Yenidoğan sepsislerinde prognoz C-reaktif protein (CRP) ilişkisi

Abstract

- 66 - ÖZET İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağ lığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Neonataloji ile Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik İmmünoloji Bilim Dallarında yatırıla rak tedavi edilen yaşları 1-33 gün arasında değişen (yaş or talaması; 13±8.5 gün) 12'si erkek (% 60), 8'i kız (% 40), 20 sepsis tanımlı yenidoğan, tanı-tedavi-prognoz yönünden ince lenmiştir. Aynı hasta grubu 1.5 yıl süreyle fizik gelişimleri için Neonataloji Bilim Dalı, nörolojik gelişimleri için Geli şim Nörolojisi Bilim Dalı polikliniklerinden ayaktan izlen mişlerdir. Erken tanı, etkin tedavi ve prognoza ait ön bilgiler edinme amacıyla saptanacak olan serum CRP konsantrasyonu için öncelikle 6'sı kız (% 60), 4'ü erkek (% 40) `sağlıklı kriter lerine uygun` 10 olguluk kontrol grubu oluşturularak normal değerler elde edilmiştir. Hemokültürle tanıları doğrulanan 18 olgu ve klinik-he- matolojik bulgularla tanı konulan 2 olgu olmak üzere 20 sep- sisli olguda hematolojik parametreler hastalığın başlangıcın da ve iyileşme döneminde değerlendirilmiştir. Bunlardan peri- ferik kan yaymasındaki bant miktarı ve B/TNS oranı, trombosit sayısı, 2 dönem arasında anlamlı olarak farklı bulunmuş, bu parametrelerin sepsisin erken tanısında ve tedavinin etkinli ğini saptamada önemli oldukları belirlenmiştir. Hastalığın akut döneminde bant sayısı % 16.6±11.7, B/TNS oranı; 0.28±0.16,- 67 - 3 3 trombosit; 143±58.8xl0 /mm bulunmuştur. Tanı koydurtucu ka bul edilen bu değerlerin literatür verilerine uygunluk gös terdiği saptanmıştır. Hematokrit değerinde; başlangıca (% 49±9.8) oranla, iyileşme dönemindeki düşme (% 36.7±8.4), sepsisteki hemolizin yanında, yenidoğanda fizyolojik hematokrit düşmesi ile açık lanmıştır. ESH'nin tanı yanında sepsisin prognozunda da yol gös terici olabileceği düşünülmüştür. Hastalığın başlangıç döne minde tüm olgularda ESH=14. 35±14. 4 mm/saat bulunmuşken, nöro lojik sekelli 7 olgunun 6'sında; ortalama 8.5±1.1 gün sonraki kontrollerde ESH=54.4±45. 9 mm/saat bulunmuştur. Alınan sonuç enfeksiyonun önemli ölçüde kontrol altına alınmadığını ve bu nun da prognozu etkilediğini göstermektedir. Çalışmanın temelini oluşturan serum CRP konsantrasyonu olgularımızda hastalığın başlangıç döneminde CRP=87. 7±77. 7 mg/L (n=20) saptanmışken, ortalama 8.5±1.1 gün sonraki kon trolde 56.2±64.1 mg/L (n=20) bulunmuştur. Ortalama 7.9±1.5 gün sonra IH.Ö'deki CRP; 31.8±44.9 mg/L (n=20) bulunmuştur. Bu 3 örneğin istatistiksel karşılaştırılmasında I.Ö ile III. Ö arasındaki ilişki anlamlı (p<0.05) bulunmuştur. Özellikle nö rolojik sekelli olguların III. Ö CRP düzeylerinin yüksek kal makta direndiği (CRP=47±42 mg/L, n=7) saptanmıştır. IlI.Ö'de CRP düzeyi yüksek kalan 8 olgunun 5'i (% 62.5) nörolojik se kelli olguydu. Hastalığın tanı konulan başlangıcından ortala ma 16.4 gün sonra alınan III. kan örneklerinde CRP'nin halâ yüksek düzey göstermesi bu parametrenin prognoz tayininde ro lü olacağını doğrulamaktadır. Tedaviye karşın yüksek düzeyde kalan serum CRP konsan trasyonu özel herhangi bir komplikasyonu belirlemez. Fakat gizli giden komplikasyonları, ileride nörolojik sekel geliş mesi muhtemel olguların belirlenmesinde belli aralarla tayi-- 68 - ninin yol gösterici olacağı düşünülmüştür. Tedaviye rağmen CRP konsantrasyonunun yüksekte kaldı ğı, ileride kalıcı nörolojik sekellerin geliştiği olguların çoğunun (7 sekelli olgunun 4'ü, % 57.1) klebsiellaların etken olduğu sepsisli yenidoğanlar olduğu görüldü. Bunların teda visinde etkili antibiotik daha iyi seçilmeli, serum dozajı yapılmalı, sık aralarla serum CRP düzeyi bakılarak konsantras yonu düşene kadar tedavinin sürdürülmesi gerektiği düşünül müştür. Tüm sepsisli yenidoğanların başlangıçtan itibaren nö rolojik yönden takipte tutulmaları, ortaya çıkabileceği muh temel sekeller için rehabilitasyon programlarına alınmaları nın uygun olacağı düşünülmüştür.