Gaziosmanpaşa Taksim Eğitim Araştırma Hastanesi aile hekimliği polikliniğine başvuran erişkin bireylerde risk değerlendirme skorlama sistemi kullanılarak tip 2 diyabet riskinin taranması

Abstract

ÖZET Giriş ve Amaç: Bu çalışmada ADA (Amerikan Diyabet Birliği) diyabet risk belirleme anketi kullanarak Gaziosmanpaşa Taksim Eğitim Araştırma Hastanesi Aile Hekimliğine başvuran erişkin hastalarda tip 2 diyabet gelişme riskinin belirlenmesi, yüksek riskle ilişkili etmenlerin belirlenmesi ve ADA tip 2 diyabet risk belirme testinin uygulanabilir olduğununun değerlendirilmesi amaçlandı. Gereç ve yöntem: Çalışmamız etik onayı alındıktan sonra 01 Mart 2017 – 01 Eylül 2017 tarihleri arasında Gaziosmanpaşa Taksim Eğitim Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği polikliniğine başvuranların tip 2 diyabet risklerinin belirlenmesi amacıyla diyabet tanısı almamış, gebe olmayan 18 yaş üstü 3131 hasta ile yürütülmüştür. Bireylerin tip 2 diyabet risklerinin ve antropometrik ölçümlerinin belirlenmesi amacıyla yüz yüze görüşme tekniği ile anket formu uygulanmıştır. Bireylerin boy, kilo, bel çevresi araştırmacı tarafından ölçülmüş ve tip 2 diyabet riskinin belirlenmesi için ADA tip 2 Diyabet Risk Test Anketi kullanılmıştır. Gönüllülük esasına dayalı ve katılımcıların doldurduğu anket çalışmasıdır. Sayısal verileri içeren soruların analizinde ortalama ve standart sapma, frekans ve oran değerleri, nitel verilerin analizinde ki-kare testi kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmada katılımcılardan tip 2 diyabet riski yüksek olanların oranı %32 olarak bulunmuştur. Bu çalışmada yapılan analizlerde ileri yaş, obezite, gestasyonel diyabet varlığı, birinci derece yakınlarında diyabet varlığı, hipertansiyon varlığı, fiziksel inaktivite ve kronik hastalığa sahip olma durumunun tek başına tip 2 diyabet riskini arttırdığı belirlenmiştir. Çalışmaya katılan bireylerin çoğunluğu kadındır(%65) ve cinsiyet durumu ile diyabet riski arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Diyabet riski yüksek olan kadın ve erkek bireylerin düşük olanlara göre eğitim düzeyi ve gelir düzeyi daha düşük saptanmıştır. Sonuç: ADA tip 2 diyabet risk skoru diyabet riskini belirlemek için kullanılması uygun ve kolay uygulanabilir bir skorlamadır. Türkiye'de sağlık kuruluşlarında ADA tip 2 diyabet risk skorunun kullanılması, riskli bireylerin saptanması ve izlenmesi sağlanmalı, diyabetin önlenmesine yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Anahtar Kelimeler: Tip 2 diyabet, Risk, Diyabet risk skoru

ABSTRACT Introduction and Aim: In this study, we aimed to determine type 2 diabetes development risk in adult patients presenting to Family Medicine Department of Gaziosmanpaşa Taksim Training and Research Hospital using ADA (American Diabetes Association) diabetes risk assessment test, to identify factors associated with high risk, and to evaluate whether ADA type 2 diabetes risk assessment test is applicable. Materials and methods: Following obtainment of ethical approval, the study was conducted between 01 March 2017 - 01 September 2017 with 3131 patients aged above 18 years, who were not pregnant, with the purpose of assessment of type 2 diabetes risk in patients presenting to Family Medicine outpatient clinic of Gaziosmanpaşa Taksim Training and Research Hospital. In order to determine type 2 diabetes risk and anthropometric measurements of participants, face-to-face interview technique with survey form was employed. Individuals height, weight and waist circumference were measured by the researcher and ADA type 2 Diabetes Risk Test Survey was used to determine the risk of type 2 diabetes. Participation was voluntary, and the survey forms were filled by participants. Analysis of numerical data was made with calculation of mean and standard deviation, frequency and proportion values, whereas categorical data was analyzed with chi-square test. Results: The rate of participants with a high risk of type 2 diabetes was 32%. According to analysis results, advanced age, obesity, history of gestational diabetes, presence of diabetes in the first degree relatives, presence of hypertension, physical inactivity and presence of chronic illness were determined as independent factors associated with increased the risk of type 2 diabetes. Majority of the participants in the study were female (65%), and no significant difference was found between genders with regard to diabetes risk. Women and men with high risk of diabetes were found to have lower education and income levels compared to those with low risk of diabetes. Conclusion: ADA type 2 diabetes risk score is an appropriate and convenient scoring system to determine the risk of diabetes. Utilization of ADA type 2 diabetes risk score should be a routine practice in healthcare facilities in Turkey to identify viii and follow-up high-risk individuals, and studies aimed at prevention of diabetes should be conducted. Keywords: Type 2 diabetes, Risk, Diabetes risk score.