İstanbul ili adalar ilçesinde ikamet eden yaşlıların öz bakım gücü ile ilaç uyumu ilişkisinin değerlendirilmesi

Abstract

AmaçDünyada ve ülkemizde yaşlı nüfus giderek artmaktadır. Yaşlı nüfusun artışıyla birlikte yeni sağlık problemleri ortaya çıkmaktadır. Öz bakım gücündeki azalma da bu problemlerden biridir. Yaşlılıkla birlikte kronik hastalık sayısının artması, kullanılan ilaç sayısının artması ve yaşlılıktaki fizyolojik ve patolojik değişiklikler ilaç uyumunu da önemli hale getirmektedir. Bu çalışmada yaşlılıkta öz bakım gücü ile ilaç uyumu ilişkisini ve etkileyen faktörleri değerlendirmeyi amaçladık.Gereç ve YöntemKesitsel ve tanımlayıcı tipteki çalışma 01.02.2019 – 31.05.2019 tarihleri arasında İstanbul ili Adalar ilçesinde yapılmıştır. Çalışmaya tabakalı örneklem yöntemiyle, en az bir ilaç kullanan, 65 yaş üzerindeki 375 kişi dahil edilmiştir. Veriler araştırmacı tarafından ev ziyaretleri ile yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Çalışmada katılımcılara sosyodemografik, ekonomik ve sağlık durumu ile ilgili sorular yöneltilmiştir. Ek olarak öz bakım gücü ölçeği ve Morisky 8 maddeli ilaç uyum ölçeği uygulanmıştır. BulgularKatılımcıların ilaç uyumu ve öz bakım gücü ilişkisi incelendiğinde ikisi arasında pozitif yönde, anlamlı bir ilişki saptanmıştır (p=0,000, R=0,22). Eğitim durumuyla öz bakım gücünün pozitif korelasyon gösterdiği görülmüştür (p=0,000). Eğitim durumuyla ilaç uyumu arasında da ilişki bulunmuştur (p=0,000). En düşük ilaç uyumu okuryazar olmayanlarda görülürken, en yüksek ilaç uyumunun ortaokul mezunu düzeyinde olduğu görülmüştür. Birlikte yaşanılan kişi, gelir düzeyi, uğraşı varlığı, kronik hastalık sayısı, dostları ve yakınlarıyla görüşme sıklığı ile öz bakım gücü ilişkili bulunmuştur (p<0,05). Birlikte yaşanılan kişi, uğraşı varlığı ve kronik hastalık sayısı ilaç uyumu ile ilişkili bulunmuştur (p<0,05). Bağımsız değişkenlerden medeni durum, kendine ait oda varlığı, bedensel özürlülük varlığı ve sürekli kullanılması gereken ilaç sayısının hem öz bakım gücünü hem de ilaç uyumunu etkilemediği görülmüştür. Cinsiyet ile öz bakım gücü arasında anlamlı ilişki bulunmazken, erkeklerde ilaç uyumu yüksek bulunmuştur (p=0,028). SonuçKişilerin sağlığını, yaşamını ve iyilik halini korumak için gerekli aktiviteleri doğru zamanlamayla başlatması ve uygulaması anlamına gelen öz bakım gücü, yaşlı bireylerde ilaç uyumuyla ilişkili bulunmuş, ilaç uyumunu ve öz bakım gücünü birlikte etkileyen faktörlerin olduğu görülmüştür.

AimElderly population is increasing in the world and in our country. With the increase in the elderly population, new health problems arise. A reduction in self care is one of these problems. Increasing the number of chronic diseases, increasing the number of drugs used and the physiological and pathological changes in old age make medication adherence important. In this study, we aimed the relationship between self-care and medication compliance in the elderly and evaluation of the factors affecting. Materials and MethodsThe cross-sectional and descriptive study was conducted between 01.02.2019 - 31.05.2019 in Adalar district of Istanbul. 375 people aged over 65 years who were using at least one medication by stratified sampling method were included in the study. Data were collected by the researcher using home visits and face to face interviews. In the study, the participants were asked questions about sociodemographic, economic and health status. In addition, self care agency scale and Morisky 8 item medication adherence scale were applied. ResultsWhen the relationship between medication adherence and self care agency of the participants was examined, a significant positive relationship was found between the two parameters (p = 0.000, R = 0.22). It was found that self care agency was positively correlated with educational status (p=0.000). There was also a relationship between educational status and medication adherence (p=0.000). The lowest medication adherence was seen in the illiterate, while the highest drug compliance was observed at the secondary school level. Who lived with, income level, the presence of occupation, the number of chronic diseases, frequency of meeting with friends and relatives were found to be associated with self care agency (p <0.05). Similarly, who lived with, occupational presence, and number of chronic diseases were associated with medication adherence (p <0.05). Marital status, presence of her own room, physical disability and the number of medications to be used continuously were seen as factors that did not affect both self care agency and medication adherence. While there was no significant relationship between gender and self-care power, drug compliance was higher in males (p = 0.028). ConclusionPeople of health, life and activities necessary to protect the well being right on schedule with the initiation and implementation, which means self care, have been associated with medication adherence in elderly people, medication adherence and self-care was found to be the factors influencing together.