Personel güçlendirmenin akademik personelin iş tatmini ve örgütselbağlılığına etkisi

Abstract

Ülke ekonomisinin kalıkınmasına büyük katkı sağlayan akademik personeller,çalıştıklarıöğretim kurumunun başarılı olması ve rekabet üstünlüğü kazanabilmesi içinçalışmaktadırlar. Akademik çalışma ortamı, akademik personellerin karşılarınaçıkabilecek her türlü zorluklara hazırlıklı ve dayanıklı olmalarını gerektirmektedir.Eğitim kurumları akademisyenlerin verimli çalışmalarını sağlamak için ihtiyaçlarınıkarşılamalı ve istediği olanakları elde etmelerini sağlamalıdır. Akademisyenlerinüniversitelerden beklentilerinin karşılanamaması durumunda bağlılık azalmakta iştatminsizliği ortaya çıkabilmekte ve çok farklı faktörlere bağlı olarak değişebilmektedir.Bu faktörlerin belirlenmesi, üniversitelerde verimliliği arttırmak ve iş tatminini vedolayısı ile bağlılık duygusunu yüksek tutmayı sağlamak için önemli olmaktadır.Yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda kısaca, `personele işiyle ilgili yetki vesorumluluğun verilmesi` olarak adlandırılan, literatürde akademik personelle ilgiliolarak yapılan çalışmaların çok sınırlı kaldığı bir konu olarak, akademisyenlerdepsikolojik güçlendirme konusunun incelenmesi önemli görülmüştür. Bu önemliliğindoğrultusunda tez çalışmasında Kırgızistandaki akademik personellerin güçlendirme, iştatmini ve örgütsel bağlılık algılarının saptanması, güçlendirme algılarının iş tatmini veörgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır.Bu amaç doğrultusunda çalışmanın ilk bölümünde çalışma tasarımı ele alınmış;çalışmanın amacı, önemi, çalışmayı gerçekleştirmede ortaya çıkan sınırlılıklar ortayakoyulmuştur.Çalışmanın ikinci personel güçlendirme, iş tatmini ve örgütsel bağlılık ile ilgilitemel kavramlar tanımlanmış, özellikleri ortaya koyulmuş; literatürde hakim olanpersonel güçlendirme iş tatmini ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiler incelenmiştir.Üçüncü bölümde ise personel güçlendirmenin iş tatmini ve örgütsel bağlılıküzerindeki etkisini inceleyen çalışmanın araştırma kısmı yer almıştır. Araştırmanın ana vkütlesini Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'teki üniversitelerden üç üniversitede çalışanakademik personeller oluşturmuşturAraştırma için gerekli olan veriler `PsikolojikGüçlendirme Ölçeği`, 'İş Yeri Güçlendirme Ölçeği', 'İş Tatmini Ölçeği' ve 'ÜçBoyutlu Örgütsel Bağlılık Ölçeği' ile derlenmiş olup, elde edilen veriler istatistikSPSSpaket programı ile teste tabi tutulduktan sonra elde edilen bulgular tablolar aracılığı ileaçıklanarak yorumları verilmiştir.Sonuç olarak çalışmanın bütününün bir değerlendirmesi yapılarak personelgüçlendirmenin akademik personelin iş tatmini ve örgütsel bağlılığı üzerindeki etkisibelirtilmiştir.Anahtar Sözcükler:Personel Güçlendirme, İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık,Akademik Personel.

Өлкөнүн өнүгүүсүнө зор салымын кошкон академиялык персонал, иштегенуюмунун ийгиликке жетишүүсү жана конкуренттик үстөмдүккө ээ болуусу үчүнаракет кылат. Академиялык иш чөйрөсү академиялык персоналдын ар кандайкыйынчылыктарга даяр жана чыдамдуу болушун талап кылат. Билим берүүмекемелери окутуучулардын жемиштүү кызмат өтөөсүн камсыз кылуу үчүн,алардын муктаждыктарына жооп берип жана алар каалаган шарттарды түзүпберүүсү зарыл. Окутуучулардын университеттерден күткөн талаптарыканааттандырылбай калган учурларда лоялдуулук начарлап, жумушкабайланыштуу канаатсыздык пайда болушу жана ар түрдүү факторлоргобайланыштуу өзгөрүшү мүмкүн. Университеттерде өндүрүмдүүлүктүжогорулатуу, жумуштан канааттанууну жана ошондой эле уюмдук лоялдуулуктужогорку деңгээлде кармап турууну камсыз кылуу үчүн бул факторлорду аныктоожогорку мааниге ээ.Жогоруда айтылгандардын негизинде кыскача айтканда `персоналгаишине тиешелүү милдет жана жоопкерчиликтин берилиши` деген аталыштагыилимий булактарда академиялык персоналга байланыштуу изилдөөлөрдүн өтө азкездешкендигинен улам, окуутуучуларды психологиялык жактан күчтөндүрүүтемасын изилдөө маанилүү деп табылган. Ушуга байланыштуу булдиссертациялык иште Кыргызтандагы академиялык персоналдын күчтөндүрүү,жумуштан канааттануу жана ишке болгон лоялдуулук боюнча түшүнүктөрүнаныктоо, күчтөндүрүүнүн жумуштан канааттануу менен лоялдуулукка тийгизгентаасирин аныктоо максаты коюлган. viiУшул максаттын негизинде бул иштин биринчи бөлүмүндө иштинмаксаты, мааниси, изилдөө учурунда кездешкен тоскоолдуктар берлиген.Экинчи бөлүмүндө персоналды күчтөндүрүү, жумуштан канааттануу жанауюмдук лоялдуулукка байланыштуу негизги түшүнүктөргө аныктамалар берилип,өзгөчөлүктөрү каралып жана ошондой эле илимий булактарда оорчундуу болгонжогорудагы түшүнүктөрдүн өз ара байланыштары изилденген.Үчүнчү бөлүмдө болсо персоналды күчтөндүрүүнүн жогоруда аталгантүшүнүктөргө тийгизген таасирин изилдөөгө багытталган бул иштин изилдөөбөлүгү орун алган. Изилдөөнүн жалпы аудиториясын Кыргызстандын борборуБишкектеги үч университетте эмгектенген окутуучулар түзгөн. Изилдөө үчүнкеректүү болгон маалыматтар `Психологиялык күчтөндүрүү`, ``Жумуш ордункүчтөндүрүү`, `Жумуштан канааттануу` жана `Үч өлчөмдүү уюмдук лоялдуулук`ченемдери аркылуу топтолуп, SPSS программалык пакеттин жардамы аркылууанализденип, алынган жыйынтыктар таблицалар аркылуу көрсөтүлүптүшүндүрмөлөр берилген.Жыйнтыктоочу бөлүмүндө болсо диссертациялык иштин жалпы баамдоосужүргүзүлүп, персоналды күчтөндүрүүнүн академиялык персоналдын жумуштанканааттануусуна жана уюмдук лоялдуулугуна тийгизген таасирлери аныкталган.Ачкыч сөздөр:Персоналды күчтөндүрүү, жумуштан канааттануу, уюмдуклоялдуулук, академиялык персонал.