Türkiye'nin lojistik bir üs olabilme potansiyelinin kümeleme analizi ile incelenmesi

Abstract

Ticaretin ve endüstrinin uluslararasılaşması ve küresel bir nitelik kazanması, lojistik faaliyetlerin artmasına ve lojistik sektörünün ülke ekonomileri için önem kazanmasına yol açmaktadır. Gelişmiş bir lojistik sisteme sahip olmak ve lojistik bir üs haline gelerek sektörün sağlayacağı katma değerlerle ekonomik gelişimlerini arttırmak, günümüzde birçok devlet için stratejik bir hedef durumuna gelmiştir. Çünkü katma değere sahip lojistik faaliyetlerin ülkeye çekilmesi, ev sahibi ülke için üretim, istihdam, milli gelir, ödemeler dengesi, ekonomik gelişim ve refah konularında pozitif yönde etki edecektir.Türkiye'nin, Avrupa, Karadeniz, Akdeniz, Kafkaslar, Ortadoğu, Asya ve Afrika kıtalarının arasında stratejik bir noktada bulunması, lojistik bir üs olma yolunda şüphesiz önemli avantajlar yaratmaktadır. Ancak, coğrafi konum dışında, lojistik bir üs olmak için gerekli olan çok önemli kriterler mevcuttur. Bu kriterler açısından iyi bir gelişim düzeyine sahip olunmadıkça, lojistik bir üs olma hedefine ulaşmak mümkün olmayacaktır.Bu çalışmada, öncelikle geçmiş çalışmalar incelenerek lojistik bir üs olmak için gerekli olan kriterler tespit edilmiştir. Türkiye'nin lojistik üs olabilme potansiyeli; AB üyesi, KEİ Teşkilatı üyesi, Orta Asya, Ortadoğu, Akdeniz ve Güneydoğu Asya bölgelerinden toplam 51 ülke içinde tespit edilen kriterler çerçevesinde analiz edilmiştir. Tespit edilen kriterlere ilişkin ülke verileri, Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayınlanmış olan 2005-2006 ve 2006-2007 Küresel Rekabet Gücü Raporlarından temin edilmiş olup analiz yöntemi olarak, Kümeleme Analizi kullanılmıştır.2005-2006 ve 2006-2007 verileri ile yapılan kümeleme analizleri sonuçları karşılaştırıldığında, Türkiye'nin bölgesel düzeyde bir lojistik üs olabilme potansiyeline sahip olduğu ve bu yolda gelişme gösterdiği sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Lojistik üs, kümeleme analizi

The internationalization and increasing global character of trade and industry has been paving the way for logistics activities to boom and logistics sector to gain importance in country economies. Today, it has been a strategic objective for many states to have an advanced logistics system and to accelerate the economic development by becoming a logistics hub. Because attracting the value added logistics activities into a country, will have positive effects on production, employement, national income, balance of payments, economic development and prosperity for the host country.There is no doubt that Turkey?s strategic geographic location being at the junction point of Black Sea, Mediterranean, Caucasia, Middle East, Europe, Asia and Africa continents, create important advantages on the way to become a logistics hub. However, there are very critical criteria necessary to become a logistics hub excluding geographic location. Unless a good development level at these criteria have been realized, it will not be possible to reach the logistics hub objective.In this study, the criteria necessary to become a logistics hub have been determined by examining previous studies. Turkey?s logistics potential among 51 countries which were selected from Eurpean Union, Black Sea Economical Development and Cooperation Organization, Central Asia, Middle East, Mediterranean and Northeast Asia Regions has been analyzed within these criteria. The data of countries related to selected criteria has been gathered from 2005-2006 and 2006-2007 Global Competitiveness Reports which have been pressed by World Economic Forum. Cluster Analysis has been used as analysis method.When the results obtained from cluster analyses carried out respectively by 2005-2006 and 2006-2007 data have been compared, it has been concluded that Turkey has the potential to become a logistics hub at a regional scale and has been making progress toward this goal.Keywords: Logistics hub, cluster analysis