Türkiye'deki savunma sanayi sektörü rekabet yapısı ve küresel konumlanması

Abstract

Küreselleşme sebebiyle ön plana çıkan kavramlardan olan rekabetçilik, tüm ülkeleri uluslararası bir rekabet gücü olma çabasına sokmaktadır. Ülkeler, ürünlerinin küresel pazarda tercih edilmesini sağlamak ve başarılı olmaları halinde konumlarının devamını sağlamak için stratejiler geliştirmektedir. Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye?deki savunma sanayi sektörü rekabet yapısını tespit etmek ve küresel konumlamasını yapmaktır. Bu doğrultuda; ülkelerin rekabetçilik düzeyinin tespit edilmesi için yaygın olarak kullanılan, elmas modeline dayalı olarak bir araştırma yapılmıştır. Elmas modelinin konuyu açıklamaya büyük katkı sağlayan sözel kısmı yanında, araştırmaya niceliksel bir boyut ekleyerek yorumların daha anlaşılır olması hedeflenmiştir. Bu boyut, kompozit gösterge şeklinde bir endeks geliştirilerek sağlanmıştır. Endekste yer alan değişkenler konular ve konular da elmas faktörleri altında gruplanmıştır.Kompozit göstergeyi oluştururken ?teorik çerçevenin belirlenmesi, değişkenlerin seçimi, imputasyon, çok değişkenli analiz, normalizasyon, ağırlıklandırma ve birleştirme, belirsizlik ve duyarlılık analizi, veriye geri dönme, diğer göstergelerle bağlantı ve sonuçların görselleştirilmesi? şeklinde 10 temel adım izlenmiştir. Veri seti kalitesini sağlamak için ?uygunluk, doğruluk, güvenilirlik, zamanlılık, erişilebilirlik, yorumlanabilirlik ve bütünlük? kriterlerine dikkat edilmiştir. Değişkenler farklı veri kaynakları incelenerek seçilmiş ve anketler uygulanarak belirlenmiştir. İmputasyon aşamasında, regresyon ve ortalama atama yöntemi gibi farklı yöntemlerle eksik veri tamamlanmıştır. Korelasyon analizi, her konu içindeki değişken grupları için ayrı ayrı ve birinci korelasyon adım sonrasında seçilen uygun değişkenler grubu için birlikte olmak üzere iki farklı şekilde yapılmıştır. Normalizasyon konusunda farklı yolların incelenmesi ve denenmesi sonrasında, mimimum-maksimum yöntemine karar verilmiştir. Birleştirme için, faktör analizi ve eşit ağırlıklandırmaya dayalı iki yöntem incelendikten sonra, ikincisi uygun bulunmuştur. Aynı şekilde; kıyaslama sonuçları karşılaştırmak için, değişkenlerin önce bileşen konuları altında daha sonra elmas faktörleri altında veya tümünün tek seferde veya seçilen bazı değişkenlerin birleştirilmesi gibi, farklı yöntemler denenmiştir. Endeksin sağlamlığını test etmek için veriye geri dönülerek önceki adımlar tekrar edilmiştir.Tüm işlemler, 1998-2010 yılları için Türkiye Savunma Sanayi Endeks çalışması ve 2010 yılı Küresel Savunma Sanayi Endeks çalışması şeklinde, iki farklı kapsamda gerçekleştirilmiştir. Ülkelere göre yapılan araştırma iki farklı ülke kümesi için tekrarlanmıştır. Değişken gruplarının konular halinde elmas faktörleri altında değerlendirilerek üretilen endekste, savunma sanayi hakkında bilgi sağlayan değişkenlerin etkisi dengelenmektedir. Ayrıca, yıllara ve ülkelere göre olan araştırmada değişkenler, faktör analizi yöntemi ile incelenerek Türkiye?nin yıllara göre olan kümelenmesi ve ülkelerin savunma sanayi açısından kümelenmesi tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Türkiye?de önem verilmesi gereken hususlar önerilmiştir.Sonuç olarak; savunma sanayi hakkında değerlendirme yapmak üzere kullanılan değişkenlerin ve verinin elmas modeli kapsamında bir kompozit gösterge oluşturma metodolojisi ile birleştirerek rekabetçiliğin anlaşılmasına katkı sağlayan bir model geliştirilmiştir.

The competitiveness, that has become more prominent due to the globalisation, makes all the countries struggle for being an international competitive power. The countries develop strategies to ensure that their products are preferred in the global market and to maintain their position in case of success. The main purpose of this study is to find out the competitiveness structure of the defense industry of Turkey and to make its global positioning. For this reason, a research based on the diamond model, which is widely used as a tool to examine the competitiveness level of nations, was performed. The comments are aimed to be more comprehensible by adding a quantitative dimension to the study in addition to the verbal side of the diamond model making a big contribution to explain the subject. This dimension was achieved developing an index as a composite indicator. The variables included in the index are groupped into the component topics and the components into the diamond.For constructing the composite indicator, 10 basic steps were followed like ?determination of the theoretical framework, variable selection, imputation, multivariate analysis, normalisation, weighting and aggregation, uncertainty and sensitivity analysis, back to the data, links to other indicators, and visualisation of the results?. For ensuring the quality of the data set, the criteria on ?relevance, accuracy, credibility, timeliness, accessibility, interpretability and coherence? were considered. Variables were selected after searching different data sources and determined after implemention of questionnaires. At the stage of imputatiton, the missing data were completed with different methods like the regression and the mean imputation. Correlation analysis was performed in two different ways, separately for the variable groups under each component topic and also jointly for the group of appropriate variables selected in each topic, after the first step of correlation. After examination and testing of several ways for the normalisation procedure, it was decided for the minimum-maximum method. For the aggregation, after investigation of two methods based on factor analysis and equal weighting, the second was found appropriate. Likewise, different methods were tried to compare the benchmarking results; first, the variables were aggregated within each component topic and next, the topics within the diamond factors; or all at a time; or with some selected variables. In order to assess the robustness of the composite index, the previous steps were repeated by going back to the data.All the procedures were carried out in two scopes, as a study for the Defense Industry Index of Turkey between 1998 and 2010 and as a study for the Global Defense Industry Index in 2010. In addition, the study conducted by countries was repeated for two different country groups. The impact of the variables providing information on defense industry is balanced when the index is produced by utilising the variable groups under topics and topics under dimaond factors, respectively. Furthermore, in the studies based on years and the countries, the variables were examined by the method of factor analysis, and the cluster of years for Turkey and the cluster of countries were determined. According to the results obtained, the issues which need to be considered important in Turkey were proposed.As a result; by combining the variables and data used to make an assessment on the defense industry under the concept of diamond model with the methodology of constructing a composite indicator, a model that contributes to the understanding of competitiveness was developed.