11 yıllık çölyaki olgularımızın değerlendirilmesi ve multivitamin suplemantasyonunun tedavideki yeri

Abstract

61 ÖZET Glütene duyarlı enteropati olarak da adlandırılan ÇH incebarsağın buğday gliadini ve ilişkili diğer proteinlere karşı devamlı intoleransı ile karakterize mukozal bir hastalıktır. Glutensiz diyet ile hastalığın semptornlannda, laboratuvar bulgularında ve büyüme gelişme parametrelerinde belirgin düzelme olmaktadır. Biz de 11 yılık sürede (1989-2000 yıllan arası) kliniğimizde çölyak tanısı alan 53 hastanın geliş semptom ve bulgularını, demografik özelliklerini inceledik. Glutensiz diyetten 1 yıl sonraki sonraki, büyüme gelişme parametreleri ve demir nutrisyon durumunda meydana gelen değişiklikleri gözden geçirdik. Ampirik multivitamin suplemantasyonun büyüme gelişme parametrelerine olan etkisini araştırdık. Hastalarımızın 36'sı kız, 17'si ekekti. Yaşları ort±SD; 7.32±4.56 yıl, semptom başlangıç yaşları ort+SD; 3.29+3.11 yıldı. Gluten içeren gıdalara %31.5'inde 4. aydan önce, %68.5'inde 4. aydan sonra başlanmıştı. Hiçbir yaş grubunda(2 yaş altı, 2-10 yaş arası, 10 yaş üstü) gluten başlangıç yaşı ile semptom başlangıç yaşı arasında istatistiki olarak anlamlı ilişki bulunmadı (sırasıyla p=0.162, p=0.573, p=0.560). İki yaş altındaki olgularımızda en sık başvuru semptomu kronik ishal, 2 yaş üstünde büyüme gelişme geriliğiydi. Muayenelerinde ise 2 yaş altında en sık abdominal distansiyon, 2 yaş üstünde boy kısalığı saptandı. Onbirinde(%20.7) ÇH'na başka hastalıklar da eşlik ediyordu. Bunlar, FMF, tüberküloz, hipotiroidi, EDDM ve gastroözofajial reflüydü. Olgularımızın %84.3'ünde AGA IgA ve IgG, %72.7'sinde ise EMA IgA ve/veya IgG pozitif bulundu. 1 yıllık glutensiz diyet sonrası, büyüme gelişme parametreleri olarak kullandığımız, BMI, RT, boy SDS değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı yükselme saptadık (sırasıyla; p<0.001, p<0.001, p<0.001).62 1 yıllık glutensiz diyet ve başlangıçtaki 6 aylık demir replasmanı sonrası 1. yılda bakılan Hb, Htc, MCV ve Fe parametrelerindeki düzelmenin anlamlı (sırasıyla; p<0.001, p<0.001, p=0.001, p=0.012), FeBK'ndeki düşüşün, ferritin'deki artışın ise istatistiksel olarak anlamsız olduğunu gördük(sırasıyla p=0.454, p=0.207). Kliniğimize başvuran çölyaklı hastaların 34'ü (%64.1) multivitamin kullanmış, 19'u(%35.9) kullanmamıştı. Multivitamin alanların yaşı ort+SD; 6.29+4.54, almayanların ise ort±SD; 9.17+4.10 yıldı. Ampirik olarak multivitamin alan hasta grubunun, multivitamin almayan hastalarla, 1 yıl sonraki büyüme parametreIeri(BMI, boy SDS, RT) arasında anlamlı fark bulunmadı(sırasıyla; p=0.625, p=0.583, p=0.537). Sonuç olarak; glutensiz diyetle hastaların BMI, boy SDS ve RT'larında düzelme saptadık. Nutrisyonel demir göstergelerinde ise ferritin ve FeBK dışında tümünde anlamlı düzelme saptadık. Ampirik multivitamin suplemantasyonun büyüme parametreleri üzerine etkisinin olmadığını gördük.