Travma hastalarının prognozunun belirlenmesi ve travma merkezlerinin değerlendirilmesinde travma skorlama sistemlerinin etkinliği

Abstract

49 ÖZET Multitravmatik hastaların triajı (uygun şekilde değerlendirilmesi, uygun merkeze şevki) amacıyla başlayan travma skorlama sistemlerinin ilk örneklerinden biri Travma Skoru'dur. Travma sistemlerinin gelişmesi, travma hastalarının takip ve tedavilerinin gittikçe detaylanması, özgünleşmesi skorlama sistemlerinin prognostik tayinlerde kullanılmasına neden olmuştur. Bu amaçla RTS `Revised Trauma Score`, ISS 'Injury Severity Score`, TRISS (TRavma Skoru + ISS) ve ASCOT `A Severity Characterization Of Trauma` yöntemleri oluşturulmuştur. 1982 yılında başlayıp halihazırda devam etmekte olan MTOS `Major Trauma Outcome Study` standartlarına göre hasta gruplarının, travma merkezlerinin değerlendirilebilmesi için TRISS ve ASCOT yöntemleri kullanılmıştır. Sonuçlar Z, M, W ve Hosmer- Lemeshow istatistik yöntemleriyle yorumlanmıştır. Çalışmaya aldığımız 214 multitravma hastasının RTS, ISS, TRISS ve ASCOT yöntemleriyle skorları belirlendi. Z,M,W ve H-L istatistikleri hesaplandı. Sonuçlar; TRISS yöntemiyle Z = -1.54, M = 0.94, H-L = 0.84, ASCOT yöntemiyle Z = -2.70, M = 0.95, W = -3.55, H-L = 4.07. Her iki yöntemle de travma şiddeti açısından uygunluk vardı (M=0.94,0.98 >0.88). TRISS yöntemine göre beklenen ve gerçekleşen ölüm sayısındaki fark anlamlı değildir. (Z= I- 1.54İ < 1.96, p>0.05) ASCOT yöntemine göre beklenen ve gerçekleşen mortalite MTOS grubundan anlamlı şekilde fazladır. (Z= I -2.70 1 >1.96, p=0.048<0.05) ASCOT yöntemiyle çalışma grubumuzda MTOS'a göre % 3.55 oranında daha fazla ölüm gözlenmiştir (W= -3.55). Z istatistiğindeki bu farklı bulgulara rağmen her iki yöntem için de Hosmer-Lemeshow istatistiğiyle hesaplanan 'p' değeri 0.05'in üzerinde bulundu (TRISS H-L= 0.84, ASCOT H-L= 4.07). H-L'nin 15.5 altındaki değerlerinde her iki grup arasındaki fark anlamlı bulunmamaktadır.Dört aylık 214 vakalık çalışma grubumuz ile standart kabul edilen MTOS grubu arasında hiçbir fark saptanmamıştır. Ek olarak çalışmamızdan çıkarılacak diğer bir sonuç da TRISS ve ASCOT yöntemleri arasında belirgin bir farklılığa rastlanılmamasıdır. (Duyarlılık TRISS=0.54, duyarlılık ASCOT=0.50, 'f testi:0.28, p>0.05, Özgünlük TRISS= 0.98, özgünlük ASCOT=l.0, 't'testi:0.29,p>0.05).