Bir eğitim ve araştırma hastanesinde doğum yapan kadınların kayıtlı olduğu aile sağlığı merkezinden aldıkları doğum sonu bakım hizmetlerinin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bir toplumun gelişmişlik düzeyini gösteren sağlık parametreleri arasında anne ölüm oranının düşüklüğü ve bu kapsamda verilen hizmetler önemli bir yere sahiptir. Anne ölümlerinin çoğunlukla postpartum dönemde meydana geldiği göz önünde bulundurulduğunda; etkin bir doğum sonu bakım hizmeti ile bu ölümlerin azaltılabilmesi mümkün olacaktır. Bu çalışmada bir eğitim ve araştırma hastanesinde doğum yapan kadınların kayıtlı olduğu aile sağlığı merkezinden aldıkları doğum sonu bakım hizmetlerinin etkinliğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı nitelikteki çalışmanın evreni Kartal Dr. Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde 1.02.2019 – 1.06.2019 tarihleri arasında doğum yapan kadınlardan oluşturulmuştur. Katılımcılara hastanede yattıkları süre içerisinde yüz yüze görüşme tekniği ile sosyodemografik ve obstetrik özellikleri değerlendiren bir anket uygulanmış, taburculuktan sonra ise Sağlık Bakanlığı Doğum Sonu Bakım Yönetim Rehberi'nde önerilen izlem takvimine uygun olarak telefon ile iletişime geçilmiş ve 3 kez doğum sonu bakım izlem anketi uygulanmıştır. Bulgular: Katılımcıların %97,2 (n=311)'si taburculuk sonrası kayıtlı olduğu aile sağlığı merkezinden en az bir kez doğum sonu bakım hizmeti almıştır. Katılımcı başına düşen ortalama doğum sonu bakım sayısı 2,03±0,7'dir. Katılımcıların %12,8 (n=41)'i sadece bir kez, %63,4 (n=203)'ü iki kez, %20,9 (n=67)'u üç kez bakım hizmeti almıştır. Tüm izlemlerde katılımcılara en çok uygulanan kriterler kanama durumu, tansiyon ölçümü ve emzirme iken, en az çarpıntı, nefes darlığı, meme ve perine muayenesi uygulanmıştır. Değerlendirme, muayene, bakım/danışmanlık alt başlıkları arasında en fazla puan bakım/danışmanlık kategorisinden alınmış, muayene ve değerlendirme puanları ise ortalamanın altında kalmıştır. Aile hekimi ve aile sağlığı çalışanının birlikte yaptığı izlemlerde daha yüksek puan alındığı saptanmıştır.Sonuç: Hastanede doğum yapan çoğu kadının en az bir kez kayıtlı olduğu aile sağlığı merkezinden doğum sonu bakım hizmeti alması; bu kapsamda verilen hizmetlerin ulaşılabilirliği ve sunumu açısından değerlidir. Ancak ideal olan üç izleme ulaşılması ve doğum sonu izlemlerinin etkinliğinin arttırılması için daha fazla sosyal, tıbbi ve akademik çalışmaya ihtiyaç vardır. Anahtar Kelimeler: Aile Hekimliği, Anne Sağlığı, Doğum Sonu Bakım Hizmeti

Objectives: Among the health parameters showing the development level of a society, the low maternal mortality rate and the services provided in this context have an important place. Considering that maternal deaths occur mostly in the postpartum period; an effective postpartum care service will be able to reduce these mortality. The aim of this study was to evaluate the effectiveness of postpartum care services received from a family health center where women who gave birth in a training and research hospital were registered.Materials and Methods: The cross-sectional and descriptive study population consisted of women who gave birth in Kartal Dr. Lütfi Kırdar Training and Research Hospital between 1.02.2019–1.06.2019. During the hospitalization, a questionnaire evaluating sociodemographic and obstetric characteristics by face-to-face interview technique was applied to the participants and after discharge they were contacted by telephone in accordance with the follow-up calendar recommended in the Ministry of Health Postnatal Care Management Guide and 3 postpartum care follow-up questionnaires were administered. Results: 97.2% (n = 311) of the participants received postpartum care at least once from the family health center where they were registered after discharge. The average number of postpartum care per participant was 2.03 ± 0.7. 12.8% (n = 41) of the participants received care only once, 63.4% (n = 203) of them twice, and 20.9% (n = 67) of them received care three times. In all follow-up, the most common criteria for the participants were bleeding condition, blood pressure measurement and breastfeeding, while tachycardia, dyspnoea, breast and perineal examination were performed. Among the sub-headings of evaluation, examination, care / consultancy, the highest score was taken from the care / consultancy category and the examination and evaluation scores remained below the average. In the follow-up of family physician and family health worker, it was found that higher scores were obtained.Conclusion: Most women who give birth in the hospital receive postpartum care from the family health center where they are registered at least once; In this context, it is valuable in terms of accessibility and presentation of the services provided. However, more social, medical and academic studies are needed to achieve the ideal three follow-up and increase the effectiveness of postpartum follow-up.Keywords: Family Medicine, Maternal Health, Postpartum Care Services