Türkiye'de zorunlu askerlik hizmetinin erkeklerin sosyalleşme sürecindeki etkilerinin incelenmesi: Ankara merkez ve Sapanca'da nitel bir çalışma

Abstract

Türkiye?de toplum tarafından kutsallık atfedilen ve bunu tescil eder nitelikte bir takım ritüellerle renklendirilen zorunlu askerlik hizmeti, genç yetişkin kategorisindeki yükümlülerin yaşamlarında tahsil durumları ile ilişkili olarak 6-15 aylık bir yaşam dilimini kapsamaktadır. Başta 20 yaşına kadar alışmış oldukları mekandan ve sosyal çevreden ilk defa hatırı sayılır bir süre uzakta ve farklı bir düzen içinde vakit geçirenler olmak üzere, bu dönemde yükümlüler tarafından farklı deneyimler yaşanmaktadır. Bu noktadan hareketle araştırmanın konusunu sosyoloji biliminin ışığında Türkiye?de zorunlu askerlik hizmetinin erkeklerin sosyalleşme süreçlerindeki etkilerinin genel bir değerlendirmesi ve kendileri açısından kazanım ya da kayıp olarak görülenlerin neler olduğunun analiz edilmesi oluşturmaktadır. Araştırmada askerlik hizmeti öncesinde, esnasında ve sonrasında yükümlüler tarafından yaşananların yetişkin sosyalleşmesi ve yeniden sosyalleşme bağlamında neler olduğunun ortaya konulmasına çalışılmıştır.Bu konu ve amaçlar çerçevesinde araştırmada Ankara Merkez?de ve Sakarya?nın Sapanca ilçesinde yaşayan farklı yaş ve öğrenim durumunda olan 20 kişiyle yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler, nitel veri analiz programından faydalanılarak betimsel analize tabi tutulmuştur.Görüşmeler sonucunda elde edilen bulgular ışığında genel bir değerlendirme yapılmış ve genel olarak zorunlu askerlik hizmetinin birçok yönüyle erkek vatandaşlar üzerinde olumlu etkiler yarattığı, askerlik hizmeti sonunda katılımcıların kendileri açısından kazanım olarak gördükleri hususların oldukça fazla olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kayıp olarak görülen tek hususun ise bazı katılımcıların mesleki veya akademik kariyerleri açısından ortaya çıktığı tespit edilmiştir.

Compulsory military service, to which holiness is attributed by the society in Turkey and in support of this which is enriched with set of rituals, covers 6 or 15-month life part of the men in the young adult category in proportion to their educational status.Different experiences are lived during this service by incumbents, especially by the ones spending time for a considerable period far away from the place they are accustomed to till their 20th age and far away from their social environment in a different system for the first time. From this point, in the light of the science of sociology, the study is concerned with the general assessment of the effects of compulsory military service in the men?s socialization processes and the analysis of the things considered as gain or loss in terms of them. In the study, it is tried to put forward both the experiences of the incumbents before, during and after the military service in the context of the adult socialization and re-socialization.Within this framework of this subject and these aims, 20 participants of different ages and educational status living in Central Ankara and in Sapanca (province of Sakarya) were indepthly interviewed by using semi-structured interview technique. The findings gained are descriptively analyzed by using a qualitative data analysis program.An overall assessment is made in the light of the findings gained from the interviews and it is concluded that the compulsory military service effects men citizens positively on many aspects and there are quite a lot of things considered as gain by themselves at the end of the military service. It is determined that the only thing, considered as loss by some participants, is occurring in terms of their professional or academic careers.