Aile hekimliğinde izlenen çocuklardaki hepatit B seroprevalansının retrospektif değerlendirmesi

Abstract

Amaç: Araştırmanın ilk amacı birinci basamakta izlenen 4-10 yaş arası çocuklarda hepatit B (HBV) seroprevalansının ve aşılanma oranının saptanmasıdır. Araştırmanın ikinci amacı ise çocuklarda Aile Hekimliği Sistemi'ne (AHS) geçilmeden önceki ve AHS'ye geçildikten sonraki HBV seroprevalansı ve aşılanma oranları arasındaki farkın değerlendirilmesidir.Gereç ve Yöntem: Çalışma öncesinde Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu'ndan onay alındı. Araştırma evrenini Antalya Kepez Kuzeyyaka Aile Sağlığı Merkezi'ne (ASM) bağlı beş birimde kayıtlı 4-10 yaş arası 2500 çocuk oluşturdu. Örneklem büyüklüğü %95 istatistiksel güçle en az 335 olarak hesaplandı; 415 çocuk araştırmaya dahil edildi. Beş birimden randomizasyonla seçilen katılımcıların Aralık 2014-Mayıs 2017 dönemine ait ASM kayıtları taranarak, retrospektif yöntemle çalışma verileri toplandı. Veriler SPSS programında analiz edildi; anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edildi.Bulgular: Araştırmada verileri incelenen çocukların tümüne hepatit B aşısı uygulandığı saptandı. Çocukların 305'inde (%73,5) anti-HBs düzeyi 10 IU/L ve üzerindeyken, 110'unun (%26,5) anti-HBs düzeyi ise 10 IU/L'nin altındaydı. Antalya İli'nde AHS'ye geçildiği 2010 yılı ve öncesi doğan 7-10 yaş arası 302 çocuktan 212'sinde (%70,2) anti-HBs düzeyi 10 IU/L ve üzerindeyken, 2010 sonrası doğan 4-6 yaş arası 113 çocuktan 89'unda (%78,8) anti-HBs düzeyi 10 IU/L ve üzerinde idi. İki oran arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p=0,033).Sonuç: Aile Hekimliği Sistemine geçildikten sonra doğanlarda anti-HBs oranlarının daha yüksek bulunması; günümüzde soğuk zincire daha fazla dikkat edilmesi, aşı takip sistemlerinin aktif kullanılması ve aile hekimlerinin gayretleriyle açıklanabilir. Hepatit B aşıları tamamlanan çocuklarda rutin kan tetkiklerinden biri sırasında anti-HBs kontrolü yapılarak gerekirse aşı dozun tekrarlanması ile HBV seroprevalansı daha da artırabilir.

Aim: The first aim of the study was to determine hepatitis B (HBV) seroprevalence and vaccination rate in children aged 4-10 years in primary care. The second aim of the study was to evaluate the difference between HBV seroprevalence and vaccination rates in children before and after the transition to Family Medicine System.Patients and Methods: Approval was received from Antalya Training and Research Hospital Clinical Research Ethics Committee before the study. The population of the study consisted of 2500 children between the ages of 4-10 registered in five units of the Kuzeyyaka Family Health Center (FHC) in Kepez, Antalya. Sample size was calculated to be at least 335 with 95% statistical power; 415 children were included in the study. ASM records of the participants selected by randomization from five units for the period of December 2014-May 2017 were reviewed and study data were collected by retrospective method. The data were analyzed in SPSS program and significance level was accepted as p<0.05.Results: Hepatitis B vaccine was administered to all children whose data were analyzed. In 305 (73.5%) of the children, anti-HBs level was 10 IU/L and above, while 110 (26.5%) had anti-HBs level less than 10 IU/L. Anti-HBs level was higher than 10 IU/L in 212 (70.2%) of 302 children between 7-10 years of age (born before 2010 when the Family Medicine System was started in Antalya Province). Of the 113 children born after 2010 (aged 4-6), 89 (78.8%) had anti-HBs levels of 10 IU/L and above. The difference between the two ratios was statistically significant (p=0.033).Conclusion: Higher rates of anti-HBs among those born after the transition to Family Medicine System can be explained with more attention to cold chain, the active use of vaccine tracking system and by the efforts of family physicians. HBV seroprevalence may be increased in children who have completed hepatitis B vaccines by checking anti-HBs during one of the routine blood tests and by repeating the vaccine dose if necessary.