Akantozis nigrikanslı hastalarda insulin direnci ve seks hormonları arasındaki ilişki

Abstract

- 49 - ÖZET AMAÇ insulin direnci, son yıllarda gittikçe dikkati çeker bir konu haline gelmiştir ve akantozis nigrikanslı (AN ) hastalar insülin direnci açısından ilginç özelliklere sa hip görünmektedir. Bu çalışmada hiperandrojenizm (amenore ve hirsutizm) veya obesite yakınması olan 13 AN'li kadın hastada oral glikoz tolerans testi (OGTT) yapılarak, gli koz, insülin (İRİ) ve C-Peptid (CPR) cevapları incelenmiş tir. Bu sonuçlardan elde edilen indeksler ile, pankreasın insülin salgılama kapasitesi, endojen insüline hassasiyet ve insülinin vücuttaki yıkılımı araştırılmış, karbonhid rat intoleransı ve insülin direncinin varlığı incelenmiş tir. OGTT on normal kişiye uygulanarak alman cevaplar incelenmiş ve AN'li grup ile kıyaslanmıştır. Hasta grubun da ayrıca foliküler faz esnasında seksüel hormon düzeyle ri belirlenerek bunların OGTT 'ye verilen cevap ile olan ilişkileri incelenmiştir. ÇALIŞMA YERİ Çalışma İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Endokrinolo ji, Metabolizma ve Beslenme Hastalıkları Bilim Dalı Po likliniği, Deri Hastalıkları Anabilim Dalı Polikliniği ve Endokrinoloji Laboratuvarmda gerçekleştirilmiştir.- 50 - HASTALAR Akantozis Nigrikanslı 13 hasta çalışma kapsamı içine alınmıştır. Hastaların hepsi kad ındı ve yaşları 13-38 arasında değişmekteydi. Ortalama yaş 23.46 + 8.96 yıl ça larak bulunmuştur. Hastalar, hirsutizm, obesite ve ameno- re yakınmaları ile Endokrinoloji Polikliniğine başvurmuş veya gönderilmişlerdi. Ayrıca bilinen hiçbir endokrin has talığı olmayan 10 normal kişi kontrol grubu olarak çalış maya alınmıştır. YÖNTEM AN'li hastalara OGTT yapılarak glikoz, İRİ ve CPR ce vapları ve bunlardan elde edilen indeksler araştırılmış, on normal kişiden OGTT esnasında elde edilen benzer para metreler ile karşılaştırılmıştır. İncelenen indeksler gli koz alanı, insülin alanı, C-Peptid alanı, bazal glikoz/ insülin, insülin/C-Peptid ve C-Peptid/ glikoz oranlarıdır, Ayrıca hasta grubundan foliküler fazda kan alınarak hipo f iz-sürrenal - over aksı ile ilgili hormon tayinleri ya pılmış, bunların insülin direnci ve karbonhidrat intole ransı ile olan ilişkisi araştırılmıştır. BULGULAR Hasta grubunda OGTT esnasında birinde diyabetik eğri, üçünde bozulmuş glikoz toleransı saptanmıştır. Bununla birlikte hasta grubundan OGTT esnasında elde edilen gli koz değerleri normalin benzeridir. Hasta grubunda OGTT esnasında elde edilen İRİ cevapları normalden anlamlı yük sek bulunmuştur. Hasta grubunda sadece açlık ve OGTT 'in 120' CPR değerleri normalden yüksektir. Endojen insüline hassasiyeti yansıtan glikoz /İRİ oranı hasta grubunda an lamlı olarak düşük, buna karşılık insülin yıkımını yansı tan İRİ/CPR oranı ve endojen insülin salınmasını yansıtan CPR/glikoz oranı anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Kilo ve vücut kitlesi indeksi ile hiçbir parametre ara sında ilişki bulunmamıştır. Glikoz toleransı parametrele-- 51 - ri (bazal ve OGTT esnasında elde edilen hormon düzeyleri ve indeksler) ile hormon düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki görülmemiştir. OGTT esnasında elde edilen glikoz alanı ile östradiol, LH ile testosteron ve FSH ile 17- alfa-hidroksi-progesteron düzeyleri arasında anlamlı po zitif ilişkiler saptanmıştır. SONUÇ Akantozis nigrikanslı hastalarda, hiperinsülinemi ve insülin direnci mevcuttur. Böyle hastalarda her zaman kar bonhidrat intoleransı görülmemektedir. Endojen insüline karşı hassasiyet azalmış, pankreasdan insülin salınması ve insülinin vücutta yıkılımı artmıştır. Obesite ile hiperandojenizm ve insülin direnci arasında, sayrıca hi- perandrojenizm ile hiperinsülinemi ve insülin direnci a rasında anlamlı bir ilişki görülmemiştir. Bu bulgulara dayanılarak, akantozis nigrikanslı hastalardaki hiperin sülinemi, insülin direnci, hiperandrojenizm ve obesiteden diğer başka faktör veya faktörlerin sorumlu olduğu sonu cuna varılmıştır.