Biçimsel olmayan gruplar, erbaş ve erler arasında ortaya çıkan `Devrecilik` oluşumunun incelenmesine yönelik bir alan araştırması

Abstract

ÖZET Gruplar insan hayatının her alanında yer alan, davranış bilimcilerinin üzerinde yoğun çalışmalar gerçekleştirdikleri bir olgudur. Sosyal ve ekonomik her alanda gruplar ile karşılaşılır, insan hayatının geçtiği aile, okul, iş yeri gibi yerlerde gruplar varlıklarını yoğun bir şekilde hissettirir. Bu çalışmada ise Türk Silahlı Kuvvetleri içerisinde 15 ay süre ile askerlik hizmetlerini yerine getiren erbaş ve erlerin oluşturmuş oldukları, biçimsel olmayan gruplardan bir tanesi olan `Devrecilik` veya Tertipçilik` olarak bilinen oluşum, bizzat bu oluşum içerisinde yer alan erbaş ve erlerin yargılarına göre incelenmiştir. `Devrecilik` oluşumu çalışma sonucunda elde edilen bulgulara göre şu şekilde tanımlanmıştır; `Askerlik hizmetine önce başlayan erbaş ve erlerin kendilerini, kendilerinden sonra askerlik hizmetine başlayanlardan farklı görmeleridir.` Çalışmanın birinci bölümünde; grup kavramı, oluşum süreci, özellikleri, işlevleri ve türleri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde; grup üyeliği, grup dinamiği konularına değinilmiştir. Üçüncü bölümde; araştırmanın asıl konusunu oluşturan organizasyonlardaki biçimsel olmayan gruplar hakkında detaylı bilgilere değinilmiş, organizasyonlardaki biçimsel ve biçimsel olmayan grupların karşılaştırılması yapılmıştır. Çalışmanın son bölümü olan dördüncü bölümde; erbaş ve erler ile uygulamalı alan araştırmasına yer verilmiştir. Uygulamalı araştırmada, `Devrecilik` oluşumunun; ne olduğu, neden oluştuğu, oluşum içerisinde hangi tür normların geliştirildiği ve bu oluşumun neden olduğu sonuçlar değerlendirilmiştir. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlar, birliklerde erbaş ve erler arasında doğal bir şekilde ortaya çıkan `Devrecilik` oluşumunun yönetim kademesini oluşturacak olan özellikle genç subay ve astsubaylar tarafından algılanmasına yardımcı olacaktır. Erbaş ve erlerin `Devrecilik` oluşumu hakkındaki yargılarını elde etmek maksadı ile kullanılan anket çalışmasının ifadeleri, askerlik hizmetini tamamlamış ve halen devam etmekte olan erbaş ve erler ile, değişik 11rütbelerdeki subaylar, astsubaylar ve uzman çavuşlar ile bire bir ve yüz yüze yapılanmamış mülakatlar yapılarak elde edilmiştir. Mülakatlar, yapılanmamış tarzda gerçekleştirilerek, konu ile ilgili ayrıntılara da ulaşılmıştır. Erbaş ve erler ile yapılan mülakatlarda samimi bir ortam yaratılarak objektif bir şekilde kendilerini ifade etmeleri sağlanmıştır. Anket çalışmasının değerlendirilmesinde, sorulardaki ifadelere katılma düzeylerinin aritmetik ortalamaları ve anket uygulamasına katılan erbaş ve erlerin demografik özelliklerine göre gruplar arası farklılaşmanın olup olmadığının tespitinde Tek Yönlü Varyans Analizi (One-Way ANOVA) ve t testleri kullanılmıştır. Çalışmanın sonuç bölümünde, elde edilen bulgular doğrultusunda bu oluşum hakkında değerlendirme ve önerilerde bulunulmuştur. m

ABSTRACT Group is a phenomenon which takes place in human life and is studied by scientists. Groups are seen at every social and economic branches. They are noticed at every place where people exist like school, work, family and etc. In this study, one of the informal group which is called as `Devrecilik` or `Tertipcilik` and occurs among the soldiers who do their military services in Turkish Military Forces for 15 months was studied. This informal group and its dynamics were studied by the help of the soldiers. After this study, the formation of `Devrecilik` may be described as like this; `Those soldiers who start the military service earlier suppose that; they are different and superior than the soldiers who start the military service later.` In the first part of the study the concept of the group, its formation process, its functions, its features and its types were described. In the second part group dynamics and group membership were explained. In the third part detailed informations about the main part of this study (informal groups) were given and a comparison was made between the formal groups and the informal groups in organizations. And in the last part a practical research made with soldiers was explained. The conclusions taken from this study may assist the young officers and noncommissioned officers in understanding the informal groups. While getting informations from soldiers, unstructured interviews were used to achieve to have the detailed informations. One-Way ANOVA and Independent T Test were used to evaluate the informations. In the conclusion part of this study, suggestions and evaluations were explained according to the findings. IV