Savunma harcamalarının Sayıştay denetiminde karşılaştırmalı bir analiz: Türkiye, ABD, Fransa ve Almanya örneği

Abstract

Türkiye'nin güvenliği açısından stratejik öneme sahip savunma harcamalarının optimum seviyede gerçekleştirilmesi, daha kaliteli ve şeffaf yönetilmesi için etkin bir Sayıştay denetimine ihtiyaç vardır. Bu amaçla MSB harcamalarının Sayıştay denetimi konusunda; uluslararası denetim standartları, uluslararası-ulusal uygulamalar ve mevzuat kapsamlı bir şekilde incelenmiştir. MSB harcamalarının tamamı Sayıştay tarafından denetlenmesine rağmen hâlihazırdaki Sayıştay denetiminde var olan eksiklikler dikkate alınarak çözüm önerileri sunulmuştur. Çalışmada ilk olarak savunma harcamalarının tanımı verilmiş ve harcama düzeyleri ve etkileyen faktörler sıralanmıştır. Dünya, NATO ülkeleri, komşularımız ve Türkiye Cumhuriyeti savunma harcamaları karşılaştırmalıolarak incelenmiştir. Savunma harcamalarında Sayıştay denetiminin gerekliliği belirtilmiştir. Sonrasında, analitik bütçe sınıflandırması kullanılarak MSB harcamaları analiz edilmiştir. İkinci bölümde, T.C. Sayıştay Başkanlığı başta olmak üzere Amerika, Fransa ve Almanya Sayıştaylarının tarihsel gelişim süreçleri, mevzuatları, örgüt ve personel yapıları savunma denetimi ekseninde irdelenmiştir. Bu iii ülkelerde uygulamadaki denetim süreçleri, türleri ve denetimlerin kapsamıincelenmiştir. Üçüncü bölümde, INTOSAI uluslararası denetim standartlarına yer verilmiştir. Sonrasında bu standartlar da dikkate alınarak ülke Sayıştaylarıkarşılıklı analize tabi tutulmuştur. Sonuç bölümünde ise uluslararası denetim standartları ve uygulama örnekleri paralelinde, MSB'nin denetiminde T.C. Sayıştay Başkanlığı'nın denetimlerini daha verimli ve etkin kılması yönünde önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler : Savunma Harcamaları, Askerî Harcamalar, ABS, Milli Savunma Bakanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri, Sayıştay, Yüksek Denetim, DışDenetim, Amerikan Sayıştayı, Fransız Sayıştayı, Alman Sayıştayı, Uluslararası Denetim Standartları

There is a need for efficient Supreme Audit Institution (SAI) audits on defence expenditures having strategic significance regarding Turkey's national security in order to manage them more transparent and qualified manner and to realize them at optimum level. By this target on the issue of Turkish Court of Accounts (TCA) audits on Turkish Ministry of Defence's expenditures international auditing standards, international-national practices and regulations have been extensively investigated. Although all expenditures of Ministry of Defence have been audited by TCA, some recommendations have been produced concerning existing shortcomings on TCA audits. In this paper, fist of all, the definition of defence expenditure has been made and levels of defence expenditures and factors affecting these levels have been issued. World, NATO members, neighbouring countries and our defence expenditures have been comparatively explored. Then, the necessity of SAI audits on defence expenditures has been made clear. After that, expenditures of Turkish Ministry of Defence have been analyzed by using analytical budget classification. v In the second part, within the defence audit context historical developments, laws, organizational and personal structures of primarily TCA, Government Accountability Office, Cour des Comptes and Bundesrechnungshof have been examined. Audit procedures, types and the scope of audits in practice have been investigated in these countries. In the third part, INTOSAI auditing standards have been included. Later, by taking these standards into consideration SAIs of countries have been subjected to comparative analysis. And in the conclusion part, parallel to the international auditing standards and practices some recommendations have been offered to ensure efficiency and effectiveness of TCA's audits on Ministry of Defence. Keywords : Defence Expenditures, Military Expenditures, Analytical Budget System, Turkish Ministry of Defence, Turkish Army, Turkish Court of Accounts, Supreme Audit, External Audit, GAO, Cour des Comptes, Bundesrechnungshof, International Auditing Standards