Kosova'nın bağımsızlık ilanının kendi kaderini tayin kavramı çerçevesinde değerlendirilmesi ve Abhazya sorununa muhtemel etkileri

Abstract

Halk egemenliği düşüncesi temelinde ortaya çıkan kendi kaderini tayine, tarihi süreç içerisinde birçok anlam yüklenmiştir. Bu farklı anlamlar kendi kaderini tayinin temelde iki yönünü ortaya çıkarmıştır; bağımsızlığı yansıtan dış yönü ve demokratik yönetim biçimini yansıtan iç yönü. Uluslararası hukuk açısından sömürge yönetimi ve yabancı işgali altındaki halklar için dış kendi kaderini tayin bir hak haline gelmiştir. İç kendi kaderini tayin ise hükümete katılımı engellenen ırksal gruplar için bir hak haline gelmiştir. Soğuk Savaş yıllarında sömürge devletlerinin bağımsızlığını kazanmasıyla ilgili bir kavram olarak görülen kendi kaderini tayin, Soğuk Savaşın bitimiyle beraber sömürge bağlamı dışında kullanılmaya başlanmıştır. Soğuk Savaş sonrası meydana gelen siyasal gelişmeler hem iç hem de dış kendi kaderini tayin kavramlarını değiştirmeye başlamıştır.Soğuk Savaş sonrasında kendi kaderini tayin kavramının ön plana çıktığı en önemli olay Yugoslavya'nın parçalanması olmuştur. Yugoslavya'nın parçalanması federal devletlerin geleceği açısından kötü bir örnek oluşturmuştur. Yugoslavya süreciyle beraber ortaya çıkan en önemli gelişme iç kendi kaderini tayin hakkı önemli derecede ihlal edilen grupların dış kendi kaderini tayin hakkının doğacağı yaklaşımıdır. Kosova'nın bağımsızlığı bu yaklaşımın ilk somut örneği olmuştur. Kosova'nın bağımsızlığı, kendi kaderini tayin kavramının öznesi olan `halk' kavramında da bir değişime işaret etmektedir. Kosova örneği, halk ile azınlık kavramları arasındaki ayrımın bazı durumlarda önemsiz hale gelebileceğini de ortaya çıkarmıştır. Bu yaklaşımlar uluslararası hukuk açısından henüz yapılageliş kuralı haline gelmemiştir. Kosova'nın bağımsızlığı diğer ayrılıkçı bölgeler için büyük bir cesaret ve umut kaynağı olmuştur. Bu durumun ilk somut yansıması Abhazya'da yaşanmıştır. Yaşanan tüm bu gelişmeler kendi kaderini tayin kavramını gittikçe daha fazla siyasallaştırmış ve tanıma, kendi kaderini tayin kavramının önüne geçen bir olgu haline gelmiştir. Bu süreçte en büyük zararı ise toprak bütünlüğü ilkesi görmüştür.Bu çalışmada kendi kaderini tayin kavramının gelişimi, Yugoslavya'nın parçalanma süreci, Kosova'nın kendi kaderini tayin bağlamında bağımsız bir devlet olma hakkının olup olmadığı ve bu durumun Abhazya için bir emsal teşkil edip etmeyeceği incelenmiştir. Ayrıca kendi kaderini tayin kavramında son yıllarda yaşanan değişimlerin diğer devletlere muhtemel etkileri de değerlendirilmiştir.

Self-determination emerged on the basis of popular sovereignty has been loaded lots of meanings in its historical process. These different meanings have fundamentally uncovered two aspects of self-determination; external aspect reflecting the independence and internal aspect reflecting the democratic government. According to international law, external self-determination has become a right for the colonial peoples and the people under foreign military occupation. Internal self-determination has become a right for racial groups denied access to participation in government. Self-determination, seen as a concept related to decolonization in the Cold War, has been used in non-colonial context with the end of the Cold War. Political developments occurring after the Cold War have begun to change both internal and external self-determination concepts.After the Cold War, the most important event which self-determination comes into prominence has been the break-up of Yugoslavia. The break-up Yugoslavia has been a bad example for the future of federal states. The most important development in Yugoslavia process was the approach that prevention of groups? meaningful exercise of internal self-determination justified external self-determination. Kosovo?s independence was the first concrete example for this approach. Kosovo?s independence indicates a change in `people? concept which is the subject of the self-determination. Kosovo example has revealed that distinction between people and minority concepts has become insignificant in some cases. These approaches in terms of international law have not yet become customary rules. Kosovo?s independence has been a great source of courage and hope. The first concrete reflection of this situation has been in Abkhazia. All these developments have made the self-determination concept more political and recognition has become a more prominent phenomenon than self-determination concept. In this process, the principle of territorial integrity has suffered the greatest damage.In this study, development of self-determination concept, the break-up process of Yugoslavia, whether Kosovo has right to external self-determination and whether Kosovo would constitute a precedent for Abkhazia have been examined. Moreover, the potential effects of the changes in the self-determination concept experienced in recent years to the other states have been assessed.