Pankreasın duktal adenokarsinom dışındaki ekzokrin ve nonfonksiyone endokrin tümörleri

Abstract

ÖZET Çalışmamızda, pankreas' in duktal adenokarsinomu dışında kalan, ekzokrin ve fonksiyone olmayan endokrin tümörü tanısıyla ameliyat edilmiş hastaları yaş, cins, klinik ve fizik muayene bulguları, tam ve tedavi yöntemleri ve takip kayıtları açısından retro spektif olarak değerlendirildi ve duktal adenokarsinomlara olan farklılıkları araştırıldı. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı D Servisinde 1 Ocak 1991 ile 31 Aralık 2000 tarihleri arasında 31 hasta pankreasın duktal adenokarsinom dışı ekzokrin ve nonfonksiyone endokrin tümörleri nedeniyle ameliyat edildi. Ameliyat edilen hastaların 20*si (%64) kadın, 11'i (%36) erkek ve genel yaş ortalamaları 44 (16-76) idi. Erkek hastalarda yaş ortalaması 41 (16-76), kadın hastalarda ise 49 (1 8-72) idi. Hastaların başvuru yakınmaları; karın ağrısı (%48), sarılık (%19), ele gelen kitle (%16), bulantı kusma (%16), iştahsızlık (%13), kilo kaybı (%10), dispeptik yakınmalar (%10), üst gastrointestinal sistem kanaması (%7), akut batın sendromu (%3) ve kolanjit atağı (%3) idi. Üç hastada (%10) ise yakınma bulunmamaktaydı. Hastaların tümüne BT (%100), 16' sına USG (%48), yedisine MRİ (%23) yöntemi ile tanı koyulmuş, üç vakaya anjiografi (%10), bir vakaya da (ERCP)(%3) yardımcı tam yöntemi olarak uygulanmıştır. Hastaların tümüne açık cerrahi girişim uygulanmıştır. Otuzbir hastanın 25 'inde (%81) tümör rezeke edilmiş, altısının (%19) ise non-rezektabl olduğu düşünülerek dördüne palyatif cerrahi girişimler, ikisine de tümör örneklemesi uygulanmıştır. Lokalizasyon olarak 17 hastada (%55) pankreas baş tutulumu, dört hastada (%13) korpus tutulumu, sekiz hastada (%26) kuyruk tutulumu, iki hastada (%6) ise korpus + kuyruk tutulumu saptanmıştır. Dokuz vakaya standart Whipple ameliyatı (%30), beş vakaya pilor koruyucu Whipple ameliyatı (%16), altı vakaya distal pankreatektomi + splenektomi (%20), iki vakaya distal pankreatektomi + splenektomi + transvers kolon rezeksiyonu (%6), iki vakaya laparotomi eksploratris + biopsi (%6), bir vakaya kitle eksizyonu (%3), bir vakaya total pankreatektomi + total duodenektomi + vena porta rezeksiyonu (%3), üç vakaya gastrojejunostomi + 61hepatikojejunostomi (%10), bir vakaya gastrojejunostomi + biopsi (%3), bir vakaya da subtotal pankreatektomi + splenektomi (%3) uygulanmıştır. Histopatolojik özelliklerine göre hastaların dördü (%13) benign, 27'si (%87) malign paterne sahipti. Yedi hastada pankreasın solid papiller epitelyal neoplazisi (SPENP)(%23), yedi hastada nonfonksiyone adacık hücreli tümör (NFAHT)(%23), beş hastada seröz kistadenokarsinom (%16), beş hastada müsinöz kistadenokarsinom (%16), iki hastada kistik lenfanjiyom (%7) ve birer hastada da seröz kistadenom (%3), müsinöz kistadenom (%3), malign hemanjiyoendotelyoma (%3), skuamöz adenokarsinom (%3) ve non-Hodgkin lenfoma (%3) mevcuttu. Postoperatif dönemde pulmoner emboli ve kalp yetmezliği gelişen iki hasta kaybedilmiştir (%6). Ameliyat sonrası komplikasyonlar üç hastada pankreas fistülü, üç hastada yara enfeksiyonu, bir hastada idrar yolu enfeksiyonu, bir hastada masif şilöz asit, bir hastada sanlık, bir hastada pnömoni, bir hastada da geçici iskemik atağa bağlı nörolojik bozukluklar olarak saptanmıştır. Yirmidokuz hastadan biri takip edilemedi. Kalan yirmisekiz hastanın takip süreleri ortalama 34 ay (2 ay- 103 ay) idi. Takipte en erken 2. ay en geç de 21. aylarda olmak üzere, sekiz hasta (%29) vefat etmiştir. Bu hastalardan üçü nonfonksiyone adacık hücreli karsinom, ikisi seröz kistadenokarsinom, ikisi müsinöz kistadenokarsinom, biri de pankreasın solid papiller epitelyal neoplazisi' dir. Sadece bir hastaya takipleri sırasında nüks saptanması nedeniyle ikinci bir cerrahi girişim (takibinin 101'inci ayında) uygulanmıştır. Halen hayatta olan yirmi hastanın ortalama takip süresi 45 aydır (16 -103 ay). Sonuç olarak, nadir görülen ve pankreasın duktal adenokarsinomlarına göre farklılıklar gösteren ekzokrin ve nonfonksiyone endokrin tümörlerin klinik seyirleri yavaş, rezektabilite oranlan yüksektir. Rezeksiyon yapılabilen hastalarda sağkalım yüksek olduğundan agresif cercahi yaklaşımdan kaçınılmamalıdır. 62