Aile hekimliğinde akılcı ilaç kullanımı ve polifarmasiye yaklaşım

Abstract

Giriş ve Amaç: Yeni bulunan ilaçlar doktorların tedavilerini değiştirmektedir. Sonuç olarak da akılcı ilaç kullanım (AİK) kavramı ortaya çıkmaktadır. Birinci amacımız aile hekimliği polikliniklerindeki hastaların akılcı ilaç kullanım ilkelerine uyumlarının belirlenmesidir. İkinci amaç ise hastaların en sık kullandığı ilaçları, reçeteli, reçetesiz ilaç kullanma alışkanlıkları ile tedaviye uyum oranları ve bunu etkileyen faktörleri belirlemektir.Gereç ve Yöntem: Çalışmamıza 01.07.2017-30.09.2017 tarihleri arasında katılmayı kabul eden 18 yaş ve üzeri 400 kişiye toplam 22 soru, yüz yüze anket doldurma şeklinde sorulmuştur. Çalışmada tanımlayıcı istatistikler sayı, yüzde ve ortalama±standart sapma değerleri ile sunulmuştur. Kategorik değişkenler arasındaki ilişkilerin analizinde Fisher's Exact Test veya Pearson ki-kare testi kullanılmıştır. Analizler SPSS 20.0 paket programı ile yapılmıştır. 0,05'den küçük p değerleri istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.Bulgular: Katılımcılar hastalandığında; %79,5'i doktora başvurmaktadır. Evdeki ilaçları %38,5'i, bitkisel ilaçları %45,2'si tedavi amacıyla kullanmaktadır. Hastalandığında doktora başvurma durumu ile yaş, cinsiyet, medeni hal, öğrenim durumları, meslek grupları, sağlık güvencesi varlığı karşılaştırılmıştır. P değerleri sırası ile; 0,046, 0,037, <0,001, 0,017, <0,001, <0,001 olarak tespit edilmiştir. Evde antibiyotik bulunduranlar yaş grupları ile karşılaştırılmıştır. İstatistiksel olarak yaş grupları arasında anlamlı fark vardır (p=0,042). Hekime danışmadan ilaç kullanan kişiler yaş gruplarına, öğrenim durumlarına, meslek gruplarına göre kıyaslanmıştır. P değerleri sırasıyla; 0,009, 0,002, 0,022'dir.Sonuç ve Öneriler: Katılımcıların çoğu hastalandıklarında öncelikle doktora başvurmaktadır. Hastaların akılcı ilaç kullanım ilkelerine uymalarını sağlamak için hekim, yardımcı sağlık personeli, eczacı, sağlık hizmeti sağlayıcıları ve hastanın kendisi görev ve sorumluluklarını yerine getirmelidir.Anahtar Kelimler: Aile hekimliği, akılcı ilaç kullanımı, polifarmasi, reçetesiz ilaç

Introduction and Objective: The new found drugs change doctors' treatment. As a result, notion of rational drug use (RDU) emerges. Our first aim is to determine compliance of patients in family medicine clinics to rational drug use principles. Second goal is to learn the most commonly used drugs and to determine prescription and non-prescription drug use, treatment compliance and affecting factors.Material and Method: In this study, 400 people aged 18 and over who accepted participating between 01.07.2017-30.09.2017 was asked to fill face to face survey which has 22 questions. In study, descriptive statistics are presented in terms of number, percentage and mean ± standard deviation. Fisher's Exact Test or Pearson Chi-square test was used to analyze relations between categorical variables. Analyzes were made with SPSS 20.0 package program. P values less than 0.05 were considered statistically significant.Findings: When participants are sick; 79.5% of them apply their doctor. 38.5% of them use medicines at home, 45.2% of them use herbal medicines for treatment. Compared that situation of sick people who refer to doctor with their age, gender, marital status, educational status, occupational groups, and health insurance status. P values are in turn; 0.046, 0.037, <0.001, 0.017, <0.001, <0.001 identified. People who keep antibiotics at home were compared with age groups. There was a statistically significant difference between age groups (p = 0.042). People use medicine without consulting to doctor was compared according to age groups, educational status, and occupational groups. P values are respectively; 0.009, 0.002, 0.022.Conclusion and Suggestions: Most of participants firstly prefer to a doctor when they are sick. In order to make patients comply with rational drug use guidelines, physician, assistant health personnel, pharmacist, health care providers and patient himself or herself must fulfill duties and responsibilities.Key Words: Family medicine, rational drug use, poly-pharmacy, nonprescription medicine.