Obez hastalarda psikiyatrik değerlendirme ve stres yanıtının araştırılması

Abstract

Obezite çağımızın en önemli sorunlarından biridir. Dünya üzerinde pek çok insanı ilgilendirmesinin ötesinde morbidite ve mortalitesinin dikkat çekecek kadar fazla oluşu ve en önemlisi halâ etkin bir çözüm bulunamayışı sorunu daha tehlikeli kılmaktadır.Obeziteye neden olan en önemli davranış kuşkusuz fazla yemedir. Bazı insanlar stresli durumlarda fazla yemek yerler. Yediklerinin kendilerini rahatlattığını gördüklerinden bu davranışı nedeni ne olursa olsun her stresli durumda tekrarlayarak pekiştirirler, bir kısırdöngünün içine girerler bu durumun sonuçlarından biri de abdominal obezitedir.Obezite sorununa çözüm arayışlarının etkin olamayışının önemli bir nedeni hastalığın bireyden bireye değişen heterojen yapısıdır. Bu noktada yapılması gereken endokrin, genetik, yeme kültürü, stres gibi etyolojik faktörlerin çok iyi ayırt edilip, analiz edilmesi hatta bir profil çıkarılması ve hedefe yönelik, etkin, multidisipliner işbirliği içinde psikiyatrik perspektifi de içeren bir bakım sunulmasıdır. Buradan hareketle çalışmamızda amacımız; (ilaç kullanımına bağlı, endokrin v.b. nedenlerle kilo alan olgular dışlandıktan sonra) kalan olguları strese bağlı yemek yiyenler (SBY+) ve yemeyenler (SBY-) olarak ikiye ayırarak bu iki grubu stres bağlamında karşılaştırmaktır.Olgularımızın sayısı 33'ü SBY+, 11'i SBY- olmak üzere toplam 44'dür. SBY+ olan grubun Beden kitle indeksi (BKİ) 39.5 ± 5.4, SBY- olan grubun 37.45 ± 5.5, yaş ortalamaları ise SBY+ grupta 30.7 ± 7.3, SBY- grupta 33.9 ± 9.8 tespit edilmiştir. İki grubu stres kaynakları, stres belirtileri, stresle başa çıkma şekilleri, aldıkları psikiyatrik tanılar yönünden karşılaştırdığımızda SBY+ olan grupta hem stres kaynakları (anne karnından, çocukluk ve erişkin döneme kadar), hem stres belirtileri daha fazla bulundu, psikiyatrik tanılara daha fazla rastlandı. Özetle obez populasyonda yer alan, benzer özellikleri ile diğerlerinden ayrılan bir alt grup strese bağlı yeme davranışı olanlardır. Bu kişiler obez olmadan çok daha önce stresle ilgili potansiyel risk faktörleri, kullandıkları sağlıksız baş etme yolları gibi özellikler ile tespit edilebilir. Strese yatkın olan bu kişilerin stres kaynakları azaltılabilir, stresle etkin mücadele öğretilebilir, dolayısıyla obezite önlenebilir, tedavi edilebilir.

Obesity is one of the most important problems of our age. It effects many people on the world and the high morbidity and mortality associated with obesity, as well as the lack of an effective treatment makes it even more dangerous. The heterogenic nature of obesity is one of the reasons of the failure in finding an effective treatment. Therefore, the etiological factors associated with obesity (such as endocrinological and genetic factors, eating culture of the individual) should be distinguished from each other and a multidisciplinary and targeted approach must be adopted where psychiatric perspective is indispensable.The main reason of obesity is, unquestionably, hyperphagia. Some people eat more under stressful conditions. On this principle, after excluding individuals with obesity which was associated with an endocrinologic etiology or drug use, we enrolled only obese individuals who had either stress-related hyperphagia (SRH+) and who had not stress-related hyperphagia (SRH-).Forty-four female patients were enrolled in the study. Of them, 33 and 11 individuals were in the SRH+ and SRH- group, respectively. The body mass index was 39.5 ± 5.4 in the SRH+ group and 37.45 ± 5.5 in the SRH- group. The mean age of the patients was 30.7 ± 7.3 in the SRH+ group and 33.9 ± 9.8 SRH- group. The two groups were compared with respect to origin of stress, symptoms of stress, style of stress management, and psychiatric diagnoses. In the SRH+ group, origins (beginning from the in utero period till the adult age) of stress and symptoms of stress were higher. Also, more people were diagnosed with a psychiatric disorder.In summary, it was found that a subgroup of individuals in the obese population had stress-related eating habit. We suggest that such individuls may be identified long before obesity develops on the basis of features such as potential risk factors and inappropriate styles of stres management. In such people the origins of stress can be reduced and they can be trained regarding effective management of stress so that obesity may be prevented or treated properly.