Ömür devri maliyetine dayalı çoklu makine yenileme problemi için model önerisi

Abstract

Hayatımızın her aşamasında yer alan teknolojinin giderek artması ihtiyaçların farklılaşmasına, devamında da bu ihtiyaçların karşılanması için üretim imkânlarının gözden geçirilmesine yol açmaktadır. Benzer ihtiyaçlar ülkelerin savunma sanayinde de karşımıza çıkmakta ve gelişime ihtiyaç duymaktadır. Savunma sanayinde kullanılan sistemlerin ülkelerin tehdit durumuna göre; üretilmesi, kullanılması ve yenilenmesi her geçen gün önem kazanmakta ve neticesinde yapılacak her türlü satın alma, üretim, işletme, elden çıkarma işlemleri beraberinde maliyet hususunu ortaya çıkarmaktadır. Bir sistemin üretilmesinden veya satın almasından elden çıkarılması veya yenilenmesine kadar ortaya çıkan ömür devri maliyeti; o sistem hakkında doğru bir planlama yapılması için karar vericilere bir fikir verebilmektedir. Aynı zamanda, söz konusu maliyetlere dayanarak sistemin ömrünün sonlanacağı veya yenileneceği zamanın doğru tespit edilmesi, devamında üretilecek veya satın alınacak sistemler hakkında gerçek zamanlı planlama yapma imkânı sağlayacaktır. Sistemlerin/ürünlerin yenilenme veya elden çıkarılma zamanlarının belirlenme gereksinimi karşımıza bir karar verme problemini çıkarmaktadır. Söz konusu karar verme problemini çözebilecek makine yenileme modeli, elde bulunan makinelerin belirlenecek bir planlama zamanı içerisinde ekonomik kısıtları da dikkate alarak ne zaman yenilenmesi veya elden çıkarılmasının gerektiğinin belirlenmesine yarayan modeldir. Bu çalışmada, literatürde yer alan tek makine yenileme problemi maliyete dayalı çoklu makine yenileme problemi olarak geliştirilmiş ve belirlenen bir planlama ufku içerisinde, ekonomik ömür de dikkate alınarak, ömür devri maliyetine dayalı, sistemlerin ne zaman yenilenmesine veya elden çıkarılmasına ilişkin senaryolara dayalı analiz yapma imkânı sağlanmıştır. Geliştirilen model, 2004 yılından bu yana savunma sanayi tarafından üretimine devam edilen ve hali hazırda kullanımda olan 300 adet sisteme ilişkin ömür devri maliyetine dayalı olarak tam sayılı doğrusal programlama ile çözülmüştür. Elde edilen etkin çözümler neticesine sistemlerin yenilenme/elden çıkarma zamanları belirlenmiştir.

Gradually increase of the technology located at every stage of our lives leads to the differentiation of needs and more in to a review of the production facilities in order to meet these needs. Similar needs appear to be in countries defense industry and require development. Production, usage and renewal of the systems used in defense industry according to the level of countries' threat is gaining importance everyday and eventually raises cost consideration along with all kinds of purchasing, production, operation and disposal operations. Life-cycle cost, incurred between manufacturing or purchasing of the system until disposal or renewal of the system, can give an idea to the decision-makers to make the right planning. At the same time, accurate determination of the renewal/disposal time of the system based on aforementioned costs will in continuation provide real-time planning opportunities regarding the systems to be manufactured or to be purchased. The requirement of determining the time to renew or dispose the systems/products leads to the emergence of a decision making problem.In a planning time to be determined and also taking into account the economic constraints, machine replacement model which may solve the decision making problem under consideration is a model that can identify the time when the machines on hand are required to be renewed or disposed.In this thesis, single machine replacement problem already in literature has been developed as cost basis multiple machine replacement problem and within a planning perspective, also taking economic life into consideration, the opportunity to do analysis regarding the scenarios about when the system should be renewed or be disposed is provided based on life-cycle cost. The developed model is solved based on life-cycle cost of 300 systems that have been produced by defense industry since 2004 and still in use by using integer linear programming. As the result of the effective solutions, the renewal/disposal time of the systems is determined.