Aile içi şiddet mağduru kadınların sosyo-kültürel özelliklerinin incelenmesi: Diyarbakır ili örneği

Abstract

Günümüzde aile içinde şiddetin mağdurları çeşitli aile bireyleri olmakla birlikte, şiddetin sürekliliği açısından aile içinde şiddete en fazla kadınlar maruz kalmaktadırlar. Kadına yönelik aile içi şiddetin psikolojik/psikiyatrik, sosyo-psikolojik ve sosyo-kültürel seviyede çok çeşitli nedenleri olduğu belirlenmiştir. Sosyo-kültürel bakış açısından bakıldığında, bu nedenler içerisinde en çok toplumsal cinsiyet rolleri ve şiddeti destekleyen normlara şekil veren sosyo-kültürel faktörlerin önemli olduğu belirtilmektedir. Bu bağlamda, araştırma kapsamında Diyarbakır merkezindeki farklı ekonomik düzeyi temsil eden üç ilçede (Kayapınar, Yenişehir ve Bağlar) şiddetin yaygınlığı açısından ortaya çıkan farklılıklar ve şiddet mağduru kadınların yaşamlarındaki sosyo-kültürel faktörlerin neler olduğu sorularına yanıt aranmıştır.Bu maksatla farklı ekonomik düzeyi temsil eden üç farklı ilçeden 25'er şiddet mağduru, toplam 75 kadından, mülakat ve gözlem yöntemleriyle veri toplanmıştır. Görüşme formlarından elde edilen bulgular, tablolar haline dönüştürülerek ilçelere göre dağılımları belirlenmiştir. Bulgular, üç ana alt başlık altında analiz edilmiştir. Birinci bölümde katılımcıların sosyo-demografik özellikleri ile görüşme yapılan şiddet mağduru kadınların profili ortaya çıkarılmıştır. İkinci bölümde, ?aile içi şiddet? kavramına yapılan yüklemelerin içerik analizi ve şiddetin uygulama biçimlerine göre (fiziksel, cinsel, psikolojik, ekonomik) şiddetin yaygınlığının ilçelere göre dağılımları tespit edilmiştir. Bununla birlikte kadınların hayatlarında ilk defa kimlerden şiddet gördükleri, şiddet görme süresi, şiddetin sıklığı, hamilelikte şiddet görme durumu, şiddet mağduru kadınlara göre şiddetin nedenleri, kendine veya etrafına zarar verme düşüncelerinin ilçelere göre farklılaşıp farklılaşmadığı belirlenmiştir. Üçüncü bölümde evlilik ve aile ortamlarındaki sosyo-kültürel özellikler ortaya çıkartılmıştır. Buna göre, ilk evlenme yaşları, evlenme biçimleri, akraba evliliği durumları, başlık parası uygulamaları, nikah türleri, aile içi ilişkilerindeki kültürel örüntüler, şiddetin kültürel öğrenilmesi, şiddetin kuşaklar arasında aktarılması, ailede kararlara katılım, sosyal destek durumları, ailede suç işleme eğilimi, kurumlara başvuru davranışının ekonomik düzeyi farklı ilçelere göre farklılaşıp farklılaşmadıkları tespit edilmiştir.Görüşmelerin sonunda sorulan bireysel hayat hikâyelerinden en çarpıcı olanların gözlem sonuçları ile birlikte betimsel analizi yapılmıştır. Araştırmanın başlangıcında yapılan ön test ile bazı kategorilerde şiddet mağduru kadınlara ulaşılması belirlenmiştir. Belirlenen bu kategorilerle kalınmayıp, araştırma devam ettikçe farklı özellikleri olan katılımcıların bireysel hayat hikâyelerinden elde edilen veriler de incelemeye tabi tutulmuştur. Bu bölümde toplam 19 kategorideki şiddet mağduru kadının hayat hikâyelerinden çarpıcı olanlar ele alınmıştır. Daha sonra katılımcıların bireysel hayat hikâyelerinden yola çıkılarak sosyo-kültürel faktörlerin önem derecesinin belirlenebilmesi için OpenCode nitel veri analiz programı kullanılmak suretiyle sayısal içerik analizine tabi tutulmuştur. Bulgular ışığında en çok öne çıkan sosyo-kültürel faktörlerin, erken yaşta evlilik, akraba evliliği, zorla evlendirilme ve eğitim hakkının engellenmesi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet, Sosyo-Kültürel Faktörler

In present day, the victims of domestic violence can be various people in the family, but, in terms of continuity of violence women are mostly exposed to violence in the family. It is determined that there are various reasons of violence against women in psychiatric/pschological, socio-psychological and socio-cultural levels. In the perspect of socio-cultural level, gender roles and social factors which supports violence are very important in these reasons. In this sense with the context of the research the questions of which differences emerged in terms of prevalance of the violence and which socio-cultural factors in the women victims of violence are searched in districts which represents different economical levels in Diyarbakır City center (Kayapınar, Yenişehir, Bağlar).For his purpose, research data was gathered from totally 75 women, 25 victims of violence from each dictricts which represents different economical levels by interview and observation methods. The findings which gathered from interview forms was determined for the districts by converting to tables. The findings have analyzed in three sections. In the First Section, socio-demographic features of participants and the profile of women victims has revealed. In the Second Section, content analysis for the loadings which made to the term of ?domestic violence? and the prevalance of violence for three districts according to the application types of violence(physical, sexual, psychological, economical) are determined. Besides, the people from whom women are firtsly exposed violence in their life, the period of exposing violence, the frequency of violence, exposing violence during pregnancy, the reasons for exposing violence according to the women victims, the thought of self-harm are determined whether they are different for three districts. In the Third Section, the socio-cultural features were emitted for marital and family environment. According to this, the age of first marriage, styles of marriage, status of kinship marriage, bride-price practices, types of nuptial, cultural patterns in domestic relations, culturally learning of violence, intergenerational transferring of violence, participation in the decision process, status of social support, familial tendancy of commiting a crime, application behavior of institutions were determined for three districts which represents different economical levels.The most lurid biographies which are asked at the end of the interviews analyzed descriptively. with results of observations. It was aimed to attain women victims of violence in some categories, whereby the pre-test which had been made in the beginning of the research. In this section the lurid biographies of women victims of violence were analyzed in 19 categories totally. Then, the content analysis for biographies of the women victims of violence were made in order to determine the importance degree of socio-cultural factors by the help of OpenCode qualitative data analyzing programme. It was reached that marriage at early age, kinship marriage, forced marriage and hindering of education rights were the most important socio-cultural factors with the lights of the findings.Keywords : Domestic Violence Against Women, Socio-Cultural