İnterstisyel akciğer hastalarında polisomnografi ile uyku özelliklerinin değerlendirilmesi

Abstract

VII. ÖZET İnterstisyel Akciğer Hastalığı (ÎAH) terimi, diffiiz olarak akciğer parankimini etkileyen, peribronşial ve peribronşioler dokulara doğru progresyon gösterebilen, alveoler infiamasyon ve fibrozis ile karakterize çok sayıda pulmoner hastalığı kapsamaktadır. Bu hasta grubunda uyku etkinliğinin düşük olduğu, uykuda belirgin oksijen desatürasyonlarmın geliştiği bildirilmiştir. Ancak bu konuda yayınlanmış çok az çalışma vardır. Bu nedenle biz de çalışmamızda hastanemizde izlediğimiz IAH hastalarında uyku bozukluklarını ve uykuda oksijen desatürasy onlarını değerlendirmeyi, hastalığın yaygınlığı ile uyku bozukluklarının ilişkisini araştırmayı ve bu hastalarda polisomnografî uygulanmasının gerekli olup olmadığını belirlemeyi amaçladık. Çalışmaya hastanemizde IAH tanısı ile hospitalize edilen ve ayaktan takip edilmekte olan, henüz medikal tedavi başlanmamış, herhangi bir enfeksiyon tablosu olmayan yaş ortalamaları 54.08 ± 11.833 olan, 16'sı erkek,.21 'i kadın olmak üzere toplam 37 hasta alındı. Hastaların rutinde yapılan hemogram,biyokimya, SFT, AKG, PA AC grafisi, YRBT'lerinden yararlanıldı. Ek olarak tüm gece polisomnografi testi yapıldı. Elde edilen veriler standart değerler ile karşılaştırıldı. Hastalarımızın polisomnografi testi ile elde edilen verilerinden toplam uyku sürelerinin kısaldığı (ortalama + standart sapma, 226.86 ± 88.77 dakika ), NREM evre 1,2 ve 3 yüzdelerinin normal sınırlar içinde olduğu, uyku şurasında gelişen kısa uyanıklık dönemlerinin (WASO) arttığı (%22.9), REM (%11.6) ve NREM evre 4 sürelerinin (%5.1) kısaldığı saptandı. Uyku etkinliği düşük bulundu (ortalama + standart sapma %66.62 ± 17.34). Uyanıklıkta artmış olan solunum sayısının (ortalama + standart sapma 23.41 + 5.13), uyku sırasında da yüksek olduğu tespit edildi (REM'de ortalama ± standart sapma 20.29 + 7.90; NREM' de 21,69 ± 7,10). Uyanıklık solunum sayısı ile REM ve NREM solunum sayılan arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif korelasyon saptandı (p= 0.000 ve p= 0.001). Uykuda oksijen desatürasyonlan olduğu; uyanıklık O2 satürasyonu ile uykuda ortalama O2 satürasyonu (r = + 0.529, p = 0.001) ve minimum O2 satürasyonu arasında (r = +0.345, p= 0.036) pozitif ve anlamlı korelasyon bulunduğu belirlendi. Bu durum bize İAH'li hastalarda gelişebilecek oksijen desatürasyonlarrmn polisomnografi 67yapılmadan da istirahat sırasında alman arter kan gazındaki PaÛ2 ve O2 satürasyonları yardımıyla tahmin edilebileceğini düşündürdü. Hastalığın yaygınlığım ve ağırlığım belirleyen CRP (klinik, radyolojik, fizyolojik) skorunun uykuyla ilgili parametrelerde ve uykudaki oksijen desatürasyonlarmda tek başına etkili olmadığı, ancak bu skorun uyanıklık ve uyku oksijen satürasyonları ile istatistiksel anlamlı negatif korelasyon gösterdiği bulundu. Hasta grubumuzda apne-hipopne indeksi 13,17 ± 15.73 (/saat, ortalama ± standart sapma), NREM AHİ 10,10 ± 13,83, REM AHİ 20,45 ± 20,52, RDİ 9.46 ± 13,16 olarak bulundu. 24 hastada OSAS (%64.9) saptandı. OSAS'ı olan ve olmayan hastalar arasında vücut kitle indeksi (VKİ) açısından anlamlı fark saptanmadı (p= 0,321). Hem OSAS'ı olan hem de olmayan grupta uyku etkinliği düşük bulunduğu için bu hastalarda IAH'ye bağlı uyku etkinliğinin azaldığı, uykunun sık sık bölündüğü düşünüldü. Çalışmada OSAS'lı hasta sayısının yüksek saptanması nedeniyle İAH'li hastalara, özellikle gündüz belirgin hipoksemi olmamasına rağmen pulmoner hipertansiyon, kor pulmonale, noktüraal aritmi vb. gibi noktürnal oksijen desatürasyonuna ait bulgular saptanıyorsa veya gündüz aşın uyku hali, horlama gibi semptomlar varsa, OSAS olasılığım araştırmak üzere polisomnografi testinin yapılmasının gerekli olduğu sonucuna varıldı. 68

VIIL SUMMARY Interstitial lung disease (ILD) is a term given to a number of pulmonary disorders associated with alveolar inflammation or fibrosis (or both) that diffusely affects the lung parenchyma and can progress to involve the peribronchiolar and peribronchial tissues. A small number of studies have examined sleep structure, oxygenation and breathing pattern in ILD and they suggested that sleep quality is poor and marked oxygen desaturations occur during sleep in patients with ILD. In our study we aimed to examine the sleep structure, oxygenation and breathing pattern in ILD patients. We also aimed to determine whether relevance between the advanced disease and the sleep disorders exists and whether polysomnograpy is necessary in those patients. A total of 37 patients (16 men and 21 women) with the mean age of 54.08 ± 11.83 years (mean + SD) who were hospitalized and diagnosed as ILD were examined in the study. At the time of the study, all subjects were in a state of clinical stabilization and none of them had received treatment for ILD. For the diagnosis of ILD clinical history, physical examination, radiographic features (chest radiography and HRCT), pulmonary function tests, arterial blood gas analysis, complete blood count, biochemical tests, fiber optic bronchoscopy and/or surgery were obtained in their clinic before we chose them for whole night polysomnography (PSG) test in sleep laboratory. The results of PSG were compared with the standards of sleep in normal subjects. The PSG results revealed that, sleep quality was poor and sleep was more fragmented in our patient group. Although the time spent in NREM stage 1,2 and 3 was compatible with the standard values, total sleep time (mean ± SD, 226.86 ± 88.77 minutes) and time spent in NREM sleep stage 4 (%5.1) and in REM sleep (%11.6) were found as decreased. The patients had poor sleep efficiency (mean + SD, %66.62 + 17.34) and they spent more time as WASO (%22.9). Patients had a higher frequency of breathing during wakefulness (mean + SD, 23.41 ± 5.13) and there was no significant change in respiratory frequency during sleep (mean + SD, 20.29 ± 7.90 in REM; 21,69 ± 7,10 in NREM). A statistically significant positive 69correlation was found between wakefulness and NREM and REM sleeps' respiratory frequencies (p= 0.000 and p= 0.001, respectively). Our patients with ILD were found to have severe oxygen desaturations during sleep and statistically significant positive correlations were found between mean awake O2 saturation and mean and lowest sleep 02 saturations (r = + 0.529, p = 0.001, r = +0.345, p= 0.036, respectively). This correlation made us to think that the level of oxygenation during sleep in patients with interstitial lung disease can be roughly predicted from blood gas data obtained during wakefulness. To assess the disease stage, whether advanced or not, we used Clinical, Radiological and Physiological (CRP) scoring system. We found that although there are statistically significant negative correlations between CRP score and awake and sleep 02 saturations, the CRP score is not the only factor affecting the sleep structure and oxygen desaturations in patients with ILD. In our patient group AHI was found as 13,17 + 15.73 (/hour, mean + SD), NREM AHI as 10,10 ± 13,83, REM AHI as 20,45 ± 20,52 and RDI as 9.46 + 13,16. Obstructive sleep apnea syndrome (OSAS) was diagnosed in 24 (% 64.9) patients. No difference was found among body mass indices (BMI) between the patients with and without OSAS (p= 0,321). Since the sleep quality was poor and sleep was fragmented in both patient groups with and without OSAS, we thought ILD itself has a role in the fragmentation of sleep. We conclude that a sleep study should be considered as part of the overall assessment in managing patients with ILD, and is especially indicated if there is incipient pulmonary hypertension, cor pulmonale and nocturnal arrhythmia despite normal awake blood gas tensions and symptoms as snoring and excessive day time sleepiness. 70