Serebral anevrizmalı hastalarda 3 boyutlu DSA görüntülemenin tedaviyi yönlendirmedeki rolü

Abstract

Amaç: Bu çalışmada serebral anevrizmalı hastalarda üç boyutlu (3B) dijital subtraksiyon anjiyografi (DSA) incelemenin iki boyutlu (2B) DSA görüntülemeye olan katkılarını ve üstünlüklerini değerlendirmek amaçlandı. Ayrıca 3B 'volume rendered' (VR) görüntülerin anevrizma tedavisinde karar alırken ne gibi etkileri olabileceğinin tespiti hedeflendi. Gereç ve Yöntem: Subaraknoid kanama (SAK) ile hastaneye başvuran 66 hasta ile, SAK olmadan hastaneye başvuran 84 hastaya yapılmış olan serebral DSA işleminde tespit edilen toplam 226 adet anevrizmanın ilk olarak 2B DSA görüntüleri, ardından rotasyonel anjiyografi (RA) ve 3B VR görüntüleri geriye dönük olarak tarandı. Tüm anevrizmaların orijinleri, boyutları, şekilleri, parent arter ilişkileri gibi parametreler değerlendirildi. Bu bulguların anevrizma tedavisi üzerine ne gibi katkıları olabileceğinin tespiti hedeflendi. Bulgular: Çalışmamızda 92'si (%61,3) kadın, 58'i (%38,7) erkek olmak üzere toplam 150 hasta mevcuttur. Boyutları 1.1 mm ile 47 mm arasında değişen 226 adet anevrizma tespit edildi. 11 (%4.9) anevrizma sadece 3B VR görüntüler ile tespit edildi. İnternal karotis arter (ICA) ve orta serebral arter (MCA) gibi kıvrımlı anatomisi olan damarlarda anevrizma orijinlerini net olarak değerlendirmenin oldukça zor olduğu görüldü. Toplam 10 adet anterior koroidal arter (AChoA) anevrizmasından 4 (%40) tanesinin orijinini, 2B görüntüler ile tespit etmede yetersiz kalındı. 63 adet MCA bifurkasyon/trifurkasyon anevrizmasının 3B VR görüntülerinde 10 (%16) tanesinin en az bir trunkusla herhangi bir ilişkisi olmadığı saptandı. Bu bulgu sanılandan daha fazla MCA anevrizmasının endovasküler tedavi (EVT) yöntemlerine uygun olduğunu gösterdi. 3B görüntülerle, 2B görüntülere nazaran baby sayılarının daha fazla olduğu tespit edildi. Toplam 4 (%3) hastada ise 3B görüntüler ile fenestrasyon gösteren arter tespit edildi. Sonuç: Serebral anevrizmaları tespit etmede, morfolojisini ve detaylarını değerlendirmede 3B VR görüntüler 2B DSA görüntülere üstünlük göstermektedir. Anevrizmaların parent arterle olan ilişkilerini göstermede 3B VR görüntülerin oldukça faydalı olduğu tespit edildi ve seçilecek tedavi yöntemine katkısı olduğu görüldü. Ayrıca 3B görüntüler EVT işlemleri için doğru çalışma açısını bulmada oldukça kolaylık sağlamakta ve işlem süresini kısaltmaktadır. Anahtar Kelimeler: Serebral anevrizma, 3B anjiyografi, DSA, endovasküler tedavi, koil embolizasyon, girişimsel nöroradyoloji

Aim: This study aims to evaluate the contributions and superiorities of the three dimensional (3D) digital subtraction angiography (DSA) over two dimensional DSA in patients with cerebral aneurysms. In addition, it was aimed to determine the potential roles of 3D 'volume rendered' (VR) images in the decision making processes to treat aneurysms. Material and Methods: First, the two dimensional (2D) images, then, the rotational angiography (RA) and 3D VR images of a total of 226 aneurysms were retrospectively reviewed. These 226 aneurysms had been identified by means of cerebral DSA, performed in 150 patients. Of these 150 patients, 66 patients presented to the hospital with subarachnoid hemorrhage (SAH) and 84 presented to the hospital without SAH. As regards to the all individually identified aneurysms, the evaluated parameters included the origins, dimensions, configurations, and parent artery relationships. It was aimed to determine the potential roles of the prospective findings in the treatment of cerebral aneurysms. Results: A total of 150 patients were included in our study. Of them, 92 patients (61.3%) were females and 58 patients (38.7%) were males. A total of 226 aneurysms were identified with their sizes ranging from 1.1 mm to 47 mm. 11 (4.9%) of the aneurysms were detected only by means of 3D VR images. It is quite challenging to evaluate the origins of the aneurysms precisely in the vessels with convoluted morphologies such as the internal carotid (ICA) and the middle cerebral arteries (MCA). 2D images failed to identify 4 (40%) out of a total 10 anterior choroidal artery (AChoA) aneurysms. Using 3D VR images, it was detected that 10 (16%) out of a total of 63 MCA bifurcation/trifurcation aneurysms had no relationships to at least one trunk. This finding demonstrated that the endovascular therapy (EVT) method is an appropriate treatment for the MCA aneurysms, more appropriate than it has been considered. Increased numbers of babies were detected with the 3D images compared to the 2D images. With the 3D images, arterial fenestrations were detected in a total of 4 (3%) patients. Conclusion: 3D VR images are superior to the 2D DSA images in identifying the cerebral aneurysms and in evaluating their morphologies and other relevant characteristics. 3D images were found to be quite beneficial in demonstrating the relationships between the aneurysms and the parent arteries, providing contributions to the decision making processes in selecting the treatment methods. Furthermore, 3D images provide benefits in determining the correct angle during the EVT processes, decreasing the duration of the procedures. Key Words: Cerebral aneurysm, 3D angiography, DSA, endovascular treatment, coil embolization, interventional neuroradiology