İnflamatuar bağırsak hastalıkları ve malnutrisyon ilişkisi

Abstract

Amaç: İnflamatuvar barsak hastalıkları (İBH) seyrinde malnutrisyon hem hastalığın kendisine hem de kullanılan ilaçlar gibi diğer bazı nedenlerden dolayı sık karşılaşılan bir durumdur. Malnutrisyon da hastaların morbidite ve mortalite riskinde artışa, tedavi maliyetlerinde artışa ve yaşam kalitesinde bozulmalara yol açabilmektedir. Bu nedenle İBH hastalarında malnutrisyonun erken tespiti, tedavisi ve malnutrisyon açısından risk oluşturacak faktörlerin belirlenmesi önem arz etmektedir. Malnutrisyon riski tarama anketleri ile, bazı biyokimyasal göstergelerle ve bazı antropometrik ölçümlerle yapılabilir. Biz çalışmamız da MUST (malnutrition screening tool - malnutrisyon tarama anketi) tarama anketi ile poliklinikten başvuran ve yatarak tedavi edilen İBH hastalarında malnutrisyon riski sıklığını belirlemeyi ve malnutrisyonlu hastaların demografik, klinik ve laboratuvar özellikleri değerlendirmeyi amaçladık.Gereç ve Yöntem: 01 Nisan 2016-01 Nisan 2017 tarihleri arasında Sağlık Bilimleri Üniversitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Gastroenteroloji Polikliniğine ayaktan başvuran ve klinikte yatarak tedavi gören İBH tanılı hastalar MUST yöntemi ile malnutrisyon riski açısından tarandı. MUST yöntemi ile değerlendirilen ve skoru ≥2 saptanan hastalar yüksek riskli olarak değerlendirildi ve bu hastalara ileri incelemeler yapıldı.Bulgular: Çalışmamıza 216 İBH tanılı hasta dahil edildi. Hastaların 177‟si (%81.9) ayaktan takip edilen, 39‟u (%18.1) yatarak tedavi edilen hastalardı. Tüm hastalarımızın 52‟sinde (%24.1) yüksek malnutrisyon riski saptadık. Yatarak tedavi gören hastaların 28‟inde (%71.73), ayaktan başvuran hastaların ise 24‟ünde (%13.5) malnutrisyon riski vardı ve bu oranlar istatistiksel olarak anlamlıydı (p<0,001). Ülseratif kolit (ÜK) hastalarında yüksek malnutrisyon riski sıklığı %21.7, Crohn hastalığı (CH) olanlarda ise %29.68 bulundu. Yatarak tedavi gören ÜK‟lilerin %69.5‟inde, CH‟lilerin %75‟inde, ayaktan takip edilen ÜK‟lilerin %13.1‟inde ve CH‟lilerin %14.58‟inde yüksek malnutrisyon riski saptandı. MUST skoru ≥2 olan hastaların laboratuvar incelemesi yapıldığında yatarak tedavi gören hastaların hemoglobin (p=0,021), total protein (p<0,001), albümin (p<0,001), prealbumin (p=0,007) ve kalsiyum (p<0,001) değerleri ayaktan takip edilen hastalardan anlamlı olarak düşük bulundu.Sonuç: Çalışmamızda İBH hastalarının yaklaşık dörtte birinde yüksek malnutrisyon riski olduğunu saptadık. Yatarak tedavi gören hastalardaki risk ise çok daha yüksekti. Malnutrisyon riskinin düşük gelir düzeyi ve yaygın hastalık tutulumu ile ilişkili olduğunu saptadık. Malnutrisyonun hastalıkların prognozuna etkisi düşünüldüğünde, İBH hastalarının malnutrisyon açısından değerlendirilmesi oldukça önemlidir.Anahtar kelimeler: İnflamatuvar barsak hastalıkları, Malnutrisyon, Beslenme durumu değerlendirilmesi

Objective: In the course of inflammatory bowel disease (IBD), malnutrition is a distressing condition, both for the disease itself and for other causes, such as medications. Malnutrition can also lead to increased morbidity and mortality risk, increased treatment costs and impaired quality of life. For this reason, it is important to determine the risk factors of malnutrition for early detection and treatment in IBD patients. Malnutrition risk assessment can be done with various screening tools, some biochemical tests and some anthropometric measurements. In this study, we aimed to evaluate the demographic, clinical and laboratory characteristics of malnourished patients and to determine the frequency of malnutrition risk with malnutrition screening tool (MUST) in patients with IBD who were admitted to the outpatient clinic and hospitalized in clinic.Material and Method: Between April 01, 2016 and April 1, 2017, patients diagnosed with IBD in outpatient polyclinic of Gastroenterology and who were hospitalized in University of Health Science Antalya Training and Research Hospital were screened for malnutrition risk with MUST. Patients with a MUST score of ≥2 were concluded as high-risk for malnutrition and advanced investigations were performed on these patients.Results: A total of 216 IBD patients enrolled in this study. The study included a total of 177 (81.9%) patients from outpatient polyclinic and 39 (18.1%) hospitalized patients from inpatient clinic. Risk of malnutrition was identified in 24.1% of patients according to MUST. Number of hospitalized patients was significantly higher than the patients followed in the outpatient polyclinic (71.73% vs. 13.5%, p<0,001). The frequency of high malnutrition risk was 21.7% in ulcerative colitis (UC) patients and 29.68% in Crohn's disease (CD) patients. Malnutrition risk of hospitalized patients with CD was found 75% and 69.5% for UC patients. This risk in policlinic patients was 14.58% for CD patients and 13.1% for UC patients. We found that hemoglobine (p= 0,021), total protein (p <0,001), albumin (p <0,001), prealbumin (p= 0,007) and calcium(p <0,001) values in hospitalized patients who had a MUST score of ≥ 2 were significantly lower than the polyclinic patients. Conclusion: A quarters of IBD patients had a high risk of malnutrition in our study. The risk of hospitalized patients was much higher. We found that the malnutrition risk was associated with the low incomes and the degree of involvement of the disease. Considering the effect of malnutrition on the prognosis of diseases, it is very important to evaluate the IBD patients for malnutrition risk.Key words: Inflammatory bowel disease, Malnutrition, Nutritional assessment