Madde bağımlısı olan ve olmayan ergenlerin benlik saygıları, algıladıkları ebeveyn kabul reddi ve çocuk yetiştirme stillerinin karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışmada, madde bağımlısı olan ve olmayan ergenlerin benlik saygıları ile yetiştikleri aile ortamlarının karşılaştırılması ve madde bağımlısı olup olmamada, anne ve babadan algılanan değişkenler açısından ayırt edici faktörlerin neler olduğunun bulunması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda yaşları 15-25 arasında değişen Ankara Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi ve Eğitim Merkezi (AMATEM) Kliniğinde yatarak ve ayakta tedavi gören 140 madde bağımlısı ergen ve demografik özellikler açısından eşleştirilmiş 146 madde bağımlısı olmayan ergen katılımcı ile çalışılmıştır. Çalışmada öncelikli olarak, madde bağımlısı olan ergenler ile madde bağımlısı olmayan ergenlerin yetiştiği aile ortamları kapsamında, anne ve babalarından algıladıkları ebeveyn kabul-reddi/kontrolü ve çocuk yetiştirme stilleri karşılaştırılmıştır. Sonra her iki gruptaki katılımcıların benlik saygıları karşılaştırılmıştır. Daha sonra katılımcıların annelerinden ve babalarından algıladıkları ebeveyn kabul-reddi/kontrolü ve çocuk yetiştirme stilleri arasında fark olup olmadığına bakılmıştır. Son olarak ise değişkenler arası korelasyonlar incelenmiş ve madde bağımlısı olup olmamada, anne ve babadan algılanan kabul-ret ve kontrol açısından ayırt edici faktörlerin neler olduğuna bakılmıştır.Yapılan analizler neticesinde madde bağımlılarının kontrol grubuna göre, hem anneleri hem de babalarından anlamlı olarak daha fazla ret, daha fazla kontrol; daha az kabul/ilgi ve daha fazla sıkı denetim/kontrol algıladıkları; madde bağımlısı olan grubun benlik saygılarının kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha düşük olduğu bulunmuştur. Çocuk yetiştirme stilleri açısından yapılan karşılaştırmalar kategorik açıdan da yapılmış ve anlamlı farklar olduğu bulunmuştur. Anne ve baba arasında yapılan karşılaştırmalarda, hem madde bağımlıları hem de kontrol grubunda, babaların annelere göre daha reddedici algılandığı ve babalardan daha az kabul/ilgi algılandığı bulunmuştur. Her iki grupta anneden ve babadan algılanan kontrol arasında anlamlı fark olmadığı bulunmuştur. Son olarak babadan algılanan reddin madde bağımlısı olmayı yordamada daha anlamlı olduğu bulunmuş ve elde edilen tüm bulgular literatür ışığında tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Madde Bağımlılığı, Ebeveyn Kabul-Reddi, Çocuk Yetiştirme Stilleri, Benlik Saygısı

In this study, it is aimed to compare self-esteem levels and family atmosphere of adolescents who are drug addicts and nondrug addicts. Additionally, it is also aimed to find out what the discriminating family variable factors are, to become a drug addict. The study grup consists of 140 volunteer drug addicts from Ankara AMATEM clinic and 146 nondrug addicts, ranging in age from 15 to 25. At first, as a family atmosphere, the percieved parental acceptance-rejection and parenting styles of the two group of adolescents were compared. Later their self-esteem scores were compared. The maternal and paternal acceptance-rejection and parenting styles were also compared. At last, the lojistic regression analysis were conducted to find out what the discriminating family variable factors were, to become a drug addict.According to the findings of the study, drug addicts percieved significantly more maternal and paternal rejection, control, strictness/supervision and less acceptance/involvement than nonaddicts. Drug addicts? self-esteem scores were found significantly lower than nonaddicts? self-esteem scores. Comparison of the parenting styles were conducted both dimentionaly and categorically. Fathers of both drug addicts and nonaddicts were percieved to be more rejective than mothers. No significant differences were found between maternal and paternal control. At last, the paternal rejection was found to be more predictive than maternal rejection for becoming a drug addict. All the findings of the present study were discussed in the light of the related litrature.Keywords:Substance Use, Parental Acceptance-Rejection, Parenting Styles, Self-esteem