Mağdurların suç olaylarının oluşumunda rolü ve mağduriyet risk faktörlerinin değerlendirilmesi

Abstract

Mağduriyet teorileri bireylerin veya nesnelerin hedef olarak uygunluğu, potansiyel saldırganlarla belirli yer ve zamanlarda ve korunma düzeyi düşük bir şekilde bir araya gelmesinin mağduriyetin kaynağını oluşturduğunu kabul eder. Ayrıca potansiyel mağdurların özelliklerinin, tutum ve davranışlarının olası suç mağduriyetine etki ettiğini öne sürmektedir.Bu araştırmanın amacı; bireylerin yüksek mağduriyet risk gruplarını tanımlamak ve suçu önleme politikalarında araç olarak kullanılabilecek veriler elde etmektir. Geliştirilen suç mağduru anketiyle bireylerin mağduriyet riski değerlendirilmiş ve kimlerin mağdur olmaya daha yatkın olduğu araştırılmıştır.Bu araştırmada, bir bireyi potansiyel hedef haline getiren ve mağduriyet riskine etki eden; hedefin uygunluğu (hedefin çekiciliğine, ulaşılabilirliliğine ve savunmasızlığına etki eden risk azaltıcı tedbirler), suça yakınlık, (algılanan çevre güvenliği ve yaşanılan çevrenin fiziksel özellikleri), suça maruz kalma (bireylerin ev dışı rutin aktiviteleri), etkin koruyuculuk (sosyal kontrol mekanizmalarının varlığı ve etkinliği) ve bireylerin yaşadıkları suç mağduriyeti korkusu faktörleri değerlendirilmiştir. Temel mağduriyet teorileri olan Hayat Tarzı ve Rutin Aktiviteler Teorileri kapsamında bireylerin mağduriyet riskleri arasındaki farklılıklar incelenmiştir.Elde edilen sonuçlar mevcut teorilere uygun ve teorileri destekler niteliktedir. Hedefin uygunluğu, suça yakınlık ve suça maruz kalma mağduriyet riskini artırırken etkin koruyuculuğun ise azalttığı bulunmuştur. Bununla birlikte suç mağduriyeti korkusunun bireyin mağduriyet riskini azaltıcı tedbirler geliştirmesine ve rutin faaliyetlerini kısıtlamasına bir etkisi bulunmamaktadır.

Theories of victimization recognize that the availability of individuals and objects as a target and convergence of individuals and potantial offenders in certain times and places with lower guardianship and protection are the sources of victimization In addition, they suggest that the characteristics, attitudes and behaviors of potential victims effect the likelihood of criminal victimization.The aim of this study is to identify high victimization risk groups of the individuals and to obtain data which can be used as an instrument for crime prevention policies. By a developed victimization survey, victimization risk of individuals are evaluated and who are more prone to be victim are researced.In this research, factors: availability of target (the precautions that effect targets' attractiveness, accessibility and vulnerability), proximity (percieved safety and physical characteristics of living environment), exposure (routine activities of individuals out of home), capable guardianship (the presence and effectiveness of social control mechanisms) and victimization fear, that make someone potantial target and effect victimization risks of individuals are evaluated. Within the limits of basic victimization theories Routine Activity and Lifestyle Theory, the differences between individuals' victimization risks are surveyed.The results of this study are similar and provide moderate support for these theories. It is found that the availability of target, proximity and exposure increase the victimization risk of individuals, guardianship decreases. Moreover, fear of victimization have no effect on limiting the routine activities and developing precautions to reduce vitimization risk of individuals.