Türk Silahlı Kuvvetlerinin AR-GE`ye dayalı tedarik sisteminin sistem yaklaşımıyla incelenmesi

Abstract

ÖZET Soğuk Savaşın sona ermesi ile birlikte tehdit kavramı değişmiştir. Tehdit kavramının değişmesi ve globalleşme ile birlikte; ülkeler silahlı kuvvetlerinin yapılarını küçülterek, daha modern hale getirmek ve savunmaya daha az kaynak ayırmak maksadıyla çalışmalar yapmışlardır. Globalleşmenin etkisi ile savunma sektöründe rekabet daha da sertleşmiştir. Bilgi çağının temelinde yatan teknoloji ise rekabetin en önemli unsuru haline gelmiştir. Ülkeler birbirine üstünlük sağlamak ve pazarda rekabet edebilmek için Ar-ge faaliyetlerine önem vermektedirler. Ar-ge faaliyetlerinin içinde barınan riski azaltmak, maliyetlerini katlanılabilir hale getirmek ve teknoloji yoğun ana silah sistemlerinin zamanında üretilebilmesi için, tedarik sistemlerini sürekli olarak geliştirmişler ve farklı yöntemler denemişlerdir. Çünkü dışarıdan silah almak alıcı ülkeye sadece ekonomik yönden bir yük getirmekle kalmıyor aynı zamanda bir bağımlılık da doğurmaktadır. Türkiye'de yakın geçmişte kendi sistemini tartışmaktadır. 1998 yılında yayımlanan Türk Savunma Sanayii politikası ve Stratejisi Esasları ile ihtiyaçların yurt içinden ulusal bir irade ortaya koymuştur. Ancak sonrasında ihtiyaçların yurt içinden karşılanma oranı istenen seviyede değildir. Bu nedenle çalışmanın odak noktası Türk Silahlı Kuvvetlerinin Ar-ge'ye dayalı tedarik sistemini incelemek, problem sahalarını ortaya koymak, bu problemleri sınıflamak ve irdelenen problemlere önerilecek bir çözümün sahip olması gereken ilkeleri ortaya koymaktır. Bu maksatla Ar-ge kavramı, Ar-ge'ye dayalı tedarik kavramı incelenmiş ve bu sistemin ana esasları ortaya konulmuştur. Daha sonra NATO üyesi pazarda baskın ülkelerden örnek seçilmiş ve bu ülkelerin tedarik sistemleri incelenmiştir. Çeşitli dokümanlarla tanımlanan TSK Ar-ge'ye dayalı tedarik sistemi anlatılmıştır ve süreci anlatılmıştır. Ardından TSK'nin Ar-ge'ye dayalı tedarik sisteminin problemleri incelenmiş ve bu problemler esas ve tali olmak üzere sınıflandırılmıştır, irdelenen problemlerin birbirleri ile olan etkileşimleri sistem dinamik yaklaşımıyla ilişkilendirilmeye çalışılmıştır. Son olarak, ortaya konulan problemler ve Türkiye'nin kendine özgü dinamikleri göz önüne alınarak önerilecek bir çözümün hangi ilkelere uyması gerektiği ortaya konulmuştur.

ABSTRACT The concept of threat has changed with the end of Cold War era. The changes of concepts of threat made the countries work on their armed forces structure to make it smaller for creating more modern forces and to allocate less sources. Under the effects of globalizations the competition became tougher. The technology as for lies under the information age became the most important elements of competition. For gaining superiority and competition at market against each other, countries give more importance to R&D activities. Countries tried various types of processes and procurement systems and improve it continuously to lessen the risk imbedded in R&D projects, making the costs affordable and produce products on time. Turkey has a debate on its procurement system in recent time. Turkey has showed a will to procure its requirements from Turkish defense industry by publishing Turkish Defense Industry Policy and Strategy Principles in 1998. But afterwards still the rate of acquiring requirements from internal defense industry is not enough. Because of this reason the focus of this study is researching Turkish Armed Forces (TAF) R&D based procurement system, to bring up the problems of it, to categorize these problems and to create the principles which the proposal for the solution of those problems must include. For this purpose R&D and R&D based procurement concepts are researched and the fundamental of this concept are given. Later the dominant countries in the market that are the members of NATO chosen and their R&D based procurement system are searched. Coming after, the problems of TAF R&D based procurement system are defined and categorized as basic and subordinates. Tried to connect the problems interactions among each other by system dynamic approach. Lastly, when the research problems and unique the dynamics of Turkey kept in mind, which principles must be included by the proposed solutions is described.