Duygusal şemalar ve Leahy duygusal şema ölçeği'nin Türkçe uyarlaması, geçerlik ve güvenirliği

Abstract

İnsanın en önemli ve temel özelliklerinden biri olmasına rağmen duygu kavramına psikiyatri ve psikoloji pratiğinde hak ettiği yer verilmemiştir. Son dönem psikoterapi yaklaşımlarında ise duygu önem kazanmaya başlamıştır. Özellikle bilişsel-davranışçı psikoterapi sürecinde karşılaşılan danışan direncine danışanın duygularına yönelik geliştirmiş olduğu şemalarının ve tutumlarının neden olabileceği düşünülmektedir. Leahy duygusal şema ölçeği (LDŞÖ), bireylerin duygularına yönelik inanç ve tutumlarını saptamak amacıyla bu tür bir yaklaşımın sonucu olarak geliştirilmiştir. Bu çalışmada Leahy duygusal şema ölçeğinin bilimsel arka planı incelenmiş, ölçek Türkçeye uyarlanmış, geçerlik ve güvenirlik değerleri araştırılmıştır. Araştırma 436 gönüllü denek üzerinde yapılmıştır. Örneklemin % 48.9'u (213) erkek % 51.1'i (223) kadın, yaş ortalaması 21.22'dir. Test-tekrar test güvenirlik analizi ölçeğin Türkiye örneklemi için güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermiştir. Korelasyon analizi ölçeğin iç geçerliliğinin yüksek olduğunu göstermiştir (Cronbach alpha = 0.86). Temel bileşenler yöntemi ölçeğin orijinal formundaki gibi 14 faktörü saptamış ve bunlar toplam varyansın %56.8'ini açıklamıştır. Saptanan 14 alt-boyuttan altısının içerik analizi yapıldığında orijinal formla uyumsuzluk gözlenmiş ve bu faktörler yeniden tanımlanmış ve tartışılmıştır. LDŞÖ'nün yakınsak geçerliğinin araştırılması için üst-biliş-30 alt ölçekleri ile arasındaki korelasyonlara bakılmış ve anlamlı ilişkiler elde edilmiştir. LDŞÖ'nün yakınsak geçerliliğinin yeterli olduğu görülmüştür. Bulgular göz önüne alındığında LDŞÖ'nün Türkçe formunun duygulara yönelik şemaları ve tutumları değerlendirmek için yeterli psikometrik özelliklere sahip olduğu ortaya çıkmıştır.

Despite one of the most important and essential features of human, emotion hasn't taken the place that it deserved in psychiatry and psychology practice. In some recent psychotherapy approaches, emotion is considered into account. Some researchers propose that the underlying mechanism of the resistance of clients to therapy process especially in the cognitive-behavioral approach is the schemas and attributions they build up against their emotions. Leahy emotional schema scale (LESS) is developed as a result of an approach that explained above and aimed to determine individual's beliefs and attributions about their emotions. The present study aimed to research the scientific background of LESS and evaluate the psychometric properties of the LESS in Turkish population. The study included 436 students and their relatives from two Turkish universities. The mean age of the participants was 22.5 years and % 48.9 (213) were male and % 51.1 (223) were female. The Turkish version of LESS showed acceptable results according to test-retest reliability, internal consistency(Cronbach alpha = 0.86) and convergent validity. Factor analysis revealed that the Turkish version of LESS has 14 components, and these explained %56.8 of total variance. We determined inconsistency in six dimensions of 14 and so we redefined these six dimensions and analysed their contents. For determining the convergent validity of the Turkish version of LESS we compared dimensions of LESS to subscales of the short form of the Metacognition Questionnaire (MCQ-30). The psychometric properties of the Turkish version of LESS showed that the instrument is a valuable tool for the assessment of emotional schemas and attributions in Turkish population.