Türkiye Türkçesi ve Kırgız Türkçesi arasındaki yalancı eş değerler

Abstract

Türk dili, geçmişten bugüne, çeşitli dil içi nedenlerin yanı sıra, bazı tarihî ve siyasi sebeplerle de birbirinden farklı lehçelere ayrılmıştır. Bazı lehçeler, söz varlığı bakımından büyük oranda örtüştüğü halde bazıları bu konuda çok az ortaklık gösterir. Bunu belirleyen en büyük etken, lehçelerin aynı grupta yer alıp almadıklarıdır.Türk dünyasının her geçen gün artan kültürel ilişkilerinde eserlerin karşılıklı olarak aktarımı bugün karşımızda önemli bir problem olarak durmaktadır. Bu aktarma faaliyetleri bir yandan da çeşitli aktarma problemlerini beraberinde getirmiştir. Bu problemlerin başında, lehçelerdeki yalancı eş değerli kelimelerin aktarılması gelmektedir. Biz de bu çalışmada, Kırgız Türkçesi ve Türkiye Türkçesi arasındaki yalancı eş değerleri tespit etmeye çalıştık.Bu çalışma: giriş, inceleme ve sonuç bölümlerinden meydana gelmektedir.Giriş bölümünde Türkiye Türkçesi ve Kırgız Türkçesi ve arasında yalancı eş değerde olan sözcükler anlam bilimi açısından ele alınarak, 'yalancı eş değer' terimi açıklandı.İnceleme kısmı iki bölüme ayrılmıştır. Birinci bölümde `tam yalancı eş değerler`, ikinci bölümde `kısmi yalancı eş değerler` incelenmiştir. Sonuç bölümünde ise verilerin sonuçları değerlendirmeye tabi tutulduktan sonra kelime listesi yapılarak, çalışmamız sonlandırılmıştırBu çalışmayla söz konusu lehçeler arasında yapılan çevirilere faydalı olunacağı umulmaktadır.Anahtar Sözcükler : Türkiye Türkçesi, Kırgız Türkçesi, Yalancı Eş Değer

Тектеш Түрк тилдери, байыртадан күнүбүзгө чейин ар тараптуу саясий, тарыхый себептерден бирбиринен айырмаланган диалекттерге бөлүнгөн. Бул диалекттердин кээ бири бири-бири менен өтө тыгыз байланышып, башка диалекттерге салыштырмалуу сөз казынасы жагынан өтө жакын. Ал эми кээ бири узак мезгилдер бою бири-биринен ыраак калуусунун себебинен, ортосунда айырмачылыгы салыштырмалуу көбүрөөк. Муну далилдеген эн чоң себеп, бул диалекттердин бир топко тиешелүү болуп болбогонуна байланыштуу.Түрк дүйнөсүнүн күн өткөн сайын алдына чыккан маанилүү маселелеринин өзөгү чыгармалар болгон. Кыргыз түркчөсүнөн түркия түркчөсүнө жана түркия түркчөсүнөн кыргыз түркчөсүнө которуу болуп саналат. Бул которуу иштери өзү менен бирге жаңы которуу маселелерин алып келди. Бул маселелердин башында, диалекттердеги тузак сөздөрдү которуудагы кыйынчылыктар болууда. Биз бул эмгегибизде түрк жана кыргыз тили арасындагы тузак сөздөрдү изилдегенге аракет кылдык..Бул диссертация: кириш, изилдөө жана жыйынтык бөлүмдөрүнөн турат.Кириш бөлүмүндө, түрк жана кыргыз тили арасындагы тузак сөздөр семантика жагынан колго алынып, `тузак` термини түшүндүрүлдү.Изилдөө бөлүмү экиге бөлүндү. Биринчи бөлүмдө `нагыз тузак сөздөр`, экинчи бөлүмдө `жарым тузак сөздөр` изилденди.Ал эми жыйынтыктоо бөлүмүндө, маалыматтардын натыйжасы текшерүүдөн өткөрүлгөндөн кийин, сөздөрдүн тизмеги жасалып, изилдөөбүз аякталды.Бул диссертацияда камтылган диалекттер арасындагы которуулар жөнүндөгү маалыматтар келечектеги жаңы чыгармаларды жаратууда өтө пайдалуу боло турганына үмүттөнөбүз.Ачкыч сөздөр : Түркия Түркчөсү, Кыргыз Түркчөсү, Тузак сөздөр