Alternatif birlik yapılarının değerlendirilmesinde çok kriterli karar verme modeli

Abstract

ÖZET Bu tezin amacı birlik alternatiflerinin değerlendirilmesinde kullanılabilecek çok kriteri i bir karar modeli önermektir. Modelde uzman görüşlerinin bir araya getirilmesi için Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri olasılıklı bir yapıda kullanılmıştır. Model aynı anda birden fazla alternatif birliğin değerlendirilmesine imkan sağlamaktadır. Çalışmada üç, alternatif tugay yapısı çeşitli görevlerde değerlendirilmiş ve kıyaslanmıştır. Biriliklerin değerlendirilmesinde, birliklerin yapabileceği muharebe görevleri, birliklerin sahip olması gereken nitelikleri ifade eden yetenekler, silah sistemlerinin imkanlarını ifade eden özellikler ve silah kategorileri olmak üzere toplam dört kriter seti kullanılmıştır. Alternatiflerin değerlendirilmesinde on aşamalı olarak geliştirilen bir metodoloji kullanılmıştır. Birinci aşamada kriterler belirlenmiş ve ağırlıklandırılmıştır. İkinci aşamada birlik alternatifleri seçilmiş ve üçüncü aşamada silah sistemlerinin özellik değerleri belirlenmiştir. Dördüncü aşamada silah sistemlerinin ağırlıkları belirlenmiş, müteakiben beşinci aşamada silah ağırlıkları ve özellik değerleri kullanılarak alternatiflerin özellik değerleri hesaplanmıştır. Altıncı ve yedinci aşamalarda yetenek değerleri ve bunlardan hareketle alternatiflerin görev etkinlikleri tespit edilmiştir. Sekizinci ve dokuzuncu aşamada alternatiflerin etkinlik değerleri normalize edilerek değerlendirilmiş, son aşamada ise alternatiflerin stratejik değerleri farklı görev ağırlıkları için kıyaslanmıştır. Metodolojinin uygulanma sürecinde Excel ve @RİSK yazılımları kullanılmıştır.

ABSTRACT The purpose of this thesis is to propose a Multi-Attribute Decision Model for force option evaluation. This model uses Multi Attribute Decision Making (MADM) methods in a probabilistic way to integrate experts opinion. The model allows to evaluate many force options at the same time. In the study, three brigade alternatives are evaluated and compared with each other under different missions. Four criteria sets are used during the evaluation. These are missions that a force may perform, abilities that represent the essential porperties of a force, attributes that capture the capabilities of weapon systems and categories of weapon systems. Force options are evaluated with a methodology that consists of ten phases. In the first phase the criteria sets are defined and their importance wights are estimated by expert inputs. In the second phase, force options are chosen and in the third phase the weapon system attribute values are determined. The weights of the weapons are calculated in the fourth phase, and then, attribute values of forces are determined by weapon attribute values and weapon system weights in the fifth phase. In the sixth and seventh phases, ability values of options are determined, and by using this values mission effectiveness values are calculated. In the eighth and ninth phases the effectiveness values are normalized and compared. The options are compared and prioritize for different mission weights in the last phase. Excel and @RİSK softwares are used during the implementation of the methodology. Ill