Askeri lidere duyulan güvenin öncülleri: Bir ölçek geliştirme çalışması

Abstract

Askerî birimlerin başarısını etkileyen faktörlerden birisi de astların liderlerine duydukları güvendir. Askerî lider ve astları arasındaki ilişkilerin güvene dayanması işbirliğini geliştirerek askerî birimin hedeflere ulaşma etkinliğini artırmaktadır. Soyut olması nedeniyle güven, kavramlaştırılması ve ölçümü zor olan bir değişkendir. Güvenin ölçümü için genellikle uluslararası yazındaki ölçekler kullanılmaktadır. Ancak Türk askerî kültürüne özgü güven olgusu, Türk askerî kültürüne özgü ölçüm araçları ile analiz edilmelidir. Bu araştırmanın amacı, lidere güven ölçeklerine yönelik daha önce kullanılan batı modeli ölçekler yerine Türk Kara Kuvvetleri Komutanlığının çeşitli birimlerinde görev yapan subay ve astsubayların liderlerine duydukları güvenin düzeyini belirleyen özgün bir askerî lidere güven ölçeği geliştirmektir. Bu maksatla ilk olarak yazın taraması yapılarak askerî lidere duyulan güven adıyla bir kavramsal çerçeve oluşturulmuştur. Müteakiben ölçek geliştirme yöntemlerine uygun olarak madde havuzunun oluşturulması, ölçeğin yapılandırılması ve ölçeğin değerlendirilmesi çalışmaları yapılmıştır. Bu aşamalarda Türkiye'nin farklı bölgelerinde görev yapan 124 subay ve astsubaya yarı-yapılandırılmış mülakat yapılmıştır. Pilot çalışmada 2731 ve nihai uygulamada ise 2308 subay ve astsubaya anketler uygulanmıştır. Nitel ve nicel yöntemlerin birlikte kullanılması ile elde edilen verilerin analizinde; içerik analizi, betimsel analizler, iç tutarlılık analizi, ilişkisel analizler, keşfedici faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi kullanılmıştır. Keşfedici faktör analizi sonucu 18 maddelik ölçeğin toplam varyansın % 87,8'ini açıklayan dört faktör yapısına sahip olduğunu göstermiştir. Bu dört faktör yetenek, yardımseverlik, karakter bütünlüğü ve adalet olarak isimlendirilmiştir. Geliştirilen ölçeğin içerik, kriter ve yapı geçerliliği irdelenmiştir. Taslak ölçek, 11 uzman akademisyen tarafından değerlendirilerek ölçeğin içerik geçerliliği sağlanmıştır. Askerî lidere güven ölçeğinin eş zamanlı ve benzeşim geçerliliği benzer yapıdaki başka bir ölçek olan yöneticiye duyulan güven ölçeği ile ilişkili olduğu tespit edilerek sağlanmıştır. Kuruma bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı değişkenlerini etkileyerek tahmin etmesi, askerî lidere güven ölçüm aracının yordama geçerliliği için iyi bir gösterge olmuştur. Sonuç olarak Türk Kara Kuvvetleri Komutanlığı üzerinde yapılan araştırma ile askerî lidere duyulan güveni ölçebilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmiştir. Kara Kuvvetleri mensubu Türk subay ve astsubayların algılamaları ile oluşan askerî lidere duyulan güvenin anlaşılmasında kullanılabilecek özgün bir ölçeğin geliştirilmesi ile bu araştırma, yazına ve liderlik geliştirme programlarına önemli katkı sağlamaktadır.

One of the factors influencing military units' achievement is subordinates' trust in their leaders. The fact that the relationships between military leaders and their subordinates are based on trust improves cooperation; thus leads to a rise in military unit's effectiveness to reach its targets. Trust is a variable that is difficult to conceptualize and measure because of its abstract character. The scales in international literature are generally employed to gauge trust. But trust as a phenomenon that is peculiar to Turkish military culture must be analyzed via measurement tools which are peculiar to Turkish military culture. The aim of this research, instead of importing Western scales of trust in leader, is to develop a unique trust in military leader scale which determines the level of officers' and noncommissioned officers' trust in their leaders at the various units of Turkish Land Forces Command. For this purpose initially reviewing of literature, theoretical framework established about trust in military leader concept. Following generating an item pool, structuring the scale and assessment of the scale studies were made in accordance with scale development methods. In these stages, semi-structured interviews with 124 officers and noncommissioned officers working in different regions of Turkey were made. Surveys were conducted by 2731 and 2308 officers and noncommissioned officers in pilot study and final practice, respectively. Content analysis, descriptive analysis, internal consistency analysis, correlational analysis, exploratory factor analysis, and confirmatory factor analysis were used in the analysis of datum that is acquired by using the qualitative and quantitative methods together. Exploratory factor analysis showed that the 18-item scale had four factors which explained 87.8% of the total variance. These four factors labeled as ability, benevolence, integrity and justice. The content, criterion-related and construct validity of the scale developed were probed. The content validity of the scale was proved by 11 expert academicians' evaluations. Results showed that trust in military leader scale was highly correlated with trust in manager scale as a similar construct, showing good evidence of concurrence and convergent validities. There was good evidence of the predictive validity of the Trust in Military Leader Scale as it showed itself to be able to predict organizational commitment and organizational citizenship behavior variables. Consequently, the research surveying on Turkish Land Forces Command to collect information has ensured the validity and reliability of the developed scale. This research has provided a significant contribution to the literature and the leadership development programs with regards to developing a unique scale which can be used in understanding of trust in military leader that occurs with the perceptions of Turkish Land Forces' officers and noncommissioned officers.