Türk Hukukunda ve Karşılaştırmalı Hukukta vicdani ret

Abstract

Vicdani ret, gerek Türkiye'de gerekse Avrupa kamuoyunda tartışılan güncel bir konu haline gelmiştir. Vicdani reddin, üzerinde uzlaşma sağlanmış bir tanımı bulunmamaktadır. Bu durumun temelinde, reddetme eyleminin sayılamayacak kadar çok nedene dayanabilmesi önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle çalışmada, vicdani ret kavramı temel gerekçelerine ayrılarak incelendiği gibi türlere ayrılarak da incelenmiştir. Vicdani ret türleri, reddetme eyleminin içeriği noktasında farklılıklar oluşturmaktadır.Vicdani ret kavramının, hangi üst başlık altında incelenmesi veya tartışılması gerektiği konusunda bir açıklık bulunmamaktadır. Vicdani ret, din ve vicdan hürriyeti kapsamında değerlendirilebilecek bir kavram mıdır veya tanımı gereği, hukuka aykırı olan bir sivil itaatsizlik eylemi midir sorularına bilimsel bir yanıt verilmemiştir. Din ve vicdan hürriyeti ile sivil itaatsizlik kavramları ele alınarak sözü edilen sorulara yanıt aranmıştır.Karşılaştırmalı hukuk bölümünde, vicdani reddin yabancı hukuk mevzuatlarında yer alıp almadığı veya ne şekilde yer aldığı açıklanmıştır.Uluslararası hukuk bölümünde ise Türkiye'nin üyesi olduğu Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği Hukuku kapsamında vicdani ret kavramı incelenmiştir. Bu bölümde, Türkiye'nin vicdani reddi bir hak olarak düzenleme yükümlülüğünün bulunup bulunmadığı sorusu yanıtlanmıştır. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi kararları doğrultusunda, Türkiye vicdani reddi bir hak olarak tanımak yükümlülüğüne sahip değildir. Ancak, Türkiye'nin vicdani ret eylemine münhasır bir hukuki düzenleme yapması gerektiği anlaşılmıştır. Avrupa Birliği üyeliği için ise Türkiye'nin vicdani reddi bir hak olarak tanımasının isteneceği sonucuna varılmıştır.Türkiye'nin kendine özgü sosyal ve ekonomik şartları, jeopolitik ve jeostratejik konumu, savunma ihtiyacı gibi hususlar vicdani reddin bir hak olarak düzenlenmesinin Türkiye lehine olmayacağını göstermektedir. Ancak, insan hakkı ihlallerine neden olmamak için vicdani ret eylemine özgü bir suç tipi yaratılmalıdır. Sözü edilen cezai norm düzenlemesiyle, askerlik hizmetini yerine getirmeyi reddedenler tek bir ceza mahkumiyetine tabi olacaklardır.

Conscientious objection becamed a discussed subject in Turkey and in Europe. There is not a consensus on the definiton of the conscientious objection because the act of the conscientious objection can be grounded on innumerable justifications. On this account, the notion of the conscientious objection is analysed by divising it into fundamental justifications and also varieties. The conscientious objection varieties form the differences at the context of the act of refusing.There is not clarity on the subject that under which top title the notion of the conscientious objection must be analysed or discussed. The questions if the conscientious objection is a notion which can be evaluated in the extent of the freedom of the religion and the conscience or if it is a civil disobediance act unlawfull by definition do not have a scientific answer. By evaluating the notion of the freedom of the religion and the conscience and the notion of civil disobediance, it is tried to find an answer for the mentioned questions.At the comparative law section, it is explained if the conscientious objection exists in stranger legislations or how the conscientious objection is legislated.At he international law section, the conscientious objection is analysed in the context of Council of Europe to whom Turkey is a member and in the terms of Europen Union Law. At this section, the next question is answered : Does Turkey have the engagement of making a legislation which recognises the conscientious objection as a human right? According to the case- law of the European Court of Human Rights,Turkey does not have such an engagement. But, it is understood that Turkey must make a legislation exclusive to the conscientious objection. Recognising the constientious objection as a human right will be asked Turkey on the accession stage of European Union.The conditions which are exclusive to Turkey like the social and ekonomic conditions, its geopolitic and geostrategic position, its defence necessity sign that making a legislation which recognises the conscientious objection as a human right is not in favor of Turkey. But, a crime type which is exclusive to the act of the conscientious objection must be legislated in order not to cause any human right violations. Through the mentioned penal legislation, the persons who refuse to fulfill the compulsory military service will be subject to a unique conviction.