte var olan bariyerler ve bariyerlere ilişkin çözüm önerileri oldukça önem taşımaktadır. Bu çalışmada, ÖGÇ için iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının, acil durum yönetiminin ve iş sağlığı ve güvenliğinde kullanılabilecek yardımcı teknolojilerin literatürle ilişkilendirilerek incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Nicel araştırma yöntemlerinden REBA ve RULA yöntemleri kullanılarak ÖGÇ' in çalışma duruşları incelenmiştir. Ayrıca Fine-Kinney yöntemi kullanılarak çalışma ortamında karşılaşabilecekleri tehlikeler ve tehlikelerden kaynaklanan riskler analiz edilerek derecelendirilmiştir. Ön bulgular değerlendirildiğinde, ÖGÇ' nin iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin çalışmaların oldukça sınırlı olduğu görülmektedir. Bu çalışmalarda daha çok işyeri ortamında psikososyal riskler ve sosyal katılımın sağlandığı alanlarda erişilebilirlik uygulamaları gibi konulara odaklanıldığı, ancak ÖGÇ için kullanılabilecek yardımcı teknolojilere yeterince değinilmediği ve ÖGÇ' nin çalışma ortamlarının iş sağlığı ve güvenliği bakış açısından yeterli düzeyde değerlendirilmediği görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Ergonomi, REBA, RULA, Fine Kinney, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, Engelli Çalışan, Yardımcı Teknoloji

All people have to participate in economic production to meet their basic life needs and to ensure well-being in their life. When we consider about flow of people's daily life, the majority of their time is spent in the working area where they participate in the production. However, the conditions of working areas may vary according to their production purposes. This diversity in the conditions of working areas directly affects the well-being of the individual in the working environment and it can affect the individual's participation and commitment to the institution in which he or she works. For this reason, workplace conditions of workers are quite important for their occupational health and safety. However, this can also create sensitivity for workers with disabilities. An individual with a disability may encounter different problems as a worker or when receiving services from the workplace, depending on the disability situation. In this situation, participation of workers with disabilities in the working environment, barriers that exist in this process and solutions for these barriers have great importance. The aim of the current study is to examine occupational health and safety practices, emergency management, and assistive technologies that can be used in occupational health and safety in relation to the literature. Document analysis method, one of the qualitative research methods, was used in the research. Using the REBA and RULA methods, one of the quantitative research methods, the working stances of the disabled workers were examined. In addition, using the Fine-Kinney method, the hazards and risks arising from hazards in the work environment are analyzed and graded. When preliminary findings are evaluated, it is seen that the theses on occupational health and safety of disabled workers are quite limited and these theses focused on issues, such as psychosocial risks in the workplace and practices of accessibility in areas where social participation is achieved, but assistive technologies that can be used for disabled workers were not adequately addressed and the working environments of disabled workers were not adequately evaluated from the point of view of Occupational Health and Safety. Keywords: Ergonomics, REBA, RULA, Fine Kinney, Occupational Health and Safety Law No. 6331, Workers with disabilities, Assistive Technologies