Trakeobronşial yabancı cisim aspirasyonlarının tanı ve tedavisi

Abstract

ÖZET Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göğüs Cerrahisi Kliniği'ne Haziran 2000 ile Temmuz 2004 tarihleri arasında trakeobronşial yabancı cisim aspirasyonu ön tanısı ile başvuran 142 olgu çalışmaya alındı. Olgular cins, yaş, klinik ve radyolojik bulgular, yabancı cismin türü, yerleşim yeri, tedavi yöntemleri ve yabancı cisme bağlı olarak gelişen komplikasyonlar açısından incelendi. Trakeobronşial yabancı cisim ön tanısıyla yatan 142 olgunun hepsine genel anestezi altında rijit bronkoskopi uygulandı ve 130 (%91.5) olguda yabancı cisim tespit edildi. Çalışmaya katılan olguların 66'sı erkek (%46.4 ), 76'sı ise bayan (%53.6 ) idi. Erkek kız oranı yaklaşık 1 : 1.2 oranında idi. Trakeobronşial yabancı cisim tespit edilen olgularımızın yaşa göre dağılımı 10 ay ile 68 yıl arasına değişmekteydi ve bu olguların %48.4'ü 0-3 yaş grubu içindeydi. Trakeobronşial yabancı cisim tespit edilen olgularımızın %86.1'inde yabancı cisim aspirasyonu öyküsü mevcuttu. Olgularımızda görülen en sık şikayet %80 oranında öksürüktü. Radyolojik incelemelerde en sık izlenen bulgu %33.8 oranında radyoopak yabancı cismin görülmesidir. Bunu sırasıyla %30.7 oranında unilateral hiperaerasyon ve %13.8 oranı ile atelektazi takip etmekteydi. Trakeobronşial sistemden çıkartılan yabancı cisimlerin lokalizasyonlanna göre %46.9'u sağ bronş sisteminde, %43.1'i sol bronş siteminde, %8.5'i trakeada ve % 1.5 'i ise her iki bronş sisteminde yer almaktaydı. Bronkoskopik veya cerrahi olarak çıkartılan yabancı cisimlerin %51.5'i organik vasıftaydı. Organik yabancı cisim aspirasy onları içinde olguların %42.3'ünü kuruyemiş ve kuruyemiş kabukları oluşturmaktaydı. Bunların içinde en yaygın %10.8 ile ayçekirdeği ve %9.2 ile fındık içi görülmekteydi. İnorganik yabancı cisim aspirasy onları içinde ise en sık gözlenen yabancı cisim %30 oram ile boncuklu türban iğnesiydi. Aspire edilen yabancı cisimlerin %92.3'ü genel anestezi altında rijit bronkoskopi ile çıkartıldı. Olguların %1.54'sında rijit bronkoskopi sonrası çıkartılamayan yabancı cisim için fıberoptik bronkoskopi uygulandı ancak sonuç alınamadığından yabancı cisim ikinci rijit bronkoskopi girişimi ile çıkartıldı. 1 olguya (%0.77) trakeostomi açılarak rijit bronkoskop buradan geçirilerek yabancı cisim çıkartıldı. Olgularımızın %5,37'inde yabancı cisim operasyonla çıkartıldı. Operasyon uygulanan 4 olguya (%3.06) bronkotomi, 1 olguya (%0.77) pnömotomi, 1 olguya (%0.77) sağ alt loba wedge rezeksiyon ve 1 olguya ise (%0.77) sağ alt lob posterobazal segmentektomi uygulandı. 42Yabancı cisim cinsi ve lokalizasy onuna bağlı olarak olguların %2.1'inde komplikasyon ve %0.7 ' sinde mortalite gözlendi. Trakeobronşial yabancı cisimler özellikle 3 yaş altı çocuklarda hayatı tehdit eden büyük bir problemdir. Genel anestezi altında rijit bronkoskopi yabancı cisim aspirasy onlarının tam ve tedavisinde altın standarttır. Bronkoskopik girişim mümkün olan en kısa sürede yapılmalıdır. Aspire edilen yabancı cismin bronkoskopi ile çıkartılmasında başarı sağlanamazsa cerrahi prosedürler kullanılarak çıkartılmalıdır. 43

SUMMARY DIAGNOSIS AND TREATMENT IN TRACHEOBRONCHIAL FOREIGN BODY ASPIRATION 142 cases applied to the Ankara Atatürk Thoracic Diseases and Thoracic Surgery Training and Research Hospital, Thoracic Clinic with the preliminary diagnosis of the tracheobronchial foreign body aspiration, have been included to such study. Cases have been examined through sex, age, clinical and radiological findings, type of foreign body, location, treatment methods and complications developed relevant to the foreign body. Under general anesthesia, rigid bronchoscopy applied to all of the 142 cases entered into hospital with the preliminary diagnosis of tracheobronchial foreign body and foreign body has been determined in 130 (91.5%) cases. Of the cases 66 (46.4%) of the cases in the study was male and 76 (53.6%) was female. The rate of male to female was 1:1.2. The range of the cases with the tracheobronchial foreign body according to their ages varies from 10 months to 68 years and 48.4 % of such cases was in the group of 0-3 years. The story of foreign body aspiration was present in 86.1% of the cases with tracheobronchial foreign body. In 80 % of the cases, the most common complaint of the cases was cough. In 33.8% of the cases, the most common finding in the radiological examination was the radioopaque foreign body. This was followed in turn with unilateral hyperaeretion (30.7 %) and atelectasis (13.8%). According to the localization of foreign bodies extracted from tracheobronchial system, 46.9 % of the extracted foreign bodies were found in right bronchial tree, 43.1 % in left bronchial tree, 8.5 % in tracheas and 1.5% in both bronchial tree. 51.5 % of the foreign bodies removed by surgery or bronchoscopy were organic. In organic foreign body aspirations, 42.3 % of the cases were nuts. The most common was sunflower seeds (10.8 %) and hazelnut (9.2%). Turban pins were the most observed foreign bodies in the inorganic foreign body aspirations (30%). 92.3 % of the aspired foreign bodies were extracted with rigid bronchoscopy under general anesthesia. In 1.56 % of the cases, the fiberoptic bronchoscopy was applied to the foreign body not removed after rigid bronchoscopy. However, since any result cannot be reached, the foreign body was extracted by application of the second rigid bronchoscopy. After tracheostomy was carried, the foreign body was extracted by passing the rigid bronchoscopy through such tracheostomy in 1 of the cases (0.77 %). Foreign body was 44extracted with surgery in 5.37 % of our cases. Bronchotomy to 4 cases (3.06 %), pneumotomy to 1 case (0.77%), right lower lobe wedge resection to 1 case (0.77%) and lower lobe posteriorbasal segmentectomy to 1 case (0.77%) have been applied. Complication in 2.1 % of the cases and mortality in 0.7 % of the cases have been observed related to the type and localization of the foreign body. Tracheobronchial foreign body is a life threatening problem especially in children under 3 years old. The rigid bronchoscopy under general anesthesia is the best method in the diagnosis of foreign body aspiration and its treatment. The bronchoscopic procedure should be performed as soon as possible. In case of a failure in extraction of aspired foreign body by bronchoscopy, surgical procedures should be carried out for the extraction. 45