3-6 yaş çocuğu olan ebeveynlere ev ziyaretinde transteoretik model kullanılarak verilen sigara bıraktırma eğitiminin etkinliği

Abstract

ÖZET3-6 Yaş Çocuğu Olan Ebeveynlere Ev Ziyaretinde Transteoretik Model Kullanılarak Verilen Sigara Bıraktırma Eğitiminin Etkinliği, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Hemşireliği Programı, Doktora Tezi, Ankara, 2017.Bu araştırma, ebeveyni sigara içen 3-6 yaş grubu çocukların ebeveynlerine sigara bıraktırmaya yönelik ev ziyareti ile verilen TTM temelli eğitimin ve hemşirelik bakımının etkinliğinin değerlendirilmesi amacıyla randomize kontrollü deneysel bir araştırma olarak yürütülmüştür. Erzurum İli Palandöken İlçesinde Eylül 2016-Haziran 2017 tarihleri arasında MEB'na bağlı Zübeyde Hanım Anaokulu'na kayıtlı çocukların ebeveynlerinin evlerinde yapılmıştır. Çalışma 65 ebeveynle (deney 32, kontrol 33) yürütülmüştür. Araştırma verilerinin toplanmasında İlk, Ara, Son İzlem Anket Formu, Fagerstrom Nikotin Bağımlılık Testi ve Transteoretik Model Ölçekleri kullanılmıştır. Deney grubuna üç ev ziyareti ve iki telefon izlemi yapılmıştır ve ev ziyareti ile 1., 30., 60. günlerde değişim aşamalarına uygun eğitim ve hemşirelik bakımı verilerek çevre düzenlemesi yapılmış ve telefon danışmanlığı uygulanmıştır. Kontrol grubuna ise 1. ve 60. günlerde değerlendirme yapılmıştır. İlk ve son izlemlerde kotinin ölçümü için çocuklardan idrar alınmıştır. Verilerin analizi SPSS programında yapılmıştır. Çalışmada ara izlemde hareket aşamasına geçen %6 (n=2), son izlemde %9.3'dür (n=3). Deney grubunda DDSÖ, FNBT, KDÖ puanları bakımından izlemler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0.05). ÖEÖ ve TEFÖ puanları bakımından izlemler arasında düşüş görülsede istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmamaktadır(p>0.05). Uygulama sonrası deney ve kontrol gruplarının ölçek puan ortalamalarında; en yüksek fark DDSÖ (12.83) puanında, en düşük fark KDÖ sigara ile ilgili olumsuz düşünce (0.32) puanında gözlenmiştir. Yetişkin bireylerde sigara bıraktırmaya yönelik olarak TTM temelli eğitimin sigarayı bırakmada etkili olduğu tespit edilmiştir ve uzun süreli çalışmalar yapılması önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Transteoretik model, sigarayı bırakma,davranış değişimi, kotinin, hemşirelik.

SUMMARYActivity of Smoking Cessation Training Using Transtheoretic Model at Home Visit to 3-6 Years Old Parents. University of Health Sciences Gülhane Institute of Health Sciences. Public Health Nursing programme, Doctoral Thesis, Ankara, 2017.This study has been conducted with the aim of Transtherotical Model based training given by the house visits to be left smoking to 3-6 age group children's parents who smoke and to be evaluated effectiveness of nursing care, as a randomization controlled experimental study. This has been done in the houses of parents whose children are registered to Zübeyde Hanım Anaokulu related to Ministry of Education in Palandöken, Erzurum between Sept 2016-June 2017. This study has been conducted with 65 parents (experiment 32, control 33). In gathering research data; First, Intermediary, Final inspection questionnaire form, Fagerstrom Nicotine Dependency Test, Transtherotical Model Scale (TTMS) have been used. Three house visits and two phone inspections have been done to experiment group and by giving nursing care and training proper to variance phases in the 1st, 30th, 60th days with house visits, landscaping has been done and phone consultancy has been applied. As for control group, evaluating has been done in the 1st and 60th days. In first and final inspections; urine has been taken from the children for quantifying the cotinine. The anlyses of datas have been done in SPSS programme. In study, Passing to motion phase is 6% (n=2) in intermediary inspection, 9,3% (n=3) in final inspection. In experiment group, statistically meaningful discrepancy has been found among the inspections in point of Process Behavioral Change Scale(PBCS), Fagerstrom Nicotine Dependency Test, Desicional Balance Scale(DBS), scores (p<0.05). Although a decline has been seen among the inspection in point of Self Efficacy Scale and Temptation Scale scores. There isn't staistically meaningful discrepancy (p>0.05). After practise, in scale score averages of experiment and control groups; the highest difference has been monitored in PBCS 12.83, and the lowest difference in DBS negative opinions score related with smoking 0.32. It has been determined that TTMS based training is effective on smoking cessation intended for smoking cessation in adults, and it is suggested to do longstanding studies.Key Words: Transtheoretical model, smoking cessation, behavioral change, cotinine, nursing