İş stresinin tükenmişlik ve örgütsel bağlılıkla ilişkisi: Kamu sektöründe bir uygulama

Abstract

Araştırmanın amacı, kişilerin strese olan yatkınlıkları ile örgütte bulunan stres faktörlerinin, iş stresiyle olan ilişkisini ve iş stresi, tükenmişlik ve örgütsel bağlılık kavramları arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırmanın verileri, 378 öğretmene uygulanan anketler ile elde edilmiştir. Ölçüm aracı olarak, Maslach Tükenmişlik Envanteri, Allen ve Meyer Örgütsel Bağlılık Ölçeği, Strese Yatkınlık Ölçeği, İş Doyumu Ölçeği, Kısa Semptom Envanteri kullanılmıştır.Araştırma sonucunda, kişilerin strese yatkınlıkları ve örgütsel stres faktörleri ile iş stresi arasında aynı yönde ve anlamlı bir ilişkinin bulunduğu görülmüştür. Bununla birlikte, iş stresi ile tükenmişlik ve örgütsel bağlılık kavramları arasında da anlamlı bir ilişki bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen bulgular, iş stresi ile duygusal tükenme ve duyarsızlaşma ve kişisel başarı hissi azalması değişkenleri arasında aynı yönde ve anlamlı bir ilişkinin bulunduğunu göstermiştir. İş stresi ile örgütsel bağlılık boyutları arasındaki ilişkiye dair sonuçlar ise, iş stresinin duygusal bağlılık ve devam bağlılığıyla anlamlı bir ilişki içinde olduğunu göstermiştir. Araştırmanın diğer bir bulgusu ise, tükenmişlik ve örgütsel bağlılık kavramları ile ilgilidir. Elde edilen sonuçlar, duygusal bağlılığın, duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı hissi azalması tükenmişlik boyutları ile ters yönlü bir ilişki içinde olduğunu göstermiştir. Devam bağlılığı, sadece duyarsızlaşma tükenmişlik boyutu ile anlamlı bir ilişki göstermiştir. Normatif bağlılık ise, duygusal tükenme ve kişisel başarı hissi azalması ile anlamlı bir ilişki göstermiştir.Araştırmada ayrıca, bazı demografik ve mesleki değişkenlere göre iş stresi, tükenmişlik ve örgütsel bağlılık düzeylerinin farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Bulgular, kişisel başarı hissi azalması, duygusal ve normatif bağlılığın, hizmet yılına bağlı olarak farklılaştığını ortaya koymuştur. Normatif bağlılık ayrıca, çalışanların eğitim durumuna göre de farklılaşmaktadır.

Aim of the study; determine the relationship of personal and organizational factors with job stress and the relationship between job stress, burnout and organizational commitment. The sample is consisted of the 378 primary school teachers The Maslach Burnout Inventory, Allen and Meyer Organizational Commitment Scale, Personal Factors Scale, Job Satisfaction Scale and Brief Symptoms Inventory have been administrated to the teachers.Results of the research show that, there is positive and significant relationship between personal and organizational factors and job stress. However, Job stress was significantly positively correlated with emotional exhaustion, depersonalization and lack of accomplishment. The results of the relationship between job stress and organizational commitment revealed that job stress was significantly correlated with affective commitment and continuance commitment. Another finding of the study is about the relationship between burnout and organizational commitment. The results show that affective commitment was significantly negatively correlated with emotional exhaustion, depersonalization and lack of accomplishment. On the other hand, it is observed that there is significant relationship between continuance commitment and depersonalization. Besides, normative commitment was significantly negatively correlated with emotional exhaustion and lack of accomplishment.The current study also contains the results of the analysis in terms of the demographic and occupational variables. The results of the analysis reported statistically significant differences in the lack of accomplishment, affective and normative commitment based on tenure. In addition to this, the analysis revealed statistically significant differences in the normative commitment based on educational level.