Büyümenin itici gücü olarak dış ticaret: Kırgızistan örneği

Abstract

Sanayi inkılabı öncesinde ülkeler arasındaki farklılıklar zenginlik ve fakirlikolgusu olarak tanımlanırken; sanayi inkılabı sonrasında, bu, gelişmişlik farkı olaraknitelendirilmeye başlamıştır. Gelişmişlik farklarının ortaya çıkması ve bufarklılıkların giderek daha fazla derinleşmeye başlamasıyla birlikte, II. Dünya Savaşısonrasında, iktisat literatürü de hem kalkınma iktisadının doğuşuna şahit olmuş hemde bu gelişmişlik farkını gidermeye yönelik politika arayışlarına ağırlık verirolmuştur. Dünyada gelişmişlik farklılıklarının azaltılması, dolayısıyla refahseviyesinin ve hayat standardının yükseltilmesi, ülkelerin politika belirleme çabalarıiçerisinde önemli bir rol oynamıştır. Bu sebeple, az gelişmiş ülkeler için ekonomikbüyüme performansının artırılması gerekmekte; bunun gerçekleşmesi için de uygunpolitikaların-stratejilerin seçilmesine ve uygulanmasına ihtiyaç duyulmaktadır.Gelişmekte olan ülkelerin, refah düzeylerini artırma amaçlarınıngerçekleştirmede karşı karşıya bulundukları iki temel sorun, tasarruf açığı ile dışticaret açığıdır. Özellikle dış ticaret açıklarının kapatılması için ya döviz tasarrufusağlayıcı sanayileşme stratejilerinin ya da döviz gelirlerini artırmaya yönelikstratejileri uygulanması iki uç politika önermesi olarak ortaya çıkmıştır. Bu iki uçpolitika önermesinden döviz kazandırıcı işlemlerin, yani ihracat gelirlerini artırmayayönelik politika uygulamalarının Güney Doğu Asya ülkeleri deneyiminde oynadığıbaşarılı rol göz önüne alınarak 1990'lardan sonra, çoğu gelişmekte olan ülke arasındasanayileşme stratejisini ihracata yönelik büyüme yönünde değiştirerek, dövizgelirlerini artırmak suretiyle tasarruf ve döviz açığını kapatacak dış ticaretpolitikaları uygulamak popüler hale gelmiştir. iiBağımsızlığına yeni kavuşmuş geçiş ekonomilerinden biri olan Kırgızistan,geçişin ilk yıllarında yaşadığı resesyonun derin izlerini silme ve ekonomik hayatınıliberal kurallara göre inşa etme yolunda hızlı adımlar atarak, gelişmiş ülkeler ilearasındaki farkı giderme konusunda yoğun çabalara girişmiştir. Bu çalışmada, serbestpazar ekonomisinin kurallarını ekonominin hemen hemen her alanında uygulamayaçalışan Kırgızistan'ın dış ticaret yapısı irdelenerek; ihracatın ve bir bütün olarak dışticaretin etkisi literatürde geliştirilmiş popüler modeller yardımıyla incelenmeyeçalışılmıştır.

Before industrial revolution, the differences between countries were describedin terms of their wealth or poverty. After the industrial revolution took place, thisstructure was being defined in terms of changes and the level of countriesdevelopment. With getting considerable differences in the levels of countriesdevelopment and getting more profound differences every year, after the SecondWorld War, an importance has been given to a new conception in economics –`Development Economics` – and also to searching of policies as a solution.Decreasing of differences in development levels in the world, as well as increasing ofwealth level and living standards became one of the first main factors that determinethe policy of the country. Thus, the process of economic growth of less developedcountries must be accelerated; to contribute to this process, an appropriate policy andstrategies must chosen and applied.Two main problems preventing and increase of wealth level of developingcountries are a saving deficit and a foreign trade deficit. To cover the foreign tradedeficit, two end-point policies have occurred, such as an industry strategy that helpsto create currency savings, and a currency revenue increaser policy. An applicationof the currency revenue increaser policy, that means an increase of export revenues,has become popular in the developing countries, taking into consideration itssuccessful role in experience of the South-East Asian countries, while during the1990's past period most of the above countries changed their policy to the strategiesbased on export growth and to foreign trade policies in order to cover their currencydeficit and create currency savings by increasing the currency revenues. ivKyrgyzstan, being one of the transition countries, which has recently gainedits independence, has been trying to erase the deep wounds of the recession at thebeginning of the transition years and, nowadays, it endeavors to minimize the gapbetween the developed countries and itself by adapting to market economy. In thispaper, there have been examined the foreign trade structure of Kyrgyzstan, being thecountry to adapt its free market economy in every field, as well as the role of exportand foreign trade activities in economic growth, by using the popular modelsdeveloped in modern studies and literature concerned.