Örgüt kültürü, örgütsel güç ve örgütsel adalet algılarının bireyin iş tatmini ve örgüte bağlılığı üzerine etkisi: Kamuda bir araştırma

Abstract

ÖZETBu çalışma, örgüt kültürü, örgütsel güç ve örgütsel adalet algılarının, bireyin örgüte bağlılığı ve iş tatmini üzerindeki etkilerini bütüncül bir yaklaşımla ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Bu maksatla Ankara ve İstanbul'da bulunan toplam 16 ilköğretim okulunda görev yapan 394 öğretmen üzerinde anket yöntemiyle bir araştırma yapılmıştır. Bulgulara ulaşmak için yapısal eşitlik modeli analizi ile birlikte, t-testi, tek yönlü varyans analizi, regresyon yapılmıştır. Elde edilen bulgular incelendiğinde, örgüt kültürünün diğer tüm değişkenler üzerinde etkisi olduğu görülmüştür. Ayrıca, örgütsel güç ve örgütsel adalet algısının, örgütsel bağlılık ve iş tatmini değişkenlerini yordadığı ortaya konmuştur. Ayrıca, örgüt kültürünün örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerinde dolaylı etkisi ile örgütsel adalet algısı ve örgütsel güç algısının aracı değişkenler olduğu görülmüştür. Bunların yanı sıra değişkenler arası ikili ilişkiler incelendiğinde, yapısal eşitlik modeli çerçevesinde ortaya konan ilişkiler desteklenmiştir. Bireylerin demografik özelliklerinin, araştırmada incelenen örgütsel değişkenler üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Tüm bulgular değerlendirildiğinde, örgüt kültürünün örgüt içinde önemli değişkenler olan örgütsel güç ve adalet algılarını etkilediği; bu algıların da bireylerin örgüt içinde davranışlarını şekillendiren örgütsel bağlılık ve iş tatmini algıları üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Bu durum, hiyerarşi kültürünün hâkim olduğu bir örgütte, örgütsel güç algısının yüksek derecede hissedilmekte olduğunu; bu durumun adalet algısını olumsuz etkilemediği ve sonuçta örgütsel bağlılık ve iş tatmininin olumlu olarak etkilendiğini ortaya koymuştur.

ABSTRACTThe aim of this study is to reveal the effects of organizational culture, organizational power and organizational justice perceptions of individuals on organizational commitment and job satisfaction, and to put forth the relationships among the foregoing organizational variables on a holistic approach. For this purpose, a survey was made on 394 teachers working in 16 primary schools in Ankara and Istanbul. Structural equation model analysis, t-test, one-way analysis of variance and regression were performed to achieve results. The findings showed that organizational culture had an effect on all other variables. Moreover, organizational power and organizational justice perceptions had an effect on organizational commitment and job satisfaction variables. In addition, it was revealed that organizational culture had an indirect effect on organizational commitment and job satisfaction and the organizational justice and organizational power perceptions were deemed to be the mediator variables. As the bilateral relations between variables were examined, the relationships of structural equation model were supported. The demographic characteristics of individuals were seen to be effective on the organizational variables. Evaluating the findings as a whole, it was identified that the organizational culture had an effect on organizational justice and power perceptions, which were important organizational variables, and these perceptions had an effect on organizational commitment and job satisfaction which shape the individuals? behavior in an organization. This showed that in an organization which had an organizational culture dominated by a hierarchy orientation, individuals perceived high power. Since this situation does not create perception of injustice, the commitment and job satisfaction of the individuals had not been negatively affected.