Кымыздан бөлүнүп алынган сүт кычкыл бактерияларынын мпчр методу менен идентификациялоо

Abstract

Адамга жагымдуу, ден-соолукка пайдалуу таасирлери тууралуу эзелтеден эле белгилүү. Жылкы сүтүнѳн жасалган кымыздын курамында тамак-аш баалуу заттардын камтылышы жана пробиотикалык ачытуучу микроорганизмдердин болушу изилдөөчүлөрдүн кызыгуусун жаратып келет. Кымыз көбүнчө Кыргызстан, Казакстан, Монголия жана Кытай менен Россиянын кээ бир аймактарында жасалат.Бул изилдѳѳ ишинде Нарын жана Чүйдүн жайлоолорунда салттуу түрдѳ жасалган кымыз үлгүлѳрү чогултулуп микробиологиялык анализдер жасалды. Нарын областындагы жайлоолорундан бардыгы болуп ар жерден 22 даяр кымыз үлгүлѳрү микробиологиялык жактан анализденди. Чүйдөгү Кашка-Суу жайлоосунан алынган үлгүлөр убакыт факторунун таасири боюнча анализделди, 5 күн катары менен күн сайын бир эле жерден үлгүлөр алынды жана идиш жаңы ышталгандан тартып 2, 4, 7, 10, 12 жана 15 сааттардан кийинки ачытылып жаткан кымыздардын үлгүлөрү микробиологиялык анализден өттү.MRS агар азык чөйрөсүндө өсүп чыккан колониялар изилденди. Бөлүнүп алынган штаммдар морфологиялык өзгөчөлүктөрү, Грам бонча боѐо, ПЧР, VITEK 2 Compact, MALDI-TOF MS аппаратында СКБ идентификациясы жасалды. Жыйынтыкта Lactobacillus helveticus, Lactobacillus kefiri, Lactobacillus paraplantarum, Leuconostos mesenteroides жана Leuconostos mesenteroides ssp. cremoris СКБ-лар аныкталды. Ошондой эле, кымыздан атайын даярдалган беш үлгүлөрүнүн бардыгы патогендүү E.coli жана L.monostogenes бактерияларына каршы антибиотикалык таасирлери далилденди.Aчкыч сѳздѳр: кымыз, микробиологиялык анализ, СКБ, Leuconostoccus ssp., Lactobacillus ssp., идентификация.

At sütünden elde edilen kımız, içerdiği laktik, asetik ve sitrik asit gibi organik asitler; lösin, glutamik asit, fenilalanin gibi amino asitler; çinko, magnezyum, bakır ve C vitamini gibi mikro besin unsurlarını bünyesinde yeterli miktarlarda bulundurması nedeni ile göçebe hayatı yaĢayan topluluklarının ihtiyaç duyduğu besin maddeleri yönünden zengin bir gıda olması dolayısı ile önemlidir.Kımız genellikle Kırgızistan, Kazakistan, Moğolistan ve Çin gibi ülkelerde üretilmektedir. Кımız milli içeceklerin en eski olanıdır. Ġnsan sağlığı için olumlu etkilerinin olduğu, göçebe hayat sürdüren kavimler tarafında kullanıldığı hakkında yazılar bulunmaktadır. Rus yazarlarından Ozereskovski'in 1778 yıllında kımız hakkında yazdığı tezi bu konuda ilk yayındır. Avrupa'da ise Ġsveçli doktor J. Grive kımızın tadavi etkisi hakkında 1784 yılı araĢtırmaları yapmıĢtır [1]. Kısrak sütünden yapılan kımızlar sadece önemli besin öğelerini değil probiyotik starter kültürleri de içermesi bilim adamların ilgilerini gün geçtikçe arttırmaktadır.Kırgızistan'ın Narın bölgesinde üretilen kımız örnekleri +4 oC sıcaklığı sağlayacak soğuk zincirde laboratuvara Laktik Asit Bakterileri izole edilmesi için getirildi. Mayıs ayında Narın bölgesinden alınan toplam 22 tane kımız örneği Gıda mikrobiyoloji laboratuvarında Laktik Asit Bakteri (LAB) sayımı MRS agar ve maya sayımı YGC agar besi yerinde yapıldı, elde edilen LAB izole edildi ve boncuklara derin doruncuya -18 oC'ye alındı. Ayrıca, Gram boyama ve katalaz testi yapıldı. Besi yeri üzerinde farklılık gösteren bakterilerin 33 adeti boncuklar içerisine alındı. BiĢkek yakınlarında, 23 km uzaklığında, olan KaĢka-Suu/ÖzgörüĢ yaylasında kımız yapılan yerde LAB sayıların zamanla değiĢimi incelendi. Kımız yapımı için fıçının xitütsülenmesinden baĢlayarak bir gün içerisinde 2, 4, 7, 10, 12 ve 15 saat aralıklarla MRS agara yayma plak yöntemi ile iki paralel ekim yapıldı. Sonra, ertesi günü saat 14:00'de kımız örnekleri alındı ve beĢ gün boyu aynı saatte örnekler alınarak mikrobiyolojik analizleri yapıldı. MRS besi yerinde geliĢen Laktik Asit Bakterileri kolonilerinin sayımı yapıldı.Boncuklardaki bakteri zenginleĢtirilmiĢ sıvı besi yerinde canlandırıldıktan sonra MRS agar besi yerine tek koloni düĢecek Ģekilde ekim yapıldı ve anaerobic ortamda inkübe edildi. Elde edilen taze kültür bakterileri kanlı agara geçirildi ve anaerobik ortamda inkübe edildi. Kanlı agarda üreyen bakterilerin Gram boyama testi ile morfolojik incelemesi yapıldı ve ardından PCR, VITEK 2 Compact, MALTI-TOF-MS cihazlarında tanımlama iĢlemleri yapıldı.Kullandığımız hızlı tanı yapan VITEK 2 Compact (Biomerieux, USA) ve MALTI-TOF-MS (Biomerieux, France) cihazları tanımlamada erken ve sağlıklı sonuç vermesi nedeniyle bir çok bakteri identifikasyonunda kullanılmaktadır. Tek koloni halinde bakteri suĢları tek bir Petri kutusunda kanlı agar besi yerinde ekim yapıldı. Bakterilerin morfolojik incelemeleri yapıldıktan sonra, elde edilen sonuçlara göre VITEK 2 Compact cihazı test kartları seçildi. Mikroorganizmaların morfolojik ve solunum özelliklerine göre farklı tanımlanmıĢ dört reagent kartları bulunmaktadır:1. GN – Gram-negatif fermentasyon ve fermente olmayan basiller;2. GP – Gram-pozitif koklar ve spor oluĢturmayan basiller (elde edilen sonuçlardan bu tür kart tercih edildi);3. YST – maya ve maya benzeri organizmalar;4. BCL – Gram-pozitif spor oluĢturan basiller;VITEK 2 Compact cihazı: her biri ayrı substrat testi bulunduran reagent kartlarının 64 kuyucukları vardır. Substrat asidifikasyonu, alkalinizasyonu, enzim hidrolizi gibi metabolik aktiviteleri ve inhibitör maddelerin bulunduğu ortamda bakterilerin üremelerini ölçekmektedir. Kartların iki tarafı optik açıdan berrak olan film ile kaplı, kuyuçuklardaki organizm-substrat karıĢımı için uygun oksijenin transferini sağlamaktadır. Bilinmeyen kültürün sıvı formu plastik kartların her bir