Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi evde sağlık hizmetleri biriminde izlenen hastalarda beslenme bozuklukları ve ilişkili parametreler

Abstract

Doğumda beklenen yaşam sürelerinin uzaması ve yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki payındaki artış, yaşlı popülasyona verilen sağlık hizmetlerinin geliştirilmesini sağlamıştır. Yaşla birlikte görülme sıklığı artan kronik hastalıklar, fiziksel ve mental düşkünlük hali ve sonucunda yatağa bağımlılık, ev ortamında tıbbi bakım gereksinimini doğurmuş ve evde sağlık hizmetleri adı altında bir hizmet modeli oluşturulmuştur. Evde bakılan özellikle yaşlı hastalarda dikkat çekilen tıbbi sorunlardan biri de malnutrisyondur. Morbidite ve mortaliteye etkisi nedeniyle, önlenmesi ve tedavisi giderek daha da önem kazanan malnutrisyon, evde sağlık hizmeti sunumu sırasında yakından izlenmesi gereken bir durumdur. Bu çalışmada Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Evde Sağlık Hizmetleri Birimi'nde takip edilen hastaların beslenme durumları incelenerek, malnutrisyon tanısı ve beslenme desteği alan hastalar ile beslenme sorunu olmayan hastaların kronik hastalıkları, antropometrik ölçümleri ve laboratuvar parametrelerini karşılaştırıp farklılıkları belirlemek amaçlanmıştır.Çalışmaya Şubat-Haziran 2015 tarihleri arasında ESHB'de aktif olarak izlenen 18 yaş üstü 624 kişi dahil edilmiştir. Bu kişilerin sosyodemografik özellikleri, mevcut kronik hastalıkları, antropometrik ölçümleri, beslenme durumları ve en güncel laboratuvar parametreleri hasta dosyalarından incelenerek veri toplama formuna kaydedilmiştir. Toplanan veriler bilgisayar ortamına aktarılarak SPSS 22.0 programı ile analiz edilmiştir.Hastaların %40,2'si erkek, %59,8'i kadın; yaş ortalaması 68,4±19,1'dir. Hastalardan 199'u (%31,9) malnutrisyon tanısı ile beslenme desteği almaktadır. Beslenme desteği alanların %51,8'i normal gıdaya ek oral nutrisyon desteği, %17,1'i yalnızca oral nutrisyon desteği, %24,6'sı PEG yolu ile %6,5'u ise NG ile nutrisyon desteği almaktadır. Hastaların genelinde en çok görülen kronik hastalıklar sırası ile kardiyovasküler hastalıklar, SVH ve sekeli, ortopedik ve romatolojik hastalıklar, diyabetes mellitus ve Alzherimer/demans'tır. Parkinson, Alzheimer/demans ve epilepsi gibi nörolojik hastalıklarda beslenme desteği alma oranı anlamlı düzeyde daha fazladır. Beden kitle indeksi (BKİ) hesaplanabilen 482 hastadan %8,2'si düşük kiloludur. Bunların %70'i beslenme desteği alan hastalardır. Normal kiloluların %55,1'i, fazla kiloluların %75,5'i, obez olanların %86,0'ı beslenme sorunu olmayan hastalardan oluşmaktadır. Hastaların %67'si yatağa tam bağımlı, %33'ü kısmen bağımlı ya da bağımsızdır. Hastaların %84,3'üne aileleri tarafından bakım verilmektedir. Beslenme sorunu olan hastaların yatağa bağımlı olma durumu anlamlı derecede yüksektir. Beslenme sorunu olanların %66,3'ünün bilinç durumunda problem vardır. Beslenme desteği alanlarda MCV, ferritin, BUN, B12 vitamin değerleri yüksek; prealbumin, demir, TDBK, albümin değerleri düşük çıkarken, beslenme problemi olmayanlarda lipid değerleri daha yüksek bulunmuştur. Düzey olarak bakıldığında beslenme desteği alanlarda demir, RBC, TDBK, LDL, HDL, kreatinin, prealbümin ve albümin düzeyleri anlamlı derecede daha düşük çıkarken; beslenme sorunu olmayanlarda total kolesterol ve HDL düzeyleri daha yüksek saptanmıştır.Beslenme desteği alanların antropometrik ölçümlerinde ve beslenme ile ilgili laboratuvar parametrelerinin çoğunda beslenme yetersizliğini gösteren düşüklükler mevcuttur. Bu bulgular bize nutrisyon destek tedavisine yeterli yanıtın alınamadığını göstermektedir. Hastalara uygulanan beslenme destek tedavisinin amacına ulaşmasıyla yaşam kalitesinin artacağı, morbidite ve mortalitede azalma yaşanacağı aşikardır. Bu nedenle sağlık çalışanları, hastalar ve hasta yakınları beslenme konusunda daha duyarlı davranmalı, destek tedavileri daha iyi planlanıp takip edilmeli ve bu konuyla ilgisi olan her kesime eğitim verilerek bilgi seviyesinin artırılmasına çalışılmalıdır.

Extended life expectancy at birth and increased share of the elderly population in total population led to development of the health services offered to the elderly population. Chronic diseases more frequently experienced with age, physical and mental dependency and consequently, being bedbound gave rise to the requirement of medical care in home environment and a new service model called home health care has been created. One of the important medical problems especially experienced with elderly patients under home care is malnutrition. Malnutrition, prevention and treatment of which have gained importance because of its effect on morbidity and mortality, is a condition which needs to be closely monitored while offering home health care. This study aims at identifying differences by comparing anthropometric measurements, chronic diseases and laboratory parameters of patients who are diagnosed with malnutrition and receive nutritional support and patients without any nutrition problem, by examining nutritional conditions of the patients followed in Antalya Training and Research Hospital, Home Health Care Unit (HHCU).Between February-June 2015, 624 persons, older than 18 years of age, actively monitored in HHCU, were included in the study. Socio-demographic characteristics, current chronic diseases, anthropometric measurements, nutritional conditions and updated laboratory parameters of these persons were taken from patient files and recorded to the data collection form. The data was transferred to the computer environment and analyzed in SPSS 22.0.Of the 624 patients, 40,2% are male and 59,8% are female and the mean age is 68,4±19,1. In study group, 199 patients (31,9%) were received nutritional support with malnutrition diagnosis. Of those who receive nutritional support, 51,8% receive oral nutritional support in addition to normal food, 17,1% receive only oral nutrition and 24,6% receive nutritional support through percutaneous endoscopic gastrostomy (PEG) and 6,5% through nazogastric (NG) tube. The most frequently experienced chronic diseases in the patients are cardiovascular diseases, cerebrovascular disease and its sequel, orthopedic and rheumatologic diseases, diabetes mellitus and Alzheimer's/dementia, with respectively. The body mass index (BMI) could be calculated for 482 patients, and of those 8,2% are underweight. Of them 70% receive nutritional support. Patients who do not have any nutritional problem constitute 55,1% of normal weight, 75,5% of overweight and 86,0% of obese patients. The 84,3% of the all patients receive care from their families. The 67% of the all patients are fully bed bound and 33% are partially bed bound or not bound to bed at all. The rate of being bedbound in the patients with malnutrition is significantly higher. The 66,3% of the malnutrition patients have consciousness problems.Mean corpuscular volume (MCV), ferritin, BUN, vitamin B12 values are high and prealbumin, iron, total iron-binding capacity (TIBC), albumin values are low in those who receive nutritional support while lipid values are higher in those without malnutrition. While red blood cell (RBC), TIBC, LDL, HDL, creatinine, prealbumin and albumin levels are significantly lower in those who receive nutritional support; total cholesterol and HDL levels are higher in those without malnutrition.Low levels which point to malnutrition are available in most laboratory parameters on nutrition and anthropometric measurements of those on nutritional support. These findings demonstrate that the response to nutritional support treatment is not sufficient. It is obvious that achievement of the target of nutritional support treatment would increase life quality and decrease morbidity and mortality. Therefore, health care providers, patients and patients' relatives should act more responsibly about nutrition, supportive care should be planned and monitored better and sufficient information and training should be offered to all those involved.