Matematiksel model ve stokastik çok kriterli kabul edilebilirlik analizi ile bir kamu kurumu için tesis yeri seçimi

Abstract

Tesis yeri seçimi problemi, özellikle son 50 yıldır, yöneylem araştırması dalında birçok çalışmanın yer aldığı bir alandır. Hızla gelişen teknoloji ve diğer koşullar daha etkin tesis yeri seçimini zorunlu kılmaktadır. Kurulmuş sistemlerin günün ihtiyaçlarına cevap verememesi, tesis yeri seçimi problemleri konusundaki çalışmaları cazip kılmaktadır. Bu çalışmada bir kamu kurumuna ait gerçek bir tesis yeri seçimi problemi ele alınmıştır. Bu problem, temel olarak kamu kurumunun ülke çapında çeşitli il ve ilçelerde konuşlu hizmet merkezi sayısını azaltmak istemesinden kaynaklanmaktadır. Ancak, mevcut tesislerin genel yönetimin taleplerini karşılayamaması durumunda yeni tesislerin açılması da söz konusudur.Bu problemin çözümü için iki farklı yöneylem araştırması yöntemi birlikte kullanılmıştır. İlk olarak sistemde il merkezlerindeki tesisler dışında hiç bir tesis yokmuş gibi yeni tesislerin nerelere yerleştirilmesi gerektiği ve hangi ilçelerin hangi tesislerden hizmet alacağı bir matematiksel programlama modeli ile belirlenmeye çalışılmıştır. Daha sonra mevcut tesisler arasında, kamu kurumunun sahip olmasını istediği niteliklerden en fazlasına sahip olanlar Stokastik Çok Kriterli Kabuledilebilirlik Analizi-TRI (SMAA-TRI) metodu ile tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar karşılaştırıldığında matematiksel modelin açılmasını önerdiği tesislerin SMAA-TRI çözümünde de tercih edilen tesisler olduğu görülmüştür.

The facility location problem, especially in the last 50 years, is an area where too many studies occur, in the field of operations research. Rapidly evolving technology and other conditions requires a more efficient facility location selection. The reason that established systems are unable to respond to the needs of the day, make studies in the field of facility location problems more attractive.In this study a real-life public sector facility location problem is considered. This problem fundamentally originated from the desire of public sector to downsize the number of service centers stationed in various cities and towns country-wide. However, opening of new facilities are also considered in case the current facilities fail to fulfill general management?s demands. Two operation research methodologies are used together to solve this problem. First, a mathematical programming model is introduced to determine where the new facilities will be located, and which districts get service from which facilities as if there are currently no existing facilities except the facilities at central districts. Then, the service centers that have the more specific qualifications were determined by Stochastic Multi-criteria Acceptability Analysis-TRI (SMAA-TRI) method, among existing facilities. It is seen that the facilities which mathematical model tries to open, are also favored by SMAA-TRI solution by the compression of outcomes.