Sosyo-ekonomik statünün akademik başarıya etkisinde beş faktör kişilik özellikleri ve akademik öz-yeterlik algı düzeyinin aracılık rolü: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma

Abstract

Bu çalışma, ailelerin sosyo-ekonomik statüsünün öğrencilerin akademik başarısına olan etkisini, aynı zamanda bu etkide öğrencilerin beş faktör kişilik özellikleri ve akademik öz-yeterlik algı düzeylerinin aracılık rolünün olup olmadığını bütüncül bir yaklaşımla ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Bu maksatla, Gazi üniversitesinde okuyan 420 katılımcıdan anket yoluyla elde edilen veriler kullanılmıştır. Veriler, SPSS (20,0) ve AMOS paket programları kullanılarak korelasyon, t-testi, tek yönlü varyans ve regresyon analizi yapılmıştır. Elde edilen bulgular incelendiğinde, öğrencilerin demografik özelliklerinden bazılarının araştırmada incelenen değişkenler üzerinde anlamlı bir farklılık oluşturduğu görülmüştür. Sosyo-ekonomik statünün bölüm ve sınıf düzeyine göre değiştiği belirlenmiştir. Kişilik özelliklerinin cinsiyete göre farklılaştığı, bayanların erkeklere göre daha dışa dönük, uyumlu ve disiplinli oldukları görülmüştür. Akademik öz-yeterlik algı düzeyi açısından, Türk Dili ve Edebiyatı bölümü öğrencilerinin iktisat ve endüstri mühendisliği bölümü öğrencilerinden kendilerini daha yeterli gördükleri anlaşılmıştır. Yine bayanlar akademik açıdan erkeklerden daha başarılı bulunmuştur. Bağımsız ve aracı değişkenlerin bağımlı değişken üzerindeki etkisi incelendiğinde, ailelerin sosyo-ekonomik düzeylerinin öğrencilerin akademik başarısını negatif yönde anlamlı bir şekilde yordadığı görülmüştür. Ayrıca kişilik alt boyutlarından sadece öz disiplin (sorumluluk) boyutunun akademik başarıyı etkilediği belirlenmiştir. Akademik öz-yeterlik algı düzeyinin akademik başarı üzerindeki etkisine bakıldığında, yeterlik düzeyinin başarıyı pozitif yönde güçlü bir şekilde yordadığı görülmüştür. Sosyo-ekonomik statünün akademik başarıya etkisinde kişilik özellikleri ve akademik öz-yeterlik algı düzeyinin aracılık rolü ile ilgili, Sosyo-ekonomik statünün akademik başarıya etkisinde beş faktör kişilik özellikleri ve akademik öz-yeterlik algı düzeyinin aracılık rolünün olmadığı anlaşılmıştır. Tüm bulgular değerlendirildiğinde, çalışmamızda elde edilen sonuçların modelimizi kısmen desteklediği görülmektedir.

This research aims to identify the effects of socio-economic status of families to students' academic achievement and to find out the mediating role of personality characteristics of five factors and academic level of perception of self-efficacy in this effect. For this purpose, the data obtained from 420 participants from Gazi University through surveys were used. The data were analyzed in correlation, t-test, regression and one way anova using SPSS (20,0) and AMOS.Considering the findings, it was observed that there was a significant difference on the variables of some of demographic characteristics of students. Socio-economic status change according to the level of grade and department. Personality characteristics change according to gender, women are more extrovert, consistent and disciplined than men. The students in Turkish Language and Literature department have more self-efficacy than students in economics and industrial engineering department in terms of academic level of perception of self-efficacy. Women are more successful than men.When the effect of independent and mediating variables on dependent variable was analyzed, it was observed that socio-economic level of families predict the academic achievement of students significantly in negative way. Additionally, only self-discipline (responsibility) in personality dimensions affects academic achievement. When the effect of level of academic self-efficacy on academic achievement was analyzed, it was observed that the level of efficacy predicts achievement in positive way. There is no mediating role of personality characteristics of five factors and academic level of perception of self-efficacy In the effect of socio-economic status on academic achievement. When all findings were analyzed, the results obtained in our study seem to partially support our model.